Dördüncü Beş Yıllık Kalkınma Planında Turizm
(1979 – 1983)
-
2020
Turizm alanında üçüncü plan döneminde gelen ve giden yabancı turist sayısı hedeflenenin üzerine çıktı. Bu da turizm gelirlerinin gelecek dönemler için yüksek potansiyel barındırdığına işaret etmektedir. Fakat turizm yatırımlarının 1973 yılında başlayan petrol bunalımı ve ekonomik durgunluk nedeniyle planda öngörülenin altında gerçekleşti. Yine 1977 yılında elde edilen döviz gelirleri beklenenin altında kaldı; turizm giderleri ise sürekli arttığından açık verildi. Bu nedenle plan dahilinde turizm gelirlerinin yeterli ve düzenli bir kaynak olarak görülemeyeceği belirlendi. Sektör planları içerisinde yabancı turist sayısında artışlar öngörüldü ve bu artışlara göre konaklama kapasitesinin arttırılması bu artışla paralel olarak turizm net gelirlerinin arttırılması hedeflendi. Diğer planlarda olduğu gibi dördüncü Plan’da da kitle turizmine önem verilerek kamu ve özel sektörün katkılarıyla turizm sektörünün geliştirilmesi planlanmıştır. Planda turizme ilişkin bölüm üç kısımda ele alındı. Üçüncü plan döneminde gelişmeler, hedefler ve ilkeler ve politikalar.
İlk kısımda 1973-1977 yılları arasına ait Üçüncü Plan dönemindeki gelişmelere yer verildi. Yaşanan ekonomik durgunluğun turizm hareketlerini sınırladığı gerekçesiyle Üçüncü Plan döneminde turizm gelirleri, istenen düzeye ulaşamadığından ve plan hedeflerinin gerisinde kaldığından söz edilmektedir. Üçüncü plan döneminde konaklama kapasitelerinin artışında da benzer durum yaşandı, istenilen hedeflere ulaşılamadı, tüm bu olumsuzluklar nedeniyle dış seyahat gelirlerinde de beklenen gelişme sağlanamadı. Yaşanan olumsuzluklar yalnızca dış turizmi etkilemekle kalmadı; iç turizmi de dolaylı yollardan etkisi altına aldı. Kapasitelerdeki yetersizlik ve fiyatlardaki yükseklik, iç talebi de yurtdışına kaydırdı.
İkinci kısımda, Dördüncü Plan dönemi için geçerli hedefler paylaşıldı. Bu kapsamda ülkeye gelen yabancı turist sayısının arttırılması ve dolayısıyla turizm gelirlerinde artış öngörüldü. Ayrıca kamu ve özel sektörün katkılarıyla gerçekleştirilecek yatırımlar doğrultusunda belgeli tesislerin kapasitesinin artırılması, bu yatırımların öncelikle turizm öncelikli yörelerde yoğunlaştırılması ve yine bu yatırımların kitle turizmine cevap verecek tesislere yönlendirilmesi, belirlenen diğer hedefler arasında yer almaktadır. Üçüncü ve son kısım ise ilkeler ve politikaların yer aldığı bölümdür. Türkiye’ye döviz girdisi sağlayacak yabancı işletmecilere tesis işletme izni verilmesinden yabancı uyruklu personel çalıştırılmasında kolaylıklar getirilmesine; her turiste ve günübirlikçilere, Türkiye’de kalacağı gün başına döviz bozdurma zorunluluğu getirilmesinden yılın belirli aylarında yığılma gösteren talebin dengeli dağılımını sağlamak amacıyla önlemler alınmasına kadar pek çok konu bu bölümde ele alındı. Ayrıca mesleki eğitimin önemine dikkat çekilerek turizm eğitimi politikasının yeniden gözden geçirilmesi kararlaştırıldı.
Plan içerisinde turizme ilişkin alanlar bunlarla da sınırlı kalmadı. Gençlerin ulusal ve uluslararası turizm etkinliklerine aktif katılımlarını sağlayacak düzenlemelerin getirilmesi planlandı. Plan içerisinde değinilen bir diğer önemli nokta, Türkiye’nin sahip olduğu zengin tarihsel mirasın ve doğal güzelliklerinin turizme yönelik olarak değerlendirilmesidir. Bunun için önemli savaş alanlarının, kırsal ve kentsel dinlence bölgelerinin saptanması, korunması kararlaştırıldı; ulusal tarihi parkların iç ve dış turizme katkı sağlayacak biçimde değerlendirilmesi planlandı. Ayrıca doğal dinlence potansiyeline sahip ormanlarda, iç ve dış turizmi canlandırıcı çalışmaların uygulamaya geçirilmesi dile getirildi. Yapılacak çalışmalarda uluslararası işbirliği ile yabancı sermayeden yararlanma olanaklarına başvurulması gündeme getirildi.
Referanslar
http://www.sbb.gov.tr/kalkinma-planlari/, (Erişim tarihi: 06.08.2020).
Ayrıntılı bilgi için bakınız
http://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2018/11/D%C3%B6rd%C3%BCnc%C3%BC-Be%C5%9F-Y%C4%B1ll%C4%B1k-Kalk%C4%B1nma-Plan%C4%B1-1979-1983%E2%80%8B.pdf, (Erişim tarihi: 06.08.2020).