Anamur

Yerleşim Merkezi Deniz Destinasyonu

Mersin ilinin batı sınırında yer alan ilçesidir. Doğuda Bozyazı ilçesi, batıda Antalya iline bağlı Gazipaşa ilçesi, kuzeyde Karaman iline bağlı Ermenek ilçesi ve güneyde Akdeniz ile çevrilidir. Mersin’e 230 kilometre, Antalya’ya 265 kilometre, Karaman’a 230 kilometre, Kıbrıs’a 76 kilometre (40 mil) uzaklığındadır. Yüzölçümü 1.241 kilometre2’dir. Mersin-Antalya devlet karayolu üzerindedir. İlçe sınırları içinde kalan Orta Torosların, Akdeniz’e ulaşan dağ sıraları nedeniyle engebeli ve dağlık bir yapıya sahiptir. Kıyıdan beş-10 kilometre iç kesimde, 1.000-1.500 metre yükseklikteki dağlara rastlanıyor. İlçe sınırları içerisinde Alamoz, Kınıldağ ve Naldöken dağları yer alıyor.

Anamur Ovası, Toroslar’ın eteklerinden başlayarak şehrin güney, doğu ve batı yönlerinden başlayarak denize kadar uzanan yer yer üç-dört kilometreyi bulan genişlikte bir ovadır. Anamur’un başlıca gelir kaynağı tarım ürünleridir. Türkiye’deki muz üretiminin yaklaşık yarısı Anamur’da üretiliyor. 2019 raporuna göre, ilçedeki muz yetiştiriciliği 120 bin tonu bulmuştur. Muz geliri ilçenin tarımsal gelirinin yarısını oluşturuyor. İlçede 200’e yakın muz işleme ve pazarlama tesisi açıldı. İlçede tarım çalışmalarının desteklenmesi amacıyla Gıda ve Tarım Fuarı düzenleniyor. Anamur Belediyesi tarafından geleneksel olarak Uluslararası Kültür ve Muz Festivali de düzenleniyor. İlçede üretilen yeni sayılabilecek tarım ürünü çilektir. Portakal, limon, nar, Trabzon hurması, avokado, kivi, pipano gibi tropikal meyveler; domates, biber, patlıcan, salatalık, börülce, araka, fasulye gibi sebzeler; buğday, susam, yerfıstığı, mısır gibi ürünler de yetiştiriliyor. Kükür narı, Ovabaşı portakalı, Bozyazı gölevezi, Sugözü maşı (bir mercimek türü) kendi adıyla anılan ürünlerdir.

Anamur ilçesi adını, rüzgârlı burun anlamına gelen Anemurium antik kentinin adından almıştır. Anamur, Hititler, Fenikeliler, Asurların egemenliklerinin ardından Büyük İskender tarafından fethedildi. Büyük İskender’in ölümünün ardından Seleukoslar tarafından yönetildi, MÖ I. yüzyılda Roma egemenliğine geçti. MS IV. yüzyılda Bizans İmparatorluğu sınırları içinde kaldı. 660 yılında Arapların, yeniden Bizans Devletinin ve daha sonra Anadolu Selçuklu Devletinin egemenliğine geçti. Ermeni prensliğinin kısa bir dönem hüküm sürdüğü bölge, 1228 yılında Anadolu Selçuklu Devleti, 1275 yılında Karamanoğulları Beyliği, 1471 yılında Osmanlı İmparatorluğu tarafından fethedildi.

Anamur ilçe merkezi ve köylerinde toplam sayısı 25 olan Birinci ve İkinci Derece Arkeolojik Sit Alanı belirlendi. Anemurium antik kenti, Mersin’in 228 kilometre batısında, Anamur’un altı kilometre güneybatısındadır. Antalya’nın Gazipaşa ilçesine 80 kilometre uzaklıkta, Orta Toroslara bağlı Karagedik Dağı’nın Akdeniz’e uzanan Anamur Burnu üzerinde yer alıyor. Anemurium, Mersin’in batısındaki son kale yapısına sahip olan antik kenttir. Kıbrıs’a yakın konumu ve Orta Anadolu bağlantısı nedeniyle Roma devrinde Akdeniz’in önemli ticari limanlarından biri konumuna geldi. Antik kent, aşağı kent ve yukarı kent olarak iki alandan oluşuyor. Günümüzde kente ait surlar, hamamlar, tamamlanmamış bir tiyatro, odeon, liman caddesi, agora, caddeler, su kemerleri, bazilikal kiliseler, yapılara ait taban mozaikleri ve nekropol görülebiliyor. 650 yılında Arap istilaları nedeniyle terk edilen kent, XII.-XIII. yüzyıllarda Selçuklu Türklerinin egemenliğine geçti.

