Bergama

Yerleşim Merkezi Kültürel Miras Destinasyonu

Günümüzde Bergama’nın doğusunda Manisa, kuzeyinde ise Balıkesir bulunmaktadır. Ortalama yüksekliği 68 metre olan 1.688 kilometrekare yüzölçümüyle İzmir’e bağlı en büyük ilçedir. Son nüfus sayımlarına (2019) göre, 103.867 kişinin yaşadığı Bergama, kendisine bağlı 114 köyle İzmir’in en çok köye sahip ilçesidir. İzmir-Çanakkale-İstanbul anayol güzergahında yer alan Bergama, ulaşım açısından avantajlı bir konuma sahipken en yakın sivil havaalanına (İzmir Adnan Menderes Havaalanı) uzaklığı 129 kilometredir. Bakırçay Havzası’nın bereketli toprakları üzerine kurulmuş Bergama’nın ekonomisinde tarım büyük önem arz ederken sahip olduğu köklü tarih ve kültürün etkisiyle bir diğer lokomotif sektör turizmdir.

Bergama’nın bir turizm destinasyonu olarak anılması ve uluslararası talebi cezbetmesi, ilçenin bir antik kent merkezi olmasıyla ilişkilidir. Helenistik, Roma, Bizans ve Osmanlı İmparatorluğu dönemlerinde farklı farklı uygarlıkların doğup geliştiği Bergama antik kenti, köklü tarihiyle çok katmanlı bir kültürel peyzaja sahiptir. Kentin bu özelliğiyle, 2014 yılında Doha’da düzenlenen 38. Dünya Miras Komitesi toplantısında, 21 ülkenin olumlu oyunu alarak Çok Katmanlı Kültürel Peyzaj Alanı olarak UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne girdi. Türkiye’de yer alan ve UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne dahil edilen miras alanları arasında listeye girmek için aranan altı özellikten beşini karşılayan tek yer, antik kent özelliğiyle Bergama oldu.

Eşsiz tarihi değerlerin varlığına rağmen ilçeye yönelik uluslararası turizm talebinde, ülke turizminin gelişimine paralel olarak 1980’li yıllara kadar kayda değer bir hareket olmadı. Bu yıllarla birlikte ilk kitlesel hareketin, İstanbul-Antalya turlarına katılanların günübirlik ziyaretleriyle gerçekleştiği görülmektedir. Sonraki yıllarda, özellikle Kuşadası, Alsancak ve Dikili Limanı’na gelen kurvaziyer turların rotasına dahil edilmesiyle ilçeye yönelik talepte önemli bir artış yaşandı. Politik, ekonomik ve terör kaynaklı krizlerin kurvaziyer turizmine olumsuz etkisi Bergama’ya yönelik talebi de olumsuz etkilemekle birlikte, 2019 verileri incelendiğinde, ilçedeki örenyerlerine toplam ziyaretçi sayısının 300 bini aştığı görülmektedir. Bu talebin büyük bir kısmını yabancı ziyaretçiler teşkil etmektedir. Bergama’ya gelen yabancı ziyaretçilerin pek çok farklı milliyete mensup olduğu bilinmekle birlikte; Almanya, Amerika, Fransa, İngiltere ve Uzakdoğu ülkelerinden daha yoğun talep görmektedir. Kente gerçekleşen ziyaretlerde aylara göre dağılımın orantılı olduğu, bir başka deyişle mevsimsel özellik göstermediği görülmektedir. Kentin konaklama verileri incelendiğinde, 2019 yılı itibariyle toplam 258 yatak kapasiteli iki işletme belgeli otel ve ilçede yer alan pansiyonlarla birlikte toplam yatak kapasitesinin 1000 civarı olduğu ancak bu kapasitenin de tam olarak kullanılamadığı belirtilmelidir. Bu durumun temel nedeni arasında Bergama’nın çoklu ziyaret rotasında yer alması ve nihai konaklama yeri olarak daha çok İzmir merkezinin kullanılması ile kültür turizmini destekleyecek yan turistik ürün ve hizmetlerin olarak gösterilebilir.

Yararlanılan Kaynaklar

ÇEKÜL Vakfı, (2017). Geçmişten Geleceğe Yerel Kimlik. Tarihi Kentler Birliği Bölge Toplantısı, Kültürel Mirasın İzinde: Bergama, Sayı: 52; Emekli, G. (1998). Bergama’da Turizm ve Sosyoekonomik Etkileri (Yayınlanmamış doktora tezi). İzmir: Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü; Emekli, G. (2003). Bergama ve Selçuk’un İzmir’in Kültürel Turizmindeki Yeri, Ege Coğrafya Dergisi, 12(1): 39-50; İzmir İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, (2019). 2019 Yılı İstatistikleri. https://izmir.ktb.gov.tr/TR-230633/2019-yili-istatistikleri.html, (Erişim tarihi: 09.05.2020); Ulusoy Binan, D., Kaptı, M., Kıraç, B. ve Töre, T. (2005). Bergama (İzmir) Kentsel Kültür Varlıkları Envanteri 2004, TÜBA Kültür Envanteri Dergisi, 4(4); Üreten, H. (2008). Antikçağ Anadolu’sunda Bir Kültür Merkezi Pergamon-Kraliyet-Kütüphanesi, Türk Kütüphaneciliği, 22(4): 435-450; Yenen, Z., İnal Çekiç T., Yerliyurt, B. ve Örnek Özden E. (2010). Kuzey Ege’de Bütünleşik Turizm Yönetimi. Mehmet Kemal Dedeman Araştırma ve Geliştirme Proje Yarışması.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Emekli, G. (2007). Bergama Kültür Mirasının Kültürel Turizm Yaklaşımıyla Değerlendirilmesi. Uluslararası Bergama Kermesi. İzmir: Bergama Belediyesi.