Dünyada yaşanan teknolojik gelişmeler ve küreselleşme ile birlikte tüketime dayalı, daha hızlı bir yaşam tarzı oluştu. Hızlı yaşam tarzı toplumları mutsuzluk ve tükenmişlik içine sürüklerken çevreye de geri dönüşü mümkün olmayan zararlar vermektedir. Tüm bu hızlı yaşama tepki olarak yavaşlık anlayışı doğdu. Yavaş hareketi her şeyi yavaş yapmak anlamına gelmeyip; farkında olarak, kendimize ve sevdiklerimize zaman ayırarak, çevreye değer veren, emeğe değer veren ve yaşamdan daha fazla keyif almayı amaçlayan bir anlayıştır.

Yavaş hareketinin temelleri, 1980 yılında İtalya’nın Bra kentinde kurulan Hür ve Övülen Barolo Şarabı Dostları Derneği (Libera e Benemerita Associazione Amici del Barolo) ile atıldı; daha sonra Arcigola adını aldı. Bra kentinde ortaya çıkan ve İtalyan Kültürünü Canlandırma Derneği (ARCI) ile bağlantılıdır. İlk olarak küreselleşmenin göstergesi Amerikan tarzı yemek yemeye karşı çıkan yavaş yemek (slow food) hareketi ile başladı. Daha sonra bu anlayışın hayatın birçok alanına uygulanması ile birlikte yavaş şehir, yavaş işletmecilik, yavaş para, yavaş turizm, yavaş seyahat, yavaş tasarım, yavaş okul ve yavaş eğitim ve yavaş trafik gibi birçok alanda yavaşlık hareketi benimsendi.

Slow food ilk yavaş hareket olup yerel lezzetlere sahip çıkmayı, sağlıklı beslenmeyi, yemekten tat almayı, yemekle sosyalleşmeyi, kendi yiyeceğini yetiştirerek ne yiyeceğini bilmeyi ve doğaya saygı göstermeyi ilke edinmiş bir akım olarak ortaya çıktı. Yavaş şehirler sürdürülebilirlik ilkesini benimsemiş, çevreye duyarlı, yenilenebilir enerji kullanımını önemseyen, yerel üretimi destekleyen, kendilerine özgü kültürlerini ve mimari özelliklerini koruyan sakinlerinin yaşam kalitesini artırmayı amaçlayan bir akımdır. Yavaş işletmecilik; işletmenin temel amaçlarından biri olan kar elde etme ile birlikte hem iç hem de dış faktörleri ile toplumda huzur içinde yaşayabileceği işletmecilik anlayışını benimsemektir. Yavaş para; yerel kaynakların yerel toplumlar tarafından üretilip tüketilmesi sağlanarak yerel işletmeleri ve yerel pazarı güçlendirerek, paranın daha geniş alanlara eşit dağılmasını hedeflemektedir.

Yavaş turizm, turizm bilincine sahip yerel halk, eğitimli çalışanlar, hizmet kalitesi standartları ve çevre dostu turistlerin olduğu turizm anlayışını benimsemektedir. Yavaş seyahat, seyahat etmeyi stresten uzak, dinlenme ve keyif alma süreci olarak gören anlayıştır. Yavaş tasarım; insanların refahını ve mutluluğunu dünyanın ve ekosistemin refahına dayandırmak üzere inşa etmeyi hedeflemektedir. Yavaş eğitim, öğrenme çıktıları kadar öğrenmenin süreçleri olan, öğrenmenin desteklenmesi, sevdirilmesi gerçekleştirilmesi ve fikirlerin kavramsallaştırılmasını geliştirmeyi hedeflemektedir. Yavaş trafik, motorlu taşıt kullanımını en aza indirerek, trafik yoğunluğu ve yakıt tüketimini azaltmayı hedefleyen anlayıştır.

Hızlı yaşamın hâkim olduğu modern dünyada daha iyi, daha adil ve daha kaliteli bir yaşam için denge kavramına vurgu yapan bir yaklaşım ya da toplumsal bir hareket olarak tanımlanabilir. Yavaş hareketi, hızlı modern hayatı ve gelişen teknolojik dünyayı basit bir şekilde reddeden karşıt bir akımdan ziyade; gündelik yaşamda iletişim halinde olunan insanlarla, yaşanılan ve etkileşimde bulunulan kültürlerle, yapılan işlerle, yenilen yemeklerle ve hayatın akışındaki diğer her şeyle daha gerçek ve anlamlı bağlar kurmaya dikkat çeken bir harekettir. Kavram İngilizce alan yazında slow movement olarak ifade edilmekte ve başta yavaş yemek (slow food) ve yavaş şehir (citta slow) olmak üzere yavaş yaşam, yavaş işletmecilik, yavaş ticaret, yavaş para, yavaş turizm, yavaş seyahat gibi kavramları ortak bir şekilde ifade etmede çatı kavram olarak kullanılmaktadır.

Yavaş hareketinin temeli, 1986 yılında Carlo Petrini öncülüğündeki bir grubun İtalya’nın Roma kentinde McDonald’s restoranının açılışının protesto edilmesi amacıyla gerçekleştirdikleri eyleme dayanmaktadır. Petrini, restoranın açılmasıyla hem restoranın açıldığı meydanın estetiğinin bozulacağını hem de yemeğin tüketilen bir üründen fazlası olduğunu ve insanların beslenme alışkanlıklarının değişeceğini savunmuş ve hareketin felsefi temelleri bu şekilde atılmıştır. Bu noktada, yavaş hareketinin temelinde kapitalizm ve küreselleşme gibi olguların insan ve doğa üzerinde zaman ve hız kavramları üzerinden yarattığı baskıyı eleştirmesinin yanı sıra daha düşük maliyet, daha fazla kar kaygısıyla ortaya çıkan standardizasyon ve tek tipleşmenin yerel değerlerin yok olmasına neden olacağına yönelik fikirler olduğunu söylemek mümkündür. Yavaş hareketine göre hız, meşguliyeti, denetimi, agresifliği, aceleci olmayı, stresli olmayı, sabırsız olmayı, niceliği ön plana çıkarırken; yavaşlık ise bunların aksine sakinliğe, dikkatli olmaya, anlayışlı olmaya, yansıtıcı olmaya ve niteliğe değer atfetmektedir. Ayrıca yavaş hareketi bireylerin yaşadıkları ana odaklanarak zevk almalarını, yaptıkları şeyleri içselleştirmelerini, yerel kültürün ve kültürel farklılıkların korunmasını, sürdürülebilir uygulamalara önem verilmesini vurgulamaktadır.