Avşa Ada Karası Şarabı, Türkiye’nin kuzeybatısında, Marmara Denizi’nde, Balıkesir iline bağlı Avşa Adası’nda yetiştirilen yerel Ada Karası üzüm çeşidinden üretilen, aromatik, fenolik zenginliği yüksek ve yerel üretimle şekillenen özgün bir kırmızı şarap türüdür. Ürün, 2023 yılı itibarıyla Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından coğrafi işaret tesciline sahip olmuş ve bu bağlamda Türkiye’nin ilk coğrafi işaretli şarabı unvanını almıştır. Bu tescil, yalnızca bir ürün standardizasyonu sağlamakla kalmayıp, aynı zamanda yerel bağcılık mirasının ve agro-gastronomik üretim kültürünün kurumsal olarak tanınması anlamına da gelmektedir.

Ada Karası üzüm çeşidinin geçmişi, XIX. yüzyılda adaya yerleşen Rum topluluklara kadar uzanmaktadır. Trakya kökenli olduğu düşünülen bu çeşit, Avşa Adası’nın kendine özgü iklimsel ve edafik özelliklerine adapte olarak zamanla farklılaşmış ve adaya özgü bir fenotipik form kazanmıştır. İnce kabuklu ve yüksek asiditeye sahip bu üzüm, şarap üretiminde tanen dengesinin sağlanması, fermente edilebilir şeker oranının korunması ve meyvemsi aromaların öne çıkarılması açısından oldukça elverişli bir hammaddedir. Avşa Adası’nın granitik yapılı, mineral açısından zengin toprakları ile denizel iklim etkileri, üzümün olgunlaşma sürecine doğrudan katkı sunmakta ve terroir niteliğini derinleştirmektedir.

Şarap üretim süreçleri geleneksel uygulamalar ile modern enolojik tekniklerin uyum içerisinde yürütüldüğü bir sistemle şekillenmektedir. Kontrollü fermantasyon koşulları altında gerçekleşen üretim süreci, üzümün aromatik bileşenlerini korumayı amaçlamakta; kısa süreli meşe fıçı dinlendirmeleri ise şaraba kompleksite ve denge kazandırmaktadır. Ortaya çıkan şarap, koyu yakut renge, vişne, böğürtlen, mürdüm eriği gibi kırmızı meyve aromalarına ve zaman zaman baharat ya da mineral alt tonlara sahip olabilmektedir. Gövdeli ve belirgin tanenli yapısıyla orta-uzun şişe olgunlaşmasına da uygundur. Bu nitelikler, şarabın gastronomik eşleşme potansiyelini artırmakta, başta zeytinyağlılar ve deniz ürünleri olmak üzere çok sayıda Anadolu yemeğiyle bütünsel bir deneyim sunmasına olanak sağlamaktadır.

Coğrafi işaretin sağladığı hukuki koruma, sadece ürünün taklit edilmesini önlemekle sınırlı kalmamakta; aynı zamanda ada ekonomisinin yerel kalkınma modeline dayalı olarak yeniden yapılandırılmasını da teşvik etmektedir. Küçük üreticilerin kurumsallaşmasını sağlayan bu sistem, yerel üretim bilgisinin kayıt altına alınmasına ve kuşaktan kuşağa aktarılmasına katkı sunmaktadır. Avşa Adası özelinde şarapçılık faaliyeti, kırsal üretim yapısının kültürel, ekonomik ve turistik bileşenleriyle bütünleşerek bir destinasyon markası hâline dönüşmüştür. Her yıl düzenlenen yerel tadım etkinlikleri, bağ gezileri ve şarap festivalleri aracılığıyla ürün, gastronomi turizminin merkezinde konumlanmakta; bu durum yerli ve yabancı ziyaretçiler için otantik bir tüketim deneyimi oluşturmaktadır.