Frigya Bölgesi
Yerleşim Merkezi / Destinasyon Doğal ve Kültürel Miras Kültürel Miras Destinasyonu UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi
-
2019
Trak kökenli bir kavim olan Frigler, MÖ 1200’lü yıllardan itibaren boğazları geçerek Anadolu içlerine doğru ilerlediler. M.Ö. IX. yüzyıldan itibaren güçlü bir krallık oluşturarak Anadolu’nun kültür tarihine önemli katkılarda bulunan Friglerin yerleştiği bölge Frigya bölgesi olarak adlandırılıyor. Friglerin yerleştiği ve Frigya olarak adlandırılan bölge günümüzde Ankara, Eskişehir, Afyonkarahisar, Kütahya ve Konya, Isparta ve Burdur illerinin kuzey bölümlerini kapsıyor. Friglerin siyasi ve kültürel açıdan en güçlü oldukları bölge dağlık Frigya olarak bilinen; Eskişehir, Afyonkarahisar ve Kütahya bölgesidir. Bölgenin coğrafi zenginliklerinden yararlanan Frigyalılar tarım ve madenciliği geliştirdiler ve bunu el sanatları ile birleştirdiler. Friglerin Anadolu’nun kültür tarihine katkılarının ana kaynakları bulundukları coğrafyanın zenginlikleri, inançları ve yetenekli bir kavim olmalarıydı. Frigya bölgesinin zengin orman varlığı, vadilerde bulunan verimli topraklar, akarsular, vadi ve tepelerde bulunan tüf kayalıklar, bereketin simgesi olan ana tanrıça Kybele’ye inançları ve güvenleri ve çok çalışkan zanaatkar (ahşap işleme (mobilya), dokuma, seramik ve müzik alanında) bir halk olmaları geliştirdikleri özgün medeniyetin temel kaynaklarıdır.
IX. yüzyıldan VII. yüzyıla kadar geçen dönemde Batı Anadolu’da önemli bir medeniyet olan Frigler çoğunlukla yüksek platolarda kaleler yaparak yaşam ortamlarını korumaya aldılar. Su ihtiyaçlarını karşılamak için merdivenlerle inilen büyük sarnıçlar yapan Frigler, Anadolu’nun ana tanrıçası Matar/Kybele’ye inandılar. İbadetlerini yapmak için kaya yüzeylerine anıtlar, sunaklar ve nişler yaparak dini ritüellerini gerçekleştirdiler. Bu amaçla yapılan anıtların en önemlisi Eskişehir ve Afyonkarahisar’a 75 kilometre uzaklıkta bulunan Yazılıkaya köyünde bulunan Midas Anıtı’dır. Dinsel amaçlı bu yapının benzerleri Afyonkarahisar ilinin İhsaniye ilçesi sınırları içinde yer alan Frigya bölgesinde de bulunuyor. Günümüzde Frigya bölgesi olarak adlandırılan bölgede önemli yerleşimler arasında Ankara Polatlı yakınlarındaki Gordion, Eskişehir il sınırları içindeki Pessinus ve Midas şehirleri ile Kütahya, Afyonkarahisar ve Eskişehir il sınırları içinde bulunan dağlık Frigya bölgesindeki kalıntılar yer alıyor.
Referanslar
Bozdağ, M. (2009). Afyonkarahisar Frig Vadisi İhsaniye. Afyonkarahisar: Hancıoğlu Ofset; İlaslı, A., Üyümez, M. ve Kaya, F. (2004). Afyon’da Mimari. İçinde; Anadolu’nun Kilidi Afyonkarahisar (ss. 188-230). Ankara: Afyonkarahisar Valiliği Yayınları No: 21; İlaslı, A. ve Üyümez, M. (2008). Afyonkarahisar Müzeleri ve Ören Yerleri. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları: 2484; Tüfekçi Sivas, T. ve Sivas, H. (2009). Frig Vadileri (Frigler’den Türk Dönemine Uzanan Kültürel Miras) (İkinci Baskı). İstanbul: Eskişehir Valiliği Yayını; Uçankuş, H. T. (2002). Ana Tanrıça Kybele’nin ve Kral Midas’ın Ülkesi PHRYGIA. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları Sanat Tarihi Dizisi: 348.