Bodrum Kalesi

Doğal ve Kültürel Miras Kale UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi

Muğla’nın Bodrum ilçesindedir. İki liman arasında konumlanmaktadır. Saint Jean Şövalyeleri tarafından 1406-1522 yılları arasında inşa edilmiştir. Saint Jean Şövalyeleri’nin kökeni, 1048 yılında Haç nedeniyle Kudüs’e giden Hristiyan hasta ve yaralıları tedavi etme amacıyla Kudüs’te kurulan hastanede çalışan kişilere dayandığı bilinmektedir. Haçlı Seferleri sonucunda, 1108 yılında Saint Jean, Hastaneci Şövalyeler adını alarak dini ve askeri bir örgüt haline gelmiştir.

1309 yılında Rodos’a yerleşen Şövalyeler 1406 yılında kale inşasına Mesy olarak isimlendirdikleri antik çağlardaki adı Halikarnasos olan Bodrum’da başlamıştır. Antik Çağ’da ada konumunda olan ve sonradan kente bağlanarak yarımada konumuna getirilen bir yarımadanın üstüne inşa edilmiştir. Kalenin yapımında 1500 yıl boyunca ayakta kalan ve 1304 yılında bir depremde yıkılan dünyanın yedi harikasından biri olan Mausoleion Anıtı’na ait taşlar kullanılmıştır. 33,5 dönümlük bir arazi üzerine kurulan Bodrum Kalesi, 180x185 metre ölçülerinde ve kare planlı bir yapıdır. Kalenin doğu tarafında bulunan duvarı tek beden duvarlı, güney, kuzey ve batı duvarları ise çift beden duvarlıdır. İç kaleye ulaşmak için yedi farklı kapıdan geçmek gerekmektedir. Her bir kapı üzerinde şövalye armalarını temsil eden haç işareti, yatay ve düz bantlar, aslan ve ejder figürleri bulunmaktadır. İç kalede İngiliz, Alman, İtalyan, Fransız ve İspanyol (Yılanlı) olarak adlandırılan beş farklı kule mevcuttur. Deniz seviyesinden 47,50 metre yükseklikteki Fransız Kulesi en yüksek kuledir. İç kalede toplam 14 sarnıç vardır. Kalede II. Mahmut tuğrası, kale koruganı, çift duvarlar arası su hendeği, asma köprü ve kontrol kulesi en dikkat çeken bölümlerdir.

Rodos Adası 1522 yılında Türklerin hâkimiyeti altına girmiş ve Saint Jean Şövalyeleri 05. 01. 1523 tarihinde Bodrum’u terk etmiştir. Kale 1895 yılında hapishane olarak kullanılmaya başlanmış ve Osmanlı mimarisi özelliği taşıyan bir hamam kale içine inşa edilmiştir. Yirmi yıl boyunca hapishane olarak kullanılan kale, Birinci Dünya Savaşı nedeniyle 26-28. 05. 1915 tarihinde Fransız zırhlısının bombardımanı ile kullanılamaz hâle gelmiş ve terk edilmiştir.

Dünyada ilk kez gerçekleştirilen sualtı kazısından çıkarılan tarihi eserlerin depolanacağı Bodrum Müzesi’nin temelleri Bodrum Kalesi’nin içinde atılmıştır. 06. 11. 1964 yılında kurulan müze, 25. 03. 1981 tarihinde Sualtı Arkeoloji Müzesi adını aldı ve günümüzde hala müze olarak kullanılmaktadır. Türk Hamamı, Doğu Roma Gemisi, Amphora Sergilemesi, Cam Salonu, Cam Batığı, İngiliz Kulesi, Sikke ve Mücevherat Salonu, Karyalı Prenses Salonu, İşkence ve Katliam Odaları ve Alman Kulesi eserlerin sergilendiği alanlardır. Ayrıca, açık mekânlarda da eserler sergilenmektedir. Türkiye’nin tek dünyanın ise önemli sualtı arkeoloji müzelerinden biri olan Bodrum Sualtı Arkeoloji Müzesi 1995 yılında Avrupa’da Yılın Müzesi yarışmasında Özel Övgü ödülünü almıştır.