Geleneksel Türk giyim kuşam ve süslenme öğelerinden biri olan kadın baş süslemesi madeni tepelikler; geleneksel kültürel miraslarımız içinde yer almaktadır.

Tepelik; geleneksel Türk kadın giyiminin tamamlayıcısı ve baş süsleme unsurlarından biridir. Tepelikler genellikle değerli ve yarı değerli madenlerden yapılma, değerli ve yarı değerli taşlarla süslenmiş kuyumculuk zanaatının yapım tekniklerini içinde barındıran kadın takılarıdır. Direkt olarak başta saç üzerine tutturulan tepelikler, fes veya serpuş denilen tekstil örtüler üzerine veya keçe fesler üzerine oturtularak kullanılmıştır. Türkiye’nin hemen hemen tüm şehirlerinde bulunan etnoğrafya müzelerinde görülen tepeliklerde, yapıldığı bölgenin karekteristik özellikleri ön plandadır ve kuyumculuk tekniklerinin ince işçiliklere dönüştüğü nadide eserler izlenebilmektedir. Türkiye Etnoğrafya Müzelerinde ki tepelik örnekleri biçim olarak genellikle daire şeklindedir. Yazılı ve görsel eserlerde kare ve oval tepeliklere rastlamak mümkündür. Bankasını başında taşıyan kadınlar tanımlamasıyla tepelikleri öne çıkaran Sabiha Tansuğ’un özel tepelik koleksiyonu İstanbul da müze evinde sergilenmektedir. Aynı zamanda Sabiha Tansuğ tarafından başına takılan bir tepelik örneği fotoğraflanmış ve bu fotoğrafı Darphane tarafından iki yüz elli kuruş madeni parasına aktarılmıştır.

Türk giyim kuşam kültürünün nadir eserleri arasında tanımlanan baş süsleme öğelerinden biri olan tepeliklerin, geçmiş yüzyıllar içinden günümüze aktarılmıştır. Kadın baş süslemelerinde fesler, el örgüsü oyalar ve zülüfler, oyalı baş çevresi denilen mendiller, oyalı krepler, yazma denilen işlemeli baskılı tülbentler, baş örtüleri kullanılmıştır. Bu tekstillerin üzerinde ise nazarlık, liralar, penezler, yanak dövenler, küpe, alınlık, sıralı sırma altınlar, saç tarakları, iğneler, saç bağları, boncuklu zıngıllar vb. gibi yöresel tanımlamalar ile karşımıza çıkan küçük süsleme gereçleri bir arada kullanılmıştır.

Madeni tepeliklerin merkezinde kuyumculuk yapım ve işleme tekniklerinin tamamına yakınını izlemek mümkündür. Tepeliklerin daire formunun merkezinde değerli bir taş veya boncuk bazen de kabartma küçük bir kubbe parça eklenmiştir. Merkezden dairesel olarak sallantı uçları tutturulmuştur. Alından geriye doğru giderek artan sayıda penezli, liralı olan hareketli zincir geçmeler tepelik üzerinde sıralı olarak eşit aralıklı dizilmektedir. 

Tepeliklerin bir bölümü iki gümüş plakadan yapılmıştır. İki plakalı tepeliklerin arasına renkli, parlak ipek veya saten kumaş konularak üst desen süslemelerinin görüntüsü belirgin hale getirilmiştir ve süslemelerinde doğal, sentetik ve cam boncukların tırnaklı ve düz sıvama olarak mıhlama tekniği kullanılmıştır.

Kuyumculuk örneklerinde süsleme tekniği olarak kullanılan telkâri, tepeliklerde yapım tekniği olarak yer almaktadır.

Anadolu’da kadınların baş süsleme unsurlarına bakılarak sözsüz iletişim dili oluşturulmuştur. Genç kadın ve yaşlı kadın başlıkları ve tepelikleri farklılıklar içermektedir. Başındaki tepeliklere ve süslemelerine bakarak sosyal statüsü hakkında evli, bekar, sözlü, dul, çocuklu, nişanlı olup olmadığını tanımlamak mümkün olmuştur. Anadolu geleneksel Türk giyim kuşam kültüründe kadın baş takıları içinde yer alan tepeliklerin farklı tanımlamaları ile Türkmen coğrafyasında görülen farklı teknik yapıdaki kadın baş takıları ortak kültürel özelliklere sahiptir.