Anamur’un batısında Kalınören’de Titiopolis antik kenti yer alıyor. Antik kentte, Hellenistik, Roma ve Bizans devirlerine ait sur, hamam, üç nefli bazilika, mozaik tabanlı yapı kalıntıları ile köy yerleşmesinin kuzeyinde, surlarla çevrili akropol kalıntıları içerisinde bazilika, hamam ve nekropol alanı bulunuyor. Akropolün kuzeyinde hamam kalıntılarına 20 metre uzaklıkta nymphaeum (anıtsal çeşme) bulunuyor.

İlçenin sembolik tarihi yapısı Mamure Kale’dir. Anamur’un altı kilometre güneydoğusunda deniz kenarında yer alan kale, IV. yüzyıla tarihlendiriliyor. Bizans Devleti ve Haçlı Krallığı egemenliğindeyken genişletildi. 1221 yılında Selçuklu Sultanı Alaaddin Keykubad tarafından gerçekleştirilen kapsamlı imar çalışmalarından sonra Mamure adıyla anıldı. İç kale, Anamur kentinin içinde, deniz kenarında, dış kale ise kentin bulunduğu kesimin çevresinde inşa edildi; dış kale surlarından günümüze kalıntı ulaşmadı. Mamure Hamamı, kalenin kuzeyinde yer alıyor. Kalede Osmanlı devrine ait bir cami bulunuyor. Karamanoğulları döneminde inşa edilen 1326 tarihli Ak Camii, han ve köprü ile Anamur yakınlarındaki Dragon Çayı üzerinde 1230 yılında yapılan Alaköprü, günümüze Selçuklu döneminden ulaştı. Akarca Mahallesi’ndeki Akarca Hanı, Anamur-Antalya karayolundaki XIV.-XV. yüzyıllara tarihlendirilen Altıkapı Hanı, Alanya karayolunun 22. kilometresinde Demirören’de yer alan Tol Kervansarayı, Anamur’un tarihi kervan yollarındaki önemine işaret ediyor. Anamur-Gazipaşa karayolunda yer alan Çoban Kale ise XVI-XVII. yüzyıllara tarihlendiriliyor. 1911 yılında Fransızlar tarafından inşa edilen deniz feneri, günümüzde de kullanılıyor.

Anamur Müzesi’nin eser sayısı 9000’e ulaşan koleksiyonunda Nagidos, Anemurium ve Kelenderis kazılarıyla gün ışığına çıkan buluntular ile etnografik eserler yer alıyor. Geleneksel Anamur evleri Anamur merkez olmak üzere Ortaköy ve Bozyazı ilçesinde de görülüyor. Konutlarda geleneksel yapının zemininde ahır bölümü bulunuyor. Üst kat, genellikle orta sofaya açılan odalardan oluşan klasik Türk evi planındadır. Bu ev tipi yörede “köşk” olarak adlandırılıyor.

Anamur doğal alanlar bakımından zengindir. İlçede 89.403 hektar orman alanına sahiptir. Anamur-Silifke karayolunun yedinci kilometresinde yer alan Pullu Milli Parkı, deniz, orman ve yabanıl yaşamın bir arada gözlenebildiği ilçenin önem taşıyan doğal alanıdır. Milli parkı, kızılçam ağaçları arasında, 90 çadır karavan yeri, danışma, büfe, duş-soyunma kabinleri, kır gazinosu, plaj tesisleri ile önemli bir mesire yeridir. Mayıs-eylül arası en uygun kullanım mevsimidir. Pullu Milli Parkı kıyıları, Caretta caretta türü deniz kaplumbağalarının yumurtlama alanları arasındadır. Anamur kıyıları aynı zamanda Akdeniz fokunun da yaşam alanıdır.

