Çorum kent merkezinin 82 kilometre güneybatısında bulunan Boğazkale ilçe merkezinde yer alan Boğazköy Müzesi, 12. 09. 1966 tarihinde açıldı. 2011 yılında yenileme çalışmaları gerçekleştirildi. 1906 yılında Hititlerin başkenti Hattuşaş’ta başlayan kazı çalışmalarından çıkarılan eserler, İstanbul Arkeoloji ve Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzeleri’ne götürülüp orada sergilendi. Boğazköy Müzesi kazılarda ortaya çıkarılan eserlerin diğer şehirlerdeki müzelerde sergilenmesini önlemek, çıkarılan eserlerin ait olduğu yerde kalıp sergilenmesi amacı ile Boğazköy’de Eski Eserler ve Müzeler Genel Müdürlüğü ve Alman Arkeoloji Enstitüsü'nün işbirliği ile kuruldu. Bir süre Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi’ne bağlı bir memurluk olarak hizmet verse de, 1978 yılında ayrı bir müdürlük konumuna geldi. 1985 yılından itibaren Çorum Müze Müdürlüğü'ne bağlı yerel bir müze olarak hizmet vermeye devam etmektedir. Hitit dönemine ait eserler ağırlıklı olarak sergilenmektedir. Ayrıca Kalkolitik, Eski Tunç, Asur Ticaret Kolonileri Çağı, Demir Çağı, Frig, Galat, Roma ve Doğu Roma dönemlerine ait eserlerde tematik ve kronolojik olarak sergilenmektedir. Ayrıca müzede Hitit dönemine ait bilgiler tanıtım panoları, görseller, haritalar, yerleşim planları, canlandırmalarla ve yenilikçi bir anlayışla sunulmaktadır. Hattuşaş antik kentinde bulunan Sfenksli Kapı’nın iki Sfenksi yangından zarar gördüklerinden restore edilmek için 1907 yılında Berlin’e gönderildi. Her iki sfenks de 26. 11. 2011 tarihinde Boğazköy Müzesi’ne teslim edildi. Müze içerisinde bulunan Hitit Salonu’na sfenksli kapıdan girilir. Hattuşaş Örenyeri ve Büyük Mabed’in maketi de bu bölümde yer alır. Ayrıca 2.800 yıllık Frig döneminden günümüze gelen tek demir miğfer, Hititli bir taş ustası ve taş matkabı canlandırması, döneme ait hiyeroglif yazılı kitabeler, Roma dönemine ait mil taşları, mezar taşları da sergilenen eserlerden bazılarıdır.

Boğazköy Müzesi

Boğazköy Müzesi, Çorum ilinin 82 kilometre güneybatısında yer alan Boğazkale ilçe merkezinde, Boğazköy Müzesi Müdürlüğü’ne bağlı olarak faaliyet gösteren önemli bir arkeolojik ve kültürel kurumdur. Müze, Hitit uygarlığının başkenti Hattuşa’da 1906 yılında başlatılan sistematik arkeolojik kazılar sonucunda gün yüzüne çıkarılan arkeolojik eserlerin korunması, sergilenmesi ve bilim dünyasına kazandırılması amacıyla, Eski Eserler ve Müzeler Genel Müdürlüğü ile Alman Arkeoloji Enstitüsü işbirliğinde 12 Eylül 1966 tarihinde ziyarete açılmıştır. Kuruluşunda Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi Müdürlüğü’ne bağlı olarak yönetilen kurum, 1978 yılında bağımsız bir müze müdürlüğü statüsü kazanmış, 1985 yılında ise Alacahöyük Müzesi ile birlikte Çorum Müze Müdürlüğü’ne bağlanmıştır. Müze koleksiyonunun zamanla zenginleşmesi ve modern müzecilik anlayışının gereklilikleri doğrultusunda 2011 yılında kapsamlı bir teşhir-tanzim çalışması gerçekleştirilmiş ve 7 Nisan 2023 tarihinde Boğazköy Müzesi Müdürlüğü bünyesine dahil edilmiştir.

