Antalya Uluslararası Altın Portakal Film Festivali

Etkinlik Festival

(Antalya, 1964 - )

İlk festival 1964 yılında gerçekleştirildi ve 2019 yılında 56.’sı düzenlendi. Festival her yıl ekim ayının ikinci haftasında gerçekleştirilmektedir. Festival ulusal düzeyde birçok başarı elde etti. Bu tecrübe ile 2005 yılında festivale uluslararası boyut kazandırılarak dünya sinema platformunda yerini alması sağlandı. Bu festival, il kültürünün ve sanatının dünya çapında tanınması açısından çok önemli bir görev üstlenmektedir. Aynı zamanda hem Antalya’nın hem de Türkiye’nin tanıtımı açısından önemli bir işlevi yerine getirmektedir. Festivalin temelleri, Antik Roma döneminde atıldı. 1960’lı yılların başlarında tarihi Aspendos Tiyatrosu’nda düzenlenmeye başlayan konserler ve tiyatro gösterileri burada ödülleriyle buluşurdu. Her yıl yaz aylarında şenlik havasında yapılan gösterilere halk yoğun ilgi göstermekteydi. Festival, 1963 yılında sinemayı da bünyesine alarak Antalya Altın Portakal Film Festivali'ne dönüştü. O dönem Antalya’nın belediye başkanı Dr. Avni Tolunay idi. Sanata ve sinemaya olan ilgisi ile festival daha da değer kazandı. Festivali daha bilinir yapabilmek adına Antalya’nın simgesi olan portakalı, deniz, tarih ve Venüs heykeliyle bütünleştirdi. Böylelikle portakal simgesi hem amblem hem de film festivalinin ismi oldu.

İlki 1964 yılında gerçekleştirilen festivale büyük ilgi duyuldu. Festivalin misyonu Türk sinemasının uluslararası platformda yer almasını sağlamaktı. Bu sebeple öncelikle Türk sinema sektörüne ürün üreten film yapımcısını maddi ve manevi olarak destekleyerek, nitelikli yapıtların üretilmesinin teşvik edilmesi amaçlandı. Ayrıca festivale uluslararası kimlik kazandırmak amacıyla 1978 yılında plastik sanatlar da bünyesine alındı. Festival, 1985 yılına kadar Antalya Belediyesi önderliğinde yürütüldü. 1985 yılında Antalya Belediye Başkanı olan Yener Ulusoy liderliğinde Antalya Kültür Sanat Turizm Vakfı kuruldu ve festival bu vakıf tarafından düzenlenmeye başlandı. Yener Ulusoy aynı yıl festivale Akdeniz Akdeniz adlı uluslararası müzik yarışmasını da ekleyerek yeni bir boyut kazandırdı. Yarışma Akdeniz ülkelerini kapsamaktaydı ve 1985-1988 yılları arasında Altın Portakal Film Festivali ile birlikte gerçekleştirildi.

1979 ve 1980 döneminde festivale ilişkin ödüller ülkede yaşanan siyasi sebeplerle sahiplerine verilemedi. Bu ödüller, ancak 2011 yılında dönemin Büyükşehir Belediye Başkanı ve aynı zamanda AKSEV Yönetim Kurulu Başkanı olan Prof. Dr. Mustafa Akaydın’ın düzenlemiş olduğu temsili bir ödül töreni ile sahiplerine verildi. Festival, 1989-1994 yılları arasında Festival Yürütme Kurulu tarafından düzenlendi. Kurulda Antalya Belediye Meclisi üyeleri, turizm kuruluşları ve Antalya Ticaret Odası temsilcileri yer almaktaydı. Festival, 1995 yılından itibaren, Antalya Büyükşehir Belediyesi önderliğinde Altın Portakal Kültür ve Sanat Vakfı adıyla kurulan ve Eylül 2002’den sonra “Antalya Kültür Sanat Vakfı” adıyla hizmet veren AKSAV tarafından yürütülmeye başladı. 2019 yılında 56.’sı gerçekleştirilen festival, Antalya Büyükşehir Belediyesi himayesinde ve ANSET tarafından organize edildi.

Festival her zaman toplum odaklı bir felsefe ile yürütüldü. Özellikle 2009’dan itibaren, halkın portakalı gibi etkinliklerle birlikte; bilet fiyatlarının kabul edilebilir düzeylere çekilmesi, öğrenci-öğretmen indirimleri ve engelliler ile 65 yaş üzerine ücretsiz bilet sağlanması da festivalin halkla bütünleşmesi konusunda atılan somut adımlardır. Festival, elde ettiği başarılarla dünya sinema platformunda iddialı bir film festivali olma yolunda sağlam adımlarla ilerlemektedir. Antalya Altın Portakal Film Festivali bünyesinde, ulusal ve uluslararası kısa/uzun metraj film yarışması, ulusal belgesel film yarışması ve ulusal kısa film yarışması gibi farklı kategorilerde yarışmalar yer almaktadır. Festivalde ayrıca, dünya sinemasının tanınan saygın isimlerinin filmleri de izleyicilerle buluşmaktadır.

Altın Portakal Film Festivali, para ödüllerinin yanı sıra; çalışmalarıyla Türk Sineması’na değer katmış kişileri onurlandırmaya yönelik ödüller de vermektedir. Bunlar arasında bulunan Yaşam Boyu Onur Ödülü, Yıldırım Önal Anı Ödülü, Emek Ödülü, Cahide Sonku Ödülü gibi ödüller yer almaktadır. Festivalin 2005 yılında uluslararası boyut kazanmasıyla daha önce “Altın Portakal Heykelciği” olarak verilen ödül, 2008 yılından sonra sol elinde altın renge sahip portakal tutan bir kadın simgesi birleşimi olan Venüs Heykelciği kazananlara verildi. Antalya Altın Portakal Film Festivali, elde ettiği başarılı organizasyonlar ile belli bir kalitede standartlar yakaladı ve 2017 yılında Uluslararası Film Yapımcıları Dernekleri Federasyonu (FIAPF) tarafından tanınarak dünyanın önde gelen film festivalleri arasına girmiştir. Festival programı, kente ve katılımcılara bir sinema haftası sunmaktadır. 2019 yılında 56.’sı düzenlenen Antalya Altın Portakal Film Festivali öze dönüş teması ile yola çıkarak iki yıl aradan sonra ulusal yarışmaları da yeniden başlattı. Ayrıca aynı yıl ilçelerde yer alan Altın Portakal Film Tırı ile erken festival havası da yaşatıldı. Festival programında film gösterimleri dışında, 150 sinema öğrencisine yönelik söyleşi, etkinlik ve sinema derslerinin olduğu Altın Portakal Sinema Okulu da yer aldı.

Yararlanılan Kaynaklar

Ekin, Y. (2011). Etkinlik Turizmi Kapsamında Festivaller ve Antalya Altın Portakal Film Festivali’nin Yerel Halk Üzerindeki Sosyal Etkileri Konulu Bir Araştırma (Yayımlanmamış doktora tezi). Antalya: Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.