Anamur, mağara turizmi açısından potansiyel taşıyor. Köşekbükü mağarası, Anamur’un 10 kilometre kadar kuzeyindeki Ovabaşı Köyü’ndedir. 500 metrekarelik alanı kaplayan mağara, üç bölümden oluşuyor. Mağarada sarkıt ve dikit formasyonları görülebiliyor. Nem oranı yüzde 80, hacim basıncı 762 mm, sıcaklık 18°C’dir. Anamur’un kuzeybatısındaki Çamurlu Yaylası yakınlarında yer alan Çukurpınar Mağarası ise 1.420 metreye ulaşan derinliği ile dünyanın en derin mağaraları arasında yer alıyor. Üğü mağarası, Kükür Köyü yakınlarındadır. Mağara, birbiriyle bağlantılı beş ayrı bölümden oluşuyor ve içerisinde geniş göller bulunuyor.

Anamur, turizm potansiyeli geliştirilebilir bir ilçedir. Anamur ilçesi, Mersin’in Antalya’ya en yakın ilçesi olarak özellikle doğa ve kültürel miras içeriğiyle değerlendirilebilecek turizm potansiyeline sahiptir. Anamur Burnu ile Mamure Kalesi arasındaki 13 kilometre uzunluğundaki kıyı şeridi geniş kumsallarla kaplıdır. Kıyı şeridinde doğudan batıya uzanan yazlık konutlar yer alıyor. Bozdoğan, Anıtlı, Ucarı, Melleç köylerinde plaj alanları ve yazlık konutlar bulunuyor. Konaklama ihtiyacını karşılamak üzere beşi Turizm Bakanlığı belgeli olmak üzere 16 otel-motel, beş apart otel, üç mokamp, 13 pansiyon ve bir adet kamping mevcuttur. İlçenin toplam konaklama kapasitesi, 613 oda, 1.330 yatak, 280 çadır ve 140 karavandır.

İlçede turizmi geliştirmek amacıyla Anamur ilçesinin 25 kilometre batısındaki bölge, Anamur Melleç Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgesi ilan edildi. Proje kapsamında yaklaşık 500 kişiyi istihdam edecek 2.031 yatak kapasiteli turizm tesisleri yapılması hedefleniyor. 1/5000 nazım imar planı ve 1/1000 uygulama imar plan çalışmaları tamamlandı.

Yararlanılan Kaynaklar

Anamur Belediyesi (2019). Tarih ve Kültür, https://www.anamur.bel.tr/icerik/21/8/tarih-ve-kultur.aspx, (Erişim tarihi: 05.12.2019); Anamur Muz Üreticileri Birliği (2018). Muz Raporu, http://www.muzbir.org.tr/dokumanlar.html, (Erişim tarihi: 05.12.2019); Arıkan, Ç. (2019). Anamur Tarım ve Toprak, http://www.anamursedir.com/sayfa.asp?sayfaID=29, (Erişim tarihi: 05.12.2019); Arkeolojik Haber (2016, 30 Nisan). Mersin Sit Alanları, https://www.arkeolojikhaber.com/haber-mersin-sit-alanlari-376/, (Erişim tarihi: 31.12.2019); Boran, A. (2004). Anamur Mamuriye Kalesi: Kale Kitabesi ve İç Kale, Vakıflar Dergisi, 28: 211-224; Girginer, K. ve Uygur, S. H. (2014). Kilikya. İstanbul: Homer Kitabevi; Mersin İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü (2019a). Anamur, https://mersin.ktb.gov.tr/TR-73139/anamur.html, (Erişim tarihi: 05.12.2019); Mersin İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü (2019b). Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgeleri, https://mersin.ktb.gov.tr/TR-73399/kultur-ve-turizm-ve-koruma-ve-gelisim-bolgeleri.html, (Erişim tarihi: 05.12.2019); Mersin Orman Genel Müdürlüğü (2019). Orman Varlığı, https://mersinobm.ogm.gov.tr/Sayfalar/Ormanlarimiz/OrmanVarligi.aspx, (Erişim tarihi: 06.12.2019); Samırkaş, M. ve Öncü, K. (2009). Anamur’un Ekonomik Yapısı İçerisinde Tarımın Yeri. İçinde; Ö. Yüksel (Editör), Mersin Sempozyumu Bildiriler Kitabı (ss. 1944-1955). Mersin: Mersin Valiliği; Tapur, T. (2011). Anamur-Silifke Arası Kıyı Bölgesinin Coğrafi Etüdü. Konya: Eğitim Akademi Yayınevi; Vural, S. ve Alkan, M. (2017). Mersin Antik Kilikya Limanları. İstanbul: Mersin Deniz Ticaret Odası.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Mersin İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü (2019). Anamur, https://mersin.ktb.gov.tr/TR-73139/anamur.html, (Erişim tarihi: 05.12.2019).