Boğazköy Müzesi, UNESCO Dünya Miras Listesi’nde yer alan Hattuşa antik kenti ile doğrudan ilişkili olup, bölgenin tarihsel ve kültürel mirasını temsil eden başlıca müzelerden biridir. 1987 yılında Bakanlar Kurulu kararıyla Hattuşa'nın bulunduğu yerleşim yeri Boğazkale adıyla ilçe merkezi yapılmış olmasına karşın, müze adının “Boğazköy Müzesi” olarak kalması, özellikle turistik rehberlik ve kültürel tanıtım faaliyetlerinde zaman zaman kavram karmaşasına yol açmaktadır. Boğazköy, Boğazkale, Hattuşa ve Yazılıkaya gibi yerleşim ve anıt alanlarının kimi rehberler ve ziyaretçiler nezdinde birbirinden bağımsız olarak algılanması, bölge turizmi açısından çözülmesi gereken önemli bir mesele olarak değerlendirilmektedir.

Müze, Hattuşa ve çevresinde gerçekleştirilen kazılarda elde edilen arkeolojik ve filolojik buluntuları bünyesinde barındırmaktadır. Kapalı ve açık teşhir salonlarında oluşan müze, tematik ve kronolojik bir sergileme düzenine sahiptir. Zemin kattaki salonda Kalkolitik Çağ, Eski Tunç Çağı ve Asur Ticaret Kolonileri Çağı’na ait buluntular teşhir edilmekte; bunu Frig, Galat ve Roma dönemlerine ait eserler ile Doğu Roma dönemi materyalleri takip etmektedir. Müzenin en dikkat çekici bölümünü teşkil eden Hitit Salonu ise, ziyaretçileri ünlü Sfenksli Kapı Sfenksleri arşılamakta ve Hitit uygarlığının siyasal, toplumsal ve kültürel yapısını yansıtan nitelikli eserler ve bilgi panoları eşliğinde zengin bir anlatım sunmaktadır. Boğazköy Sfenksleri olarak da biline bu sfenksler, müze koleksiyonunun öne çıkan eserleri arasında yer almakta olup, 1907 yılında Yerkapı kompleksinde gerçekleştirilen kazılar sırasında ortaya çıkarılmıştır. 1917 yılında dönemin kazı heyeti ile yapılan protokol gereği, sfenkslerden biri temizlik, restorasyon ve bilimsel yayın çalışmaları amacıyla Berlin Pergamon Müzesi’ne gönderilmiş, diğeri ise 1924 yılında İstanbul Arkeoloji Müzesi’ne teslim edilmiştir. Her iki eser de dönemin Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay’ın yoğun girişimleriyle 2011 yılında Boğazköy Müzesi’ne getirilmiş ve aynı yıl içerisinde yenilenen müze binasında ziyarete açılmıştır. Bugün bu sfenkslerin asılları müzede sergilenirken, Hattuşa’daki özgün konumlarında replikaları yer almaktadır. Hitit salonda ayrıca deneysel arkeoloji kapsamında hazırlanmış bir Hitit taş ustasının balmumu heykeli ile ahşap taş matkap düzeneği, dönemin taş işçiliği tekniklerini yansıtmak amacıyla teşhir edilmektedir. Nadir ve özgün karakterdeki eserler ise özel vitrinlerde korunarak ziyaretçilerin ilgisine sunulmaktadır. Hitit salonunun üst katında ise Hitit inanç sistemi, askeri organizasyon yapısı, yazılı kültürü ve mühür sanatı gibi temalar arkeolojik materyaller ve bilgilendirici panolar aracılığıyla aktarılmakta; ayrıca Hattuşa örenyeri ve Büyük Tapınak’ın maketi ziyaretçilere sunulmaktadır. Müze bahçesinde ise Hitit dönemine ait sfenks, Luvi hiyeroglif yazıtlı stel ve kitabeler ile Roma ve Doğu Roma dönemlerine ait mil taşları ve mezar stelleri sergilenmektedir.

Boğazköy Müzesi, Hitit Uygarlığı'nın zengin tarihî ve kültürel mirasını temsil eden önemli bir merkez konumundadır. Bununla birlikte, müzenin mevcut bilinirlik düzeyi, tanıtım faaliyetlerinin yetersizliği ve ziyaretçi deneyimi odaklı altyapı eksiklikleri, kurumun sahip olduğu potansiyeli tam anlamıyla ortaya koymasını sınırlamaktadır. Müze tanıtımına yönelik stratejik planlamaya dayalı ve hedef kitle odaklı tanıtım uygulamalarının geliştirilmesi ile müze hizmetlerinin çağdaş müzecilik anlayışı doğrultusunda yeniden yapılandırılması, Hitit uygarlığına olan ilgiyi ulusal ve uluslararası düzeyde daha geniş kitlelere ulaştırarak bölge turizmi ve kültürel miras yönetimine kayda değer katkılar sağlayacaktır.