Çorum

Yerleşim Merkezi / Destinasyon Kentsel Destinasyon

Karadeniz Bölgesi’nin orta bölümünde yer almaktadır. Doğuda Amasya, güneyde Yozgat, batıda Çankırı, kuzeyde Sinop, kuzeydoğuda Samsun ve güneybatıda Kırıkkale illeri ile komşudur. Kızılırmak kavisinin merkezinde yer alan şehir denizden ortalama 801 metre yüksekliğinde yer almaktadır. Kent topografik olarak Çorum, Sungurlu, Osmancık ve Mecitözü ovalarını çevreleyen fazla yüksek olmayan dağlar ile çevrilidir. Kuzeyde Ilgaz, İnegöl, Eğerlidağ, kuzeydoğuda Köroğlu, kuzeybatıda Buzluk, güneybatıda Elmalı, Zincirli ve merkez ilçeye yakın konumda da Köse Dağları yer almaktadır.

Çorum’dan günün her saatinde otobüs ile şehirlerarası ulaşım sağlanabiliyor. Çorum Ankara’ya 243 kilometre, Samsun’a 175 kilometre, Antalya’ya 783 kilometre, İstanbul’a 614 kilometre mesafededir. Çorum’a en yakın havalimanı Merzifon’dadır. Merzifon Havalimanı’ndan Çorum’un merkezine servis veya taksi ile yaklaşık 40 dakikada ulaşılıyor. Merzifon Havalimanı’na, İstanbul ve Sabiha Gökçen havalimanlarından Türk Hava Yolları ve Pegasus ile uçuşlar gerçekleştiriliyor.

Çorum nüfusu 2018 yılı verilerine göre 536.483, 2019 yılı tahmini verilerine göre 536.971’dir. Dışarıya göç vermiş olan illerden biri olan Çorum, 2006 yılında Hitit Üniversitesi’nin kurulması ile şehre gelen öğrenci sayısı ve yaz aylarında Ankara, İstanbul gibi metropol kentlerin yanında, yurtdışında bulunan vatandaşların da ailelerini ziyarete gelmeleri ile büyük bir hareket kazandı.

Çorum ili ve çevresi MÖ 1650-1200 yılları arasında Anadolu’da ilk merkezi devleti kurması nedeniyle önemli bir uygarlık olan Hititler medeniyetine başkentlik yaptı. Çorum ilinde uzun yıllardır süren arkeolojik kazılar Boğazkale, Alacahöyük, Eskiyapar ve Ortaköy örenyerlerinde devam ediyor. Bu kazılardan çıkan buluntular Çorum merkez, Boğazkale ve Alacahöyük müzelerinde sergileniyor. Çorum’daki müze ve örenyerlerini 2018 yılında ziyaret eden turist sayısı 111.694’tür. Çorum Müzesi’ni 25.234, Hattuşa Örenyeri’ni 33.282, Boğazkale Müzesi’ni 8.412 ve Alacahöyük Müze ve örenyerini 44.766 kişi ziyaret etti. Bu sayının yüzde 9,35 oranını yabancı uyruklu turistler oluşturuyor.

1986 yılında UNESCO Kültür Mirası Listesi’ne alınan Hitit devletinin başkenti olan Hattuşa şehri (Boğazkale ilçesi) turizm açısından şehrin en önemli merkezidir. Etrafı surlarla çevrili olan Hattuşa şehrinde; Arslanlı Kapı, Potern (Yerkapı), Kral Kapı, Nişantepe ve iki nolu Hiyeroglifli Oda, Büyük Kale ve Büyük Mabet’i ziyaret ettikten sonra yakın mesafede bulunan Yazılıkaya Açıkhava Tapınağı’na gidilebiliyor. Bu tapınakta kayalara kabartma olarak işlenmiş tanrı ve tanrıça figürleri, kral IV. Tuthaliya kabartması, Kılıç Taşıyan 12 Tanrı, Kılıç Tanrısı Nergal, IV. Tuthaliya’nın koruyucu tanrısı olan Şarruma betimleniyor. Ayrıca Hattuşa örenyerinin etrafını çevreleyen doğa içindeki Hitit yolu olarak tanımlanan rota, üzerinde yürüyüş yapmak ya da bisiklet kullanmak için idealdir. Boğazkale’ye 32 kilometre mesafede bir diğer ünlü tarihi yer Hatti Uygarlığı’nın merkezi olan Alacahöyük’tür. Anadolu’nun yerel kavmi olan ve Hititlerden önce yaşayan bu medeniyete ait yerleşimde; Sfenksli Kapı, 13 Kral Mezarı ve Poternli Kapı görülebiliyor. Ortaköy ilçesinde bulunan İncesu Kanyonu’nda yürüyüş yapıp, Kybele Anıtı ve Hititlere ait önemli bir kült merkezi olan Şapinuva yerleşkesi de ziyaret edilebiliyor.

