Kalenin yapılış tarihi hakkında net bir bilgi yoktur. III. veya IV. yüzyılda Romalılar tarafından inşa edildiği düşünülmektedir. Kale Akdeniz’in kıyısındadır. Eski zamanlarda kale duvarına çarpan deniz suları güney taraftaki kaleye ait bazı unsurların yıkımına sebep olmuştur. Bu sebeple kalenin deniz kıyısına kaya parçaları dökülmesine karar verilmiştir. Bunun tarihi kalede yaşanacak tahribatın önüne geçeceği düşünülmüştür. Kale, Romalılar tarafından ticaret yollarını korumak ve ticaret gemilerinin gözetimini sağlamak amacıyla inşa edilmiştir.

Bizanslılar ve Haçlılar zamanında kalenin alanı daha da genişletilmiştir. Selçuklu hükümdarı Alâeddin Keykubat döneminde Anamur Kalesi ele geçirilmiştir (1228). Selçuklu Devleti’nin zayıflamasıyla birlikte kale Hristiyanların kontrolüne geçti. Çeşitli dönemlerde farklı devletlerin hâkimiyeti altında kalan kale, sonradan Karamanoğlu Mahmut Bey tarafından kuşatılmış ve ele geçirilmiştir. Karamanoğlu Sultan İbrahim tarafından kale büyük bir tamir gördü. 1450 yılından sonra kaleye, mamur yani yeniden inşa edilen manasında Mamure Kalesi denilmiştir.

Evliya Çelebi Seyahatnamesi’ne göre kale II. Selim zamanında, Osmanlı Devleti tarafından fethedilmiştir. Kale, bir kervansarayı andırmaktadır. Kaleye bağlı unsurlar varlığını aynen korumaktadır. Kalede 36 kule vardır. Batı kısmındaki avluda halen ibadete açık bir cami bulunmaktadır. Kalede, birbirinin içine geçmiş surlarda vardır. Surlar kale içinde geçişi sağlayan bir yol bulunmaktadır. Bugün kalede dördü büyük 35’i ise normal büyüklükte olmak üzere 39 kule bulunmaktadır. Anamur kentinde gerçekleştirilen çalışmalarla dış kalesi surları ortaya çıkarılmışsa da bunlar sağlamlığını kaybetmiştir. İç kale ise mevcudiyetini korumaktadır.

Kalenin batısında köprü ile geçilen bir hendek ile iki giriş vardır. Buradaki surlar çok sağlıklı bir yapıya sahip değildir. Cümle kapısındaki tahribat büyüktür. Cümle kapısının çevresinde tek çizgili iki taş vardır. Giriş kapılarından ikincisi artık kullanılmamaktadır. İç Kalede üç bölüm vardır. Bölümler denizden gelen saldırılarını önlemek maksadıyla oluşturulmuştur. İç kaledeki surlar oldukça sağlam bir yapıya sahiptir. Türk kalelerinin karakteristik bir özelliği olan sivri kemerli nişler sur duvarlarındaki merdivenleri süslemektedir. Surlarda zamanla restorasyon çalışmalarına da gidilmiştir. Giriş kısmında bulunan kapıdan kulenin başına doğru çıkış mümkündür. Girişteki yoldan batı kulesine ve dört köşe burca ulaşılması mümkündür. Kaledeki savunma mekanizmasının belkemiğini baş kule ile cümle kapısındaki kule oluşturmaktadır. Kalenin tüm surları arasında geçişi sağlayan ve baş kulenin katlarından başlayan dolaşan bir yol ağı vardır.

Anamur İç Kale Camii, kare bir plâna sahiptir. Cami, tek kubbelidir ve üç kısma sahip ahşaptan yapılmış son cemaat yeri vardır. Bu özellikleriyle birlikte cami klasik Osmanlı mimari sanatının temel niteliklerini kapsamaktadır. Caminin ilk tasarım planı Selçuklu Sultanı Alaeddin Keykubat’a aittir. Sonrasında Karamanoğulları tarafından kale ile birlikte tamir edilmiştir. Yapı 1565 tarihinde Osmanlılar tarafından yeniden inşa edilmiştir.

Kalenin kitabe batı kısmındaki girişte bulunan burçta yer almaktadır. Burcun zemini mermer taşlarla donatılmıştır ve kenarları pahlanarak sınırlandırılan kare bir ortama yerleştirilmiştir. Kitabe iki parçadan meydana gelmektedir. Her iki parçanın işlenmesinde kabartma tekniği kullanılmıştır. Parçalar Arapça ile celî sülüs hat sanatıyla yazılmıştır. Kitabelerin sistematik olarak birbiriyle ilişkili altı satırdan oluştuğu görülmektedir.

Kalenin kuzey kısmında eski bir hamamın bulunduğuna dair izler vardır. 1988’de yapılan arkeolojik kazılar neticesinde; Horasan harcına sahip moloz taştan yapıldığı düşünülen, zemini mozaik olarak tasarlanmış hamam ve evlerin olduğu mekânlar açığa çıkarıldı. Mamure Hamamı kalenin ele geçirilmesinden uzun bir süre sonra bilinene göre 1300’lü yıllarda Karamanoğulları tarafından inşa edilmiştir. Hamamın giriş bölümü yıkıktır. Ilıklık, soğukluk, sıcaklık gibi bölümleri günümüze gelebilmiştir. Yapıdaki aşınma büyük olduğu için restorasyon sürecinde sıva kullanımıyla birlikte duvarlardaki fresklerde zarar görmüştür.

Kalenin güney kısmının denize kıyısı bulunmaktadır. Kaleye yönelik düşman saldırılarını bertaraf etmek ve kale surlarına varmayı güçleştirmek için doğu, kuzey ve batı kısımlarında yaklaşık beş metrelik derin su kanalları açılmıştır. Kanallar zamanla dolduğu için eni daralmıştır. Arkeologlar kanalların Dragon Çayı’nın uç kısmındaki Kıbrıslı gölünden beslendiğini ve denizle bağlantılandırıldığını düşünmektedir, ancak drenaj yollarının açılmasıyla birlikte zamanla göl varlığını yitirmiştir. Kale etrafında bulunan su kanallarına Kocaçay’a ait olan havzalardan su getirildiği de varsayılmaktadır. Buna göre, Romalılar döneminde Kocaçay’ın suları kaleye kadar taşınabilmiştir.

1225 yılında Anamur Kalesi Anadolu Selçuklu Devleti’nin hâkimiyeti altına girdi ve Alâeddin Keykubad iç kalede onarım çalışmalarını başlatmıştır. Kalede bulunan kitabeye göre ise iç kalenin Karamanoğlu Sultan İbrahim döneminde 1450’de iç kale büyük bir onarım sürecinden geçirildiği anlaşılmaktadır. Mamure Kalesi 2012 yılında UNESCO geçici listesine girmiş ve ardından büyük bir yenileme çalışması başlatılmıştır.