Bodrum

Yerleşim Merkezi / Destinasyon Deniz Destinasyonu

Ege Bölgesi’nde, Muğla iline bağlı bir ilçe olan Bodrum, doğu ve kuzeydoğusunda Milas, kuzeybatı, batı ve güneyinde ise Ege Denizi ile çevrilidir. Antik Halikarnassos şehri üzerine kurulan ilçe; kuzeyde Güllük, güneyde Gökova Körfezi arasında bir yarımada üzerinde yer alıyor. Doğal güzellikleri, tarihi ve kültürel zenginlikleri ile Türkiye’nin en önemli turizm ve eğlence merkezlerinden biri olan Bodrum, Akdeniz ile Ege’nin birleştiği noktada olmasından dolayı tarihi çağlar içerisinde de yerleşim yeri özelliği açısından önemini hiçbir zaman kaybetmedi. Nüfusu 171 bin olan ilçe ılıman bir iklime sahiptir. Kışlar ılık ve bol yağışlı yazlar ise sıcak ve kurak şeklinde seyretmektedir. Yılda ortalama 176 günü güneşli geçiren bölgenin yıllık ortalama sıcaklığı 19oC iken bu sıcaklık Ağustos ayında ortalama 33,9 oC’ye yükseliyor. Birkaç ay dışında neredeyse yılın her ayı denize girmenin mümkün olduğu bölgede deniz sıcaklığı yıllık ortalama 19,8oC’dir. Bodrum’a kara, hava ve denizyolu ile ulaşım mümkündür. İstanbul, Ankara ve İzmir gibi şehirler başta olmak üzere pek çok bölgeden sürekli direkt otobüsler bulunmaktadır. Bodrum-Milas Havaalanı aracılığı ile dünyanın her yerinden ziyaretçi ağırlayan ilçe merkezi havaalanına 32 kilometre mesafededir. Denizyolu ile bölgeye hem Türkiye’deki kıyılardan hem de Yunan adalarından feribot seferleri düzenlenmektedir.

Bodrum’da ilk turizm hareketleri 1960’lı yılların başlarına rastladı. Dönemin Muğla valisi bölgenin sualtı zenginliklerini yurtdışına tanıtmak için Brüksel’e giderek dalış ve sualtı etkinlikleri için davetlerde bulundu. Böylece ilk turistler bölgeye su altı zenginliklerini görmek için gelen gruplardan oluştu. Sualtı gezilerinin yoğun ilgi görmesi sonucu 1965-1966 yıllarında Tavşanburnu’nda özel bir dalış alanı yapıldı. Böylece dalmayı bilmeyen turistlere de eğitim verilerek dalış turlarına katılmaları sağlandı. Bölgede turistlerin artmasının bir sonucu olarak ev pansiyonculuğu kendisini gösterdi ve halkın önemli bir geçim kaynağı haline geldi. Zaman içinde pansiyonculuk ile başlayan bu akım ufak aile işletmeciliği merkezli otellere dönüştü; 20 ile 60 yatak kapasitesi aralığındaki otellerin sayısı giderek arttı. Aynı zamanda kamping alanları da bu dönem itibari ile kurulmaya başladı. 1970’li yıllar itibariyle yiyecek içecek işletmeleri de artarak gelişti ve günümüzde bir eğlence merkezi olmasına vesile olan barların öncülleri görülmeye başlandı.

1980 sonrası dönemde Bodrum’un turizm açısından gelişimi İkinci Beş Yıllık Kalkınma Planıyla gündeme geldi. Planda öngörülen yat limanlarından biri Bodrum’da inşa edildi, havayolu ile gelişleri desteklemek üzere ise Dalaman (1982) ve Bodrum-Milas (1997) havaalanları hizmete girdi. Özel sektörün bölgeye yatırım yapması için teşvikler düzenlendi. Böylece bölgedeki turizm ürünü arzında halk daha geri planda tutularak profesyonel işletmecilik tabanlı anlayışa odaklanıldı.

1990’lı dönemler Bodrum’un turizm açısından kontrolsüz şekilde hızlı büyüdüğü bir süreç olarak dikkat çekti. Bu dönemde çok yoğun yabancı turist akımı ile karşılaşan ilçede yatacak yer sorunu ciddi şekilde kendisini gösterdi. Bölgedeki arsa sahipleri acentalardan aldıkları desteklerle oteller kurmaya başlarken bir yandan uluslararası zincir oteller de pazara girerek piyasa rekabetini arttırdı. İlçe bir yandan yoğun turist çekerken diğer yandan göç alan bir destinasyona da dönüştü. Bu kapsamda 1985 yılında 37 bin olan Bodrum nüfusu, 1990’lı yıllarda 56 bin'e kadar yükseldi. Hızlı gerçekleşen bu nüfus patlaması ve turist artışı inşaat sektörünün ilçeye yoğunlaşmasına sebebiyet verdiği gibi plansız yapılaşma da kendisini gösterdi.

Bugüne geldiğimizde Bodrum her yıl bir milyondan fazla yerli ve yabancı turistin ziyaret ettiği bir turizm çekim merkezi olarak karşımıza çıkmaktadır. 2018 yılında Milas-Bodrum havalimanına giriş yapan turistlerin sayısı 750 bini aştı. Bölge özellikle yabancı turistler için önemli bir cazibe merkezi konumundadır. Kültür ve Turizm Bakanlığı'ndan alınan verilere göre havalimanı üzerinden giriş yapan turistlerin yaklaşık yüzde 97’sini yabancı turistler oluşturmaktadır. Milletine göre bölgeye en çok turist gönderen ilk beş ülke, İngiltere, Rusya, Almanya, Ukrayna, Polonya’dır. Türkiye’de kitle ve kıyı turizminin uluslararası markalaşmış destinasyonlarından biri olan Bodrum turizm arzı noktasında da oldukça zengin alternatifler sunmaktadır. 2019 yılının güncel konaklama, seyahat acentası ve rehberlik rakamları şu şekildedir; işletme belgeli 160 adet konaklama tesisi, 199 adet A grubu seyahat acentası, dokuz adet marina, 369 adet Türk bayraklı yat işletmesi, iki adet yüzer tesis, yatım belgeli 56 adet konaklama tesisi bulunmaktadır. Ayrıca ilçe Muğla Turist Rehberleri Odası sınırları içerisinde olup odaya üye 399 adet profesyonel turist rehberi bulunmaktadır.

