Yedi Güzel Adam Edebiyat Müzesi

Müze Edebiyat Müzesi

(Kahramanmaraş, 2019 - )

Kahramanmaraş’ın Dulkadiroğlu ilçesine bağlı Gazipaşa Mahallesi’nde bulunmaktadır. Maraş ekolü olarak adlandırılan başta Nuri Pakdil olmak üzere Mehmet Akif İnan, Rasim Özdenören, Alaeddin Özdenören, Erdem Bayazıt, Ali Kutluay ve Cahit Zarifoğlu’nun Maraş merkezli başlayan ve sonraki yıllarda devam eden birliktelikleri Hamle, Edebiyat ve Mavera gibi Türk edebiyatının unutulmaz dergilerini ortaya çıkardı. Cahit Zarifoğlu’nun şiirinde; Bu insanlar dev midir, Yatak görmemiş gövde midir şeklinde bahsettiği Yedi Güzel Adam zamanla yolları aynı şehir ve aynı okulda kesişen bu değerli edebiyatçılara yakıştırılan bir isim haline geldi. Bu isimlerin değerli hatıralarını yaşatmak ve Kahramanmaraş’ın her taşına sinmiş köklü edebiyat geleneğini gözler önüne sermek amacıyla Yedi Güzel Adam Edebiyat Müzesi adıyla uluslararası standartlarda bir edebiyat müzesi ve çağdaş bir kütüphane kurulmasına karar verildi. Müze için, Yedi Güzel Adam olarak nitelendirilen şairlerin de öğrenim gördüğü, eski Maraş Lisesi’nin (Kara Lise) tarihi binası uygun görüldü.

Binanın tarihi çok eskilere dayanmaktadır. Müze binası, 1882 yılında Amerikan misyonerleri tarafından Merkezi Türkiye Kız Koleji (Central Turkey College For Girls) resmi adıyla eğitim kurumu olarak hizmete açıldı. Amerikan kadın misyonerleri ve yerli Protestanların da desteği ile kurulan bu kolejin amacı Güneydoğu Anadolu’da Hıristiyanlığı yayabilecek ve azınlıkları aydınlatabilecek yerel kız liderler yetiştirmekti. Kolej, Lozan Antlaşması’yla kapatılıp Cumhuriyet’in ilanından sonra 1933 yılında, Maraş şehrindeki ilk eğitim kurumu olarak tekrar açıldı. 1945 yılından 1965 yılına kadar Maraş Lisesi olarak varlığını sürdürdü ve şehrin önde gelen isimlerini yetiştirdi. Günümüzde ise sadece iki yapısı ayakta kalan kolej binası Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesi tarafından yapılan onarım ve restorasyon sürecinden sonra edebiyat müzesi ve kütüphane olarak 2019 yılında hizmete açıldı. Değerli edebiyatçıların yollarının kesiştiği anısal değere sahip bu binada kurulmuş olan Yedi Güzel Adam Edebiyat Müzesi köklü ve zengin Türk edebiyatını ve buradaki Kahramanmaraş etkisini geçmişten günümüze gözler önüne sermektedir.

Yedi Güzel Adam Edebiyat Müzesi’nde yer alan görsel panolar, video filmler, replikalar, dijital sunumlar, görsel malzemeler, canlandırmalar, dekorlar, sesli anlatımlar, müzikle desteklenmiş sergi esaslı düzenlemeler, interaktif panolar ve kiosklar aracılığıyla ziyaretçilere edebiyat tarihi hakkında bilgi vermek amaçlanmaktadır. Bu sayede ziyaretçilerin keşfederken hem öğrenerek hem de eğlenerek farklı bir müze deneyimi yaşaması hedeflendi.

Müzenin ilk katında edebiyat ve Maraş’taki edebiyata dair bilgilendirmeler verildikten sonra kronolojik olarak sözlü ve yazılı edebiyat süreçleri V. ve X. yüzyıllar arasındaki İslamiyet öncesi Türk Edebiyatı, X. ve XIX. yüzyıllar arası İslamiyet etkisindeki Türk Edebiyatı ve XIX. yüzyıl Batı Etkisindeki Türk Edebiyatı dönemlerine ait bilgiler verilmektedir. Ayrıca söz konusu kronolojideki kırılma noktaları ve Türk edebiyatına damga vurmuş önemli şahsiyetler ön plana çıkarılmaktadır.

İkinci katta Türk Edebiyatı kronolojisinin devamı olarak Milli Edebiyat dönemi ve genç Cumhuriyet’in edebiyat anlayışları aktarılırken çeşitli objeler ve dekorlarla hazırlanmış özel sunum alanlarında Alaeddin Özdenören, M. Akif İnan, Erdem Bayazıt ve Rasim Özdenören’in edebi kişilikleri yansıtılmaktadır. Ziyaretçiler ayrıca bu kattaki şairlerin kendi seslerinden şiirler dinleyip, eserlerini daha yakından inceleme fırsatı bulabilmektedirler.

Müzenin üçüncü katında geçmişten günümüze kadar gelen Maraş ekolünün diğer önemli sanatçıları Cahit Zarifoğlu, Nuri Pakdil, Sezai Karakoç, Necip Fazıl Kısakürek, Bahaettin Karakoç, Mahzuni Şerif ve Abdurrahim Karakoç için ayrılmış bölümlerde bu sanatçılara yönelik özel, etkili ve dinamik sunumlar ve canlandırmalar yapılmıştır. Aynı zamanda ziyaretçiler bu sanatçılara ait eserlerin yayınlanmış oldukları dergileri de inceleyebilmektedirler.

Müze Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı bir birim olarak hizmet vermektedir. Türkiye’de nadir bulunan edebiyat müzelerinin içerisinde teknolojik ve görsel donanımlara sahip olmasından dolayı önem arz etmektedir.

Yararlanılan Kaynaklar

Doğan, A. (2004). Maraş’ta Misyonerlik Faaliyetleri (XIX. Yüzyılın İkinci Yarısı ve XX. Yüzyılın Başlarında), Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11, 271-285; Greene, J. K. (1916). Leavening The Levant. Boston, New York, Chicago: The Pilgrim Yayınları; Kahramanmaraş Büyükşehir Belediye Başkanlığı (2020). Yedi Güzel Adam Edebiyat Müzesi Tanıtım Broşürü; Küçükdağlı, S. (Kahramanmaraş İl Kültür ve Turizm Müdürü) ile 02.01.2020 tarihli görüşme. (Görüşen: M. Polat).

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Kahramanmaraş Büyükşehir Belediye Başkanlığı (2020). Yedi Güzel Adam Edebiyat Müzesi, http://kahramanmaras.bel.tr/, (Erişim tarihi: 08.01.2020).