Efes Deneyim Müzesi, İzmir’in Selçuk ilçesinde bulunan UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alan Efes Antik Kenti içerisinde konumlanmış, ziyaretçilere antik dönem atmosferini ve günlük yaşamını ileri dijital teknolojilerle etkileşimli biçimde yaşatan yenilikçi bir müzedir. Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın öncülüğünde Türkiye Turizm Tanıtım ve Geliştirme Ajansı (TGA) tarafından projelendirilen müze, DEM Müzecilik tarafından işletilmekte ve 2023 yılının Ekim ayında faaliyete açılmıştır.

Efes Deneyim Müzesi’nin faaliyet konusu, geleneksel müzecilikten farklı olarak, ziyaretçilere çoklu duyusal ve sürükleyici teknolojiler yoluyla aktif bir katılım deneyimi sunmak üzerine kuruludur. Bu çerçevede müze, dijital hikâye anlatıcılığı, sanal gerçeklik (VR), artırılmış gerçeklik (AR), üç boyutlu projeksiyonlar, hologram teknolojileri, özel ışıklandırma ve ses sistemlerinin yanı sıra kokularla desteklenmiş interaktif uygulamalar kullanmaktadır. Böylece ziyaretçiler, antik Efes’in kuruluşundan Roma İmparatorluğu dönemindeki zirve yıllarına, dini ritüellerden günlük yaşama, ekonomik hareketlilikten sosyal hayata kadar çeşitli konuları çok boyutlu bir biçimde deneyimleyebilmektedir.

Müzenin faaliyet yeri, antik Efes kentinin kalbinde, tarihi Agora Hamamları’nın (Skolastika Hamamları) yakınındadır. Bu stratejik konum, ziyaretçilerin antik kentin fiziki kalıntıları arasında gerçekleştirdikleri gezileri tamamlayıcı nitelikte bir deneyim sunarak, Efes ziyaretini kültürel ve eğitsel açıdan zenginleştirmektedir. Müze binasının mimari konsepti, Almanya merkezli Atelier Brückner tarafından oluşturulmuş, yerel uygulaması ise diStudio Mimarlık tarafından gerçekleştirilmiştir. 2.400 metrekarelik bir alana yayılan müze, minimalist mimari tasarımı ve doğal çevreyle uyumu ile de dikkat çekmektedir.

Efes Deneyim Müzesi’nin en önemli özelliklerinden biri, Türkiye’de bu ölçekte ileri teknolojileri entegre ederek kurulan ilk dijital deneyim müzelerinden olmasıdır. Bu yönüyle, geleneksel arkeoloji müzelerinin sunduğu statik sergileme anlayışını aşarak, ziyaretçiyi tarihin içinde yolculuğa çıkaran, aktif ve katılımcı bir deneyim sunmaktadır. Sergilenen tematik canlandırmalar kapsamında ziyaretçiler, Efes’in ünlü Celsus Kütüphanesi’nde yürüyebilmekte, Artemis Tapınağı’nın atmosferini hissedebilmekte, antik dönemin Liman Caddesi’ndeki ticari yaşamı gözlemleyebilmekte, Yamaç Evler’de bir ailenin gündelik hayatına şahit olabilmekte ve antik tiyatroda düzenlenen gösterileri dijital ortamda yaşayabilmektedir.

Müzenin sunduğu yaklaşık 30-40 dakikalık bu sürükleyici deneyim, ziyaretçilere antik dünyanın tarihî, sosyal ve kültürel yönlerini yalnızca görerek değil, aynı zamanda hissederek öğrenme imkânı tanımaktadır. Bu bağlamda Efes Deneyim Müzesi, Türkiye’nin kültürel turizm potansiyelini artıran önemli bir cazibe merkezi olarak dikkat çekmektedir. Aynı zamanda, dijital rekonstrüksiyon ve koruma yöntemlerini kullanarak, günümüze ulaşamayan veya kısmen korunmuş eser ve yapıları sanal ortamda yeniden canlandırmakta ve kültürel mirasın korunmasına yeni bir boyut katmaktadır.

Uluslararası müzecilik standartlarıyla da uyumlu olan Efes Deneyim Müzesi, açılışının ardından kısa süre içinde dünya genelinde ilgi görmüş ve 2024 yılında sergi ve müzecilik sektörünün prestijli organizasyonlarından Mondo-Dr Awards tarafından “En İyi Müze” ödülüne layık görülmüştür. Böylece müze, Türkiye’nin kültürel mirasını çağdaş yöntemlerle tanıtma ve sürdürülebilir turizm uygulamalarına katkıda bulunma misyonunu uluslararası düzeyde tescillemiştir.

Efes Deneyim Müzesi, sunduğu ileri teknoloji odaklı deneyim ve yenilikçi yaklaşımıyla, Türkiye’de deneyim müzeciliğinin öncüsü olarak, ziyaretçilere kültürel mirasa farklı ve çağdaş bir bakış açısı sunmaktadır.