Tortum Çağlasın Doğa Canlansın Projesi
Araştırma Doğal ve Kültürel Miras Plan ve Proje Proje Proje Temelli Araştırma Şelale
(Uzundere, Erzurum, 2010 - )
-
2024
Tortum Çağlasın Doğa Canlansın Projesi, Erzurum'un Tortum ve Uzundere ilçelerinde yer alan Tortum Şelalesi ve çevresindeki suya dayalı ekosistemi koruma, sürdürülebilir turizmi teşvik etme ve toplumsal farkındalığı artırma amacıyla 2010 yılında başlatılmıştır. Proje, Atatürk Üniversitesi Toplum Gönüllüleri Kulübü (TOG) tarafından yürütülmüş ve çeşitli yerel yönetimler, sivil toplum kuruluşları ve gönüllü gençlerle işbirliği içinde gerçekleştirilmiştir. Projenin genel amacı, Çoruh havzasının önemli bir parçası olan Tortum Şelalesi'nin dört mevsim boyunca sürekli akmasını sağlayarak, şelale ve çevresindeki ekosistemin korunmasıdır. Özel amacı ise, Erzurum, Tortum ve Uzundere’de Tortum Şelalesi'nin ekolojik sürdürülebilirliğini sağlamak, yerel yönetim, kamu ve sivil toplum kuruluşlarını bir araya getirerek yerel ve ulusal düzeyde farkındalık yaratmaktır.
Tortum Şelalesi, Türkiye'nin en büyük ve en dikkat çekici şelalelerinden biridir. Ancak, 1960'dan beri işletilmekte olan hidroelektrik santrali (HES) nedeniyle şelalenin su akışı düzenli ve sürekli olmamaktadır. Bu durum, bölgedeki ekosistemde ciddi sorunlara yol açmakta, heyelan riskini artırmakta ve şelalenin jeolojik ve ekolojik bütünlüğünü tehdit etmektedir. Ayrıca, Tortum Çayı'nın suyu uzun süre kesildiğinde, toprak ekosistemi kuruyarak tarımsal faaliyetleri ve turistik kullanım alanlarını olumsuz etkilemektedir.
Projenin hedef grupları arasında Erzurum’da yaşayan ve/veya üniversitelerde öğrenim gören gençler, Erzurum’da çevre koruma konularına ilgi duyan üniversite öğrencileri ve Tortum Şelalesi'ni ziyaret eden turistler bulunmaktadır. Ayrıca, bölgedeki turistik işletmeler ve stratejik plan hazırlama sorumluluğu olan kamu kurumları da projeden doğrudan yararlanmaktadır.
Proje kapsamında çeşitli etkinlikler düzenlenmiştir. Hazırlık çalışmaları olarak, Tortum ve çevresindeki çevresel durumun tespiti için yapılan çalışmaların derlenmesi ve paydaşlarla görüşülerek bilgi birikiminin sağlanması gerçekleştirilmiştir. Gençlik kampı kapsamında, Uzundere Belediyesi desteğiyle Tortum Şelalesi’nde gençlik kampı düzenlenmiş, ekoturizm ve çevre bilincinin artırılması için etkinlikler yapılmıştır. Tanıtım ve farkındalık yaratma faaliyetleri kapsamında, Tortum Şelalesi’nin sürekli akmasını sağlamak için yerel ve ulusal düzeyde kampanyalar yürütülmüş, afiş, broşür ve billboardlarla kamuoyunun bilgilendirilmesi sağlanmıştır. Paydaş toplantıları düzenlenerek, yerel yönetimler, sivil toplum kuruluşları ve diğer paydaşlarla şelalenin korunması ve sürdürülebilir turizmin teşvik edilmesi amaçlanmıştır.
Proje, Tortum Şelalesi'nin dört mevsim boyunca sürekli akmasını sağlama, bölgedeki ekosistem üzerinde olumlu etkiler yaratma ve yerel ekonomiyi canlandırma hedefleriyle sürdürülebilirlik sağlamaktadır. Başarı göstergeleri arasında, şelalenin akış süresinin yıl boyunca devam etmesi, ziyaretçi sayısının artması ve bölgede ekoturizmin gelişmesi yer almaktadır.
Proje, Tortum Şelalesi ve çevresindeki ekosistemi koruma konusunda önemli başarılar elde etmiştir. Uzundere ilçesinde düzenlenen gençlik kampı ve diğer etkinliklerle yerel gençlerin çevre bilinci artırılmış, sürdürülebilir turizm faaliyetleri teşvik edilmiştir. Projenin devamında, Tortum Şelalesi ve çevresinde ekoturizmin daha da geliştirilmesi, bölgenin ulusal ve uluslararası alanda tanınırlığının artırılması planlanmaktadır.
Proje, Uzundere Kaymakamlığı, Uzundere Belediyesi, Çağlayan Bilim Kültür ve Sanat Derneği, Uzundere Doğa Gençlik ve Spor Kulübü Derneği (UDOSK) gibi yerel yönetimler ve sivil toplum kuruluşlarının işbirliği ile yürütülmüştür. Ayrıca, Efes Pilsen Sponsorluğunda Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) ve Kültür ve Turizm Bakanlığı koordinasyonunda sürdürülen Doğu Anadolu Turizmi Geliştirme Projesi (DATUR) gibi ulusal ve uluslararası kuruluşlar da projeye destek vermiştir.