İlk kez 1982 yılında hayata geçirilen İstanbul Film Festivali, “Sanatlar ve Sinema” temalı altı filmin gösterildiği bir film haftası olarak başladı. “Uluslararası İstanbul Sinema Günleri” adı altında 1983 yılına kadar devam eden etkinlik, sinemaseverlere bir ay boyunca 36 yabancı film sunarak kapsamını genişletti. 1984’ten itibaren “Sinema Günleri” adıyla bağımsız bir etkinliğe dönüşerek her yıl nisan ayında düzenlenmeye başlandı.

Festivalin yapısal gelişimi 1985 yılında Şakir Eczacıbaşı’nın katkılarıyla ivme kazandı. Bu yıldan itibaren etkinlik, uluslararası ve ulusal olmak üzere iki ayrı yarışmalı bölümü içerecek şekilde yeniden yapılandırıldı. İlk Altın Lale Ödülü, Michael Radford’un 1984 adlı filmine verilirken, Ulusal Yarışma da en iyi film ödülünü kazanan Atıf Yılmaz’ın “Bir Yudum Sevgi” filmi olmuştur. Uluslararası Film Yapımcıları Dernekleri Federasyonu (FIAPF) tarafından 1989 yılı itibarıyla "özel temalı yarışmalı festival" dalında tanınarak küresel ölçekte prestij kazandı ve resmi olarak "İstanbul Film Festivali" adını aldı.

Festival programı yıllar içinde genişletilerek farklı kategoriler ve ödüller eklendi. 2007-2021 yılları arasında, “Sinemada İnsan Hakları” bölümü yarışmalı bir kategori haline getirildi ve Avrupa Konseyi'nin EURIMAGES fonu iş birliğiyle belirlenen bir filme özel ödül verildi. Bu ödül, sadece İstanbul Film Festivali’nde verilen özgün bir ödül niteliğindeydi. 2010 yılında, festivalin öncülerinden ve İKSV Yönetim Kurulu Başkanı Şakir Eczacıbaşı’nın vefatının ardından, Eczacıbaşı Topluluğu’nun desteğiyle, Uluslararası Yarışma kapsamında verilen “Altın Lale Ödülü”, Şakir Eczacıbaşı’nın anısına tahsis edilerek bu doğrultuda takdim edilmeye başlanmıştır.

Festival, genç sinemacıları destekleme misyonuyla da yeni ödüller eklemeye devam etti. 2013 yılında, erken yaşta hayatını kaybeden yapımcı, senarist ve yönetmen Seyfi Teoman anısına, Türkiye yapımı ilk kurmaca filmler arasında verilen "Seyfi Teoman En İyi İlk Film Ödülü" başlatıldı. 2015’ten itibaren belgesel sinema kategorisinde ödüller verilmeye başlanırken, 2016 yılında kısa film dalında da ödüller verilmeye başlanmıştır. 2022-2024 yılları arasında “Genç Ustalar” bölümü yarışmalı bir formata dönüştürülerek, seçilen filmler arasından bir yönetmene Genç Usta Ödülü takdim edildi.

Festival, 2025 yılında gerçekleştirilecek 44. edisyonuyla birlikte uluslararası niteliğini daha da vurgulayan yeni bir yapıya kavuştu. Yapılan düzenlemeler doğrultusunda, festivalin resmi seçkisinde üç yarışmalı bölüm oluşturuldu: Uluslararası Altın Lale Yarışması, Türkiye’den ilk veya ikinci uzun metraj filmlerin değerlendirildiği Yeni Bakışlar, ve uluslararası boyut kazanan Kısa Film Yarışması.

İstanbul Film Festivali, sinema endüstrisinde uluslararası iş birliklerini teşvik etmek amacıyla 2006 yılında Köprüde Buluşmalar platformunu hayata geçirdi. Avrupa ve Türkiye’den sinema profesyonellerini buluşturarak ortak yapımlar için bir iş birliği ortamı oluşturmayı hedefleyen bu platform, 2008 yılında ilk kez ödüllü bir Uzun Metrajlı Film Projesi Geliştirme Atölyesi'ne ev sahipliği yapmıştır. 2011 yılında, “”Medienboard Berlin Brandenbur” ve “Hamburg Schleswig-Holstein Film Fonları” ile Kültür ve Turizm Bakanlığı iş birliğiyle “Türkiye-Almanya Ortak Yapım Geliştirme Fonu” oluşturuldu. 2012 yılında, yapım sürecindeki projelere destek sunan Yapım Aşaması Atölyesi hayata geçirildi. Köprüde Buluşmalar, 2016 yılında komşu ülkelerden sinemacılarla ilişkileri geliştirmek amacıyla "Komşular" adlı yeni bir platform başlattı. 2017-2023 yılları arasında ise genç sinemacılara yönelik Kısa Film Atölyesi ve tamamlanmış ya da post-prodüksiyon aşamasındaki filmler için Fragman Atölyesi düzenlendi.

Festival, dünya sinemasının farklı yönlerini izleyicilere sunma misyonuyla tematik bölümler, retrospektif gösterimler, dünya sinema klasikleri, canlı müzik eşliğinde sessiz film gösterimleri ve belgesel filmler gibi çeşitli içeriklere de yer vermektedir. Yılda 130’un üzerinde filmin izleyiciyle buluştuğu etkinlik, Türkiye’nin en geniş kapsamlı film festivali olma niteliğini taşımaktadır. 2024 yılında izleyici sayısı 90.000’e yaklaşarak festivalin Türkiye’deki en büyük sinema organizasyonu olmasını sağlamıştır.

İstanbul Film Festivali, Türk sinemasının uluslararası alanda tanıtılmasına katkıda bulunmayı, nitelikli yapımların Türkiye’de izleyiciyle buluşmasına aracılık etmeyi ve sinema endüstrisinin gelişimine destek vermeyi amaçlamaktadır. Festival, EURIMAGES gibi uluslararası kuruluşların Türkiye’deki sinema endüstrisi ile bağ kurmasına da önemli katkılarda bulunmuştur.

Köklü bir geçmişe sahip olan İstanbul Film Festivali, 43 yıllık tarihinde 131 ülkeden 6.420 filmi sinemaseverlerle buluşturarak yaklaşık 4.520.000 kişiye ulaşmıştır. 1984 yılından bu yana her yıl nisan ayında düzenlenen festival, Türkiye’nin en saygın ve geniş kapsamlı uluslararası sinema etkinliklerinden biri olarak varlığını sürdürmektedir.