Bodrumda festival ve etkinlik turizmi kapsamında da Türkiye’nin önde gelen destinasyonlarından biridir. Her sene farklı aylarda ulusal ve uluslararası pek çok organizasyon gerçekleştiriliyor. Bu şekilde bölgeye olan turizm hareketlilikleri sene içine yayılmaya çalışılarak süreklilik sağlanmaktadır. Bu kapsamda ilçede her sene Bodrum Cup Uluslararası Yelkenli Yat Yarışı, Uluslararası Gümüşlük Klas Müzik Festivali, Halikarnas Balıkçısı’nın doğum ve ölüm yıl dönümü etkinlikleri, D-Marin Uluslararası Klasik Müzik Festivali, Karaada Şenlikleri ve Uluslararası Bale Festivali düzenlenmektedir.

Bodrum’un bir başka değeri ise ilk defa 1964 yılında Cevat Şakir Kabaağaçlı (Halikarnas Balıkçısı) önderliğinde, dönemin aydın ve entelektüel insanları ile Bodrum’un doğal güzelliklerini Türk insanına tanıtma amacı ile başlattığı Mavi Yolculuk isimli yat gezisidir. Uluslararası tanınırlığa ulaşan bu gezi gulet teknelerle amatörce başlayıp bu gün profesyonel işletmelerce, isteğe bağlı olarak kaptan ve mürettebat eşliğinde yapılıyor. Tur, bölgede yapılan paket turlara dahil edilerek satılabildiği gibi doğrudan mavi yolculuk ismi ile de pek çok seyahat acentası ve tur operatörü tarafından pazarlanmaktadır. Gezi rotası boyunca Ege ve Akdeniz kıyılarında yeşeren ilk çağ kültürlerini gözlemlemek mümkün olduğu gibi, bölgenin doğal güzelliklerin keşfetmek, plaj, koy ve dalış noktalarında yüzmek mümkündür. Bodrum’da turizm hareketliliklerinin başlama sebeplerinden biri olan bu dalış noktaları da bugün hala etkin bir şekilde turlar kapsamında değerlendirilmektedir.

Bodrum sadece plaj ve sualtı zenginlikleri ile değil aynı zamanda tarihi ile de önemli bir coğrafya olup, kültür turizmi açısından da Türkiye’nin önemli noktalarından biridir. İki liman arasında üç tarafı denizle çevrili kayalık bir yarımada üzerine kurulan Bodrum Kalesi, 2016 yılından beri UNESCO Dünya Geçici Miras Listesi’nde bulunmaktadır. 1402 yılında bölgeyi ele geçiren Rodos şövalyelerinin yaptığı kale Aziz Petrusa adanan bir yapıydı. Kalenin yapımına 1406 tarihinde başlandı; tamamlanması 99 yıl sürdü. Osmanlı döneminde hapishane olarak kullanılan yapı 1961’de müze olarak hizmete açıldı. Kalenin içinde yer alan Sualtı Arkeoloji Müzesi dünyanın en önemli sualtı arkeoloji müzelerinden biri olarak kabul ediliyor olup Türkiye’nin tek sualtı arkeoloji müzesi niteliğindedir.

Yararlanılan Kaynaklar

Bodrum Ticaret Odası (2019). Bodrumun Coğrafi Konumu, https://www.bodto.org.tr/content.php?id=00038&lang=tr, (Erişim tarihi: 12.07.2019); Muğla İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü (2019). Bodrum Turizm İstatistikleri, https://mugla.ktb.gov.tr/Eklenti/63633,konaklama-tesisleripdf.pdf?0, (Erişim tarihi: 11.07.2019); Muğla İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü (2019). Bodrum Turizm Aktiviteleri, http://mugla.ktb.gov.tr/TR-157545/turizm-aktiviteleri.html, (Erişim tarihi: 12.07.2019); Yetgin, D. ve Yılmaz A. (2018). İlk Mavi Yolculuklar. İçinde; N. Kozak (Editör), Dünden Bugüne Türkiye’de Turizm (ss. 829-846). İstanbul: Yıkılmazlar Basım; Yılmaz A. ve Yetgin, D. (2018). Mavi Yolculuktan Yat Turizmine Geçiş. İçinde; N. Kozak (Editör), Dünden Bugüne Türkiye’de Turizm (ss. 848-858). İstanbul: Yıkılmazlar Basım; Zencir, E. ve Çiçek, D. (2014). Bodrum’da Turizmin Gelişimi (1960–2000). İçinde; N. Kozak ve O. E. Çolakoğlu (Editörler), III. Disiplinlerarası Turizm Araştırmaları Kongresi Bildiri Kitabı (ss. 312-323). Eskişehir: Anatolia Turizm Araştırmaları Dergisi.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Alpözen, O. (2011). Antik Halikarnassos. Ankara: Müze Eserleri Turistik Yayınları; Yazıcı, E. (2018). Bodrum Yarımadası Halikarnassos ve Yakın Çevresi. İstanbul: Uranus Yayın.