Bulaşıkhane, gıda ve içeceklerin üretiminin gerçekleştirildiği mutfaklarda kullanılan servis ve üretim ekipmanlarının düzeni, hijyenik durumu ve temizliği için ayrılmış özel bir alandır. Özellikle otel ve büyük ölçekli yiyecek-içecek işletmelerinde, bulaşıkhane mutfak operasyonlarının devamlılığı açısından oldukça önemli bir işlev üstlenir.

Bulaşıkhane fikri, sanayi mutfaklarının gelişimiyle birlikte XIX. yüzyılın sonlarına doğru değer kazanmıştır. XX. yüzyılın ortalarından itibaren otel mutfaklarının profesyonelleşmesi ve hijyen normlarının artması nedeniyle, bulaşıkhane düzenlemeleri turizm endüstrisinin vazgeçilmez bir unsuru olmuştur.

Bulaşıkhane kavramının belirli bir kişi tarafından geliştirildiği söylenemez; daha çok mutfak tasarımı uzmanları, gıda güvenliği alanındaki otoriteler ve hijyen standartlarını oluşturan kuruluşların etkileriyle şekillenmiştir. Dünya Sağlık Örgütü, gıda güvenliğini sağlamak için önerdiği “Beş Anahtar İlke” arasında (temiz tutma, çiğ ve pişmiş ürünleri ayırma, uygun şekilde pişirme, güvenli sıcaklıkta saklama, güvenli su ve malzemeleri kullanım) bulaşıkhane uygulamalarının önemini vurgulamaktadır.

Endüstriyel mutfaklarda mevcut olan bölümler, teslim alma alanı, hazırlama ve pişirme alanları (sebze hazırlama, soğuk mutfak, kahvaltı alanı, pastane, et kesim yeri, sıcak mutfak, banket ve pişirme alanları), bulaşıkhaneler (kazan ve bulaşıkhane), depolama alanları (soğuk hava depoları ile kuru gıda depoları), çöp depolama odası, ofisler ve personel giyinme odalarından meydana gelmektedir.

Bulaşıkhane, müşterilerden alınan bulaşık takımlarının temizlendiği alan olduğu için yemek salonuna yakın konumda olmalıdır. Bazı işletmelerde ise bardak yıkama alanı ayrı bir yerde yer alabilir. Bulaşıkhanede görev yapan çalışanlar, bulaşıkçı olarak bilinir. Büyük otellerde bulaşıkhaneden sorumlu kişi şef stevardır. Şef stevard bulunmayan yerlerde, bulaşıkhaneden mutfak şefi sorumludur.

Bulaşıkhanede gerçekleştirilen işlemler; kırılabilir mutfak gereçlerinin (tabak, kase gibi) yıkanması, servis için kullanılan çatal, bıçak ve kaşıkların temizlenmesi, metal servis tabakalarının (gümüş ve çelik) yıkanıp temizlenmesi ve parlatılması işlemlerini içerir. Salondan gelen diğer kirli eşyalar (flambe tavası, şarap kovası, küllük vb.) yıkanıp kurulanır. Bulaşıkçı, sadece bardakları yıkamakla yükümlüdür. Kurulama işlemi ise salon komilerinin sorumluluğundadır. Çünkü bu işlem özel bir titizlik istemektedir. Bu titizliği sadece garsonlar sağlayabilir.

Bulaşık alanındaki ekipmanlar; bulaşıkları temizleyen makine, sıcak ve soğuk su musluğu (varsa su spreyi), standart tek eviyeli çalışma tezgahı, istifleme tezgahı ile raflar, bardak yıkama cihazı, yeterli miktarda tabak, fincan, çatal-bıçak ve bardak seti, tabak taşıma arabası.

Bulaşıkhanede özellikle önem arz eden konulardan biri, bulaşıkçıya makinenin işleyişi ve bulaşıkların nasıl yıkanacağı hakkında bilgi verilmesidir. Günümüzde temizlik ürünlerinin sayısı oldukça fazladır. Bulaşıkçıya, farklı temizlik ürünlerinin özellikleri ve hangi tür bulaşık için hangi ürünün kullanılacağı mutlaka aktarılmalıdır. Ayrıca, suyun sertlik seviyesinin de öğrenilmesi ve bulaşık yıkama suyuna uygun temizlik ürünü eklenmesi gerekmektedir.

Bulaşık odasının iç yapısı genellikle kirli ve temiz bulaşıkları ayıran alanlar, sanayi tip bulaşık makineleri, lavabolar, raf düzenekleri ve atık yönetim sistemlerinden meydana gelmektedir. Ayrıca hijyen standartlarının korunması amacıyla çapraz bulaşma riskini önlemek için özel yöntemler kullanılmaktadır. Bu bölümde görev yapan personel, mutfak hijyen zincirinin temel bileşenlerinden biri olarak değerlendirilir.

Günümüz bulaşıkhanelerinde teknolojinin kullanımı hızla yayılmaktadır. Su ve enerji tasarrufu sağlayan otomatik makineler, çevreye zarar vermeyen deterjan sistemleri ve kullanıcı dostu tasarımlar dikkat çekmektedir. Ancak işçi sağlığı, iş yükü, hijyen standartlarının uygulanabilirliği ve çevresel sürdürülebilirlik ile ilgili meseleler hala tartışılmaktadır.