Çorum ili sınırları içerisinde bir diğer önemli tarihi yapı ise Amasya yolu üzerinde bulunan Figani Köyü Beke Kaplıcası’dır. Burada bulunan Roma dönemine ait MS V. ve VI. yüzyıllar arasına tarihlenen hamam kalıntısı bir ayazma özelliği taşıyor. Bu dönemde kentin adı Euchaita’ydı ve Hristiyanlığın önemli azizlerinden biri olan Aziz Theodoros burada yaşamıştır. MS dördüncü ve XI. yüzyıllar boyunca kutsal bir kent olarak kabul edilen Euchaita (Çorum) Hristiyan hacılara yönelik olarak dinsel turizm için de önemli bir rota üzerinde yer almaktadır. Bundan başka kent içinde ve çevresinde Helenistik, Roma, Danişment ve Selçuklu dönemlerine ait mimari yapılar turistlerin ziyaret ettiği yerler arasındadır. Osmancık ilçesinde Kırkdilim mevkiindeki Pontus Kral Mezarı, Alaca ilçesinde Gerdekkaya Hellenistik dönem Kral Mezarı, İskilip ve Kargı ilçelerinde Roma dönemi Kral Mezarları, merkez ilçede Hıdırlık Sahabe Türbesi, Elvan Çelebi Köyü Zaviyesi, Osmancık Koyunbaba Baba Türbesi önemli tarihi yerler arasındadır.

Çorum şehri turizm arzı ve talebine göre, 2018 yılında destinasyona konaklamalı olarak gelen turist sayısı 190.566 kişiydi. Tesislerde konaklayanlarından 186.437’si yerli, 4.129 kişi ise yabancıydı. 2019 yılı verilerine göre turizm işletme belgeli dokuz, belediye belgeli 43 tesis mevcuttur. Çorum şehrinde turizm işletme belgesine sahip tesislerden beşi merkez, ikisi Sungurlu ve ikisi Boğazkale ilçesinde bulunuyor. Merkez ilçesi; 434 yataklı beş yıldızlı bir otel, dört yıldızlı 152 yataklı bir otel, iki yıldızlı 125 yataklı iki otel, bir yıldızlı 11 yataklı bir otel olmak üzere toplam 722 yatak kapasitesine sahiptir. Bunun haricinde çeşitli kurumlara ait sosyal tesis, uygulama oteli ve misafirhane olmak üzere hizmet veren konaklama yerleri de mevcuttur. Sungurlu ilçesi, üç yıldızlı 136 yataklı iki otel; Boğazkale ilçesi, üç yıldızlı 96 yataklı bir otel ve iki yıldızlı 64 yataklı bir otel olmak üzere toplam 160 yatak kapasitesine sahiptir.

Çorum ilinin gastronomi açısından da marka değere sahip ürünleri bulunuyor. Bunlar; leblebi, Osmancık pirinci ve Dodurga cevizidir. Bu ürünler festival, panayır, şenlik gibi yerel etkinliklerde de kutlanıyor. Festivaller içinde en önemlilerinden biri Çorum Belediyesi tarafından uzun yıllardır düzenlenen ve her yıl temmuz ayı içinde yapılan Hitit Fuar ve Festivali’dir. İl merkezinde bulunan Katipler Konağı ise tarihi bir Türk evi olup, çatalaşı çorbası, Çorum mantısı gibi yerel tatları sunan turizm belgesine sahip bir restoran olarak hizmet veriyor. İskilip ilçesi ise ılıman iklim kuşağında yer alması ve organik yöntemlerle yapılan tarımsal ürünlerinin yanı sıra İskilip dolması ile gastronominin önemli duraklarından biridir. İlçe sınırları içinde Kızılırmak üzerinde kurulan ve Türkiye’nin büyük barajlarından olan Obruk Barajı yakınında kurulan restoranlar ve baraj üzerinde yapılan çeşitli spor aktiviteleri ile de cazibe noktalarından biri haline geldi.

Çorum’da son yıllarda av turizminde de bir talep gözleniyor. Yoğun olarak Sungurlu, Çorum, Osmancık ilçelerine turlar halinde avlanmaya gelen yerli ve yabancı gruplar görülüyor. Av turizminin geliştirilmesi amacıyla dört adet örnek avlak tesis edilmiş olup bu avlaklarda öncelikli olarak yaban domuzu avı yapılıyor.

Yararlanılan Kaynaklar

Çorum Haber (2019, 11 Haziran). Çorum’a Beklenen Turist Sayısı 138 Bin, http://www.corumhaber.net/guncel/coruma-beklenen-turist-sayisi-138-bin-h94880.html, (Erişim tarihi: 27.12.2019); Çorum İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü (2017). Yerel Etkinlikler 2017, https://corum.ktb.gov.tr/, (Erişim tarihi: 27.12.2019).

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Bayram, Y. (2008). Coğrafyası, Tarihi, Kültürü ve Edebiyatıyla Çorum. Çorum: Çorum Valiliği İl Kültür Turizm Müdürlüğü Yayını; Darga, M. (1992). Hitit Sanatı. İstanbul: Akbank Kültür ve Sanat Kitapları; Dündar, A. (2004). Çorum Cami ve Mescitleri. Ankara: Motif Yayın; İlter, F. (1992). Bir Anadolu Kenti İskilip. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınevi; Keskin, E. (2015). Küçük Asya’da Kutsal Kent Euchaita ve Bizans Dönemi Taş Eserleri/ The Holy City Euchaita in Asia Minor and The Stoneworks of Byzantine Period. Ankara: Gece Kitaplığı Yayınevi.