Anadolu’da “yazmacılık” olarak isimlendirilen kalıp baskı sistemi, Batı literatüründe Almanca “zeugdruck”, İngilizce “block printing”, Fransızca “l’estampage” olarak adlandırılmıştır. Tokat iline özgü motiflerin ahşap kalıp baskı veya elle desenlendirildiği kumaşlara “Tokat Yazması” denilmektedir. Anadolu’da Selçuklu dönemine kadar uzanan köklü bir geçmişe sahip olan yazmacılık, Tokat’ta en zengin örneklerini vermiş; Orta Anadolu’da yazmacılığın gelişimi açısından Tokat ili merkez teşkil etmiştir. Tokat yazmalarındaki geometrik düzen Selçuklu sanatıyla paralellik taşımakla birlikte, Türk yazmacılığının günümüze kadar gelen en eski örnekleri Osmanlı döneminin XVI. yüzyılına aittir. Motif, renk ve uygulama yöntemlerinin özgünlüğü dolayısıyla Tokat yazmaları günümüzde coğrafi işaret niteliği taşımaktadır. Tokat yazmaları dekoratif ve işlevsel olarak yastık örtüsü, yorgan yüzü, başörtüsü (yemeni),  bohça, mendil, sedir örtüsü, seccade gibi kullanım alanları bulmuştur.

Yazma üretiminde kullanılan temel malzemeler, pamuklu kumaş, ıhlamur ağacından oyulmuş kalıplar, doğal veya kimyasal boyalardır. Üretim için düzenek, boya tablası, boya yedirme fırçası, temizleme fırçası ve baskı masası kullanılır. Yazmaların desenlendirilmesi ve renklendirilmesi üç temel yöntem ile uygulanmaktadır. Bunlar “kalem işi” tekniği, “kalıp-kalem işi” tekniği ve “kalıp” tekniğidir. “Kalem işi” tekniği, kumaş yüzeyine fırça ile kontür çizimi ve boyamayı içerirken; ikinci yöntem olan “kalıp-kalem işi”,  tahta kalıpların boyaya batırılarak kumaşa basıldığı ve ardından fırça ile renklendirildiği bir uygulamadır. Günümüzde en çok tercih edilen yöntem olan “kalıp” tekniği, kendi içinde beş farklı uygulama yöntemine ayrılır. “Karakalem” tekniğinde siyah üzerine beyaz veya beyaz üzerine siyah baskı yapılır. “Elvan işi” tekniğinde renk ayrımına göre hazırlanmış birden fazla kalıp ile baskı uygulanır. “Aşındırma” tekniğinde, anilin boya ile siyaha boyanmış kumaş üzerine erik zamkı ve kireç kaymağı karışımı basılarak kumaş kurutulur ve daha sonra su ile durulandığında siyah kumaş üzerinde beyaz desenler elde edilir. Basılan motiflerin tutkal veya balmumu ile rezerve edilmesiyle uygulanan daldırma yöntemi, boyaya batırılan kumaşta motif alanlarının dışında kalan yerlerin boyanması tekniğine dayanır. “Mavi ağartma” tekniğinde ise indigo boyalı kumaşa kontür ile astar boyası uygulanarak desenler oluşturulur. Ardından kireç boyası ile renklendirilip yıkanarak elde edilen beyaz alanlara son olarak elvan baskı uygulanır.

Karakteristik olarak Tokat’ta kalıpla baskı yapılan “karakalem” ve “elvan” tekniği uygulanmaktadır. Çoğunlukla bitki ve meyvelerin kaynaklık ettiği Tokat’a özgü motifler, bölgenin doğsını yansıtmaktadır. Tokat yazmasında desenler tüm kumaş yüzeyini doldurduğundan bu tip yazmalar “içi dolu” veya “dokuz dallı” olarak adlandırılmıştır. En bilindik desenler arasında “Tokat Beşlisi, Tokat Kirazlısı, Tokat İçi Dolusu, Tokat Üzümlüsü, Tokat Elmalısı, Siyah Çengelköy” isimli geleneksel desenler bulunmaktadır. 

Yazma ürün grubunda 484 numaralı Mahreç İşareti ile Tokat ili bölgesi için 26.02.2020 tarihinde tescil edilen Tokat Yazması, taşıdığı estetik değerin yanı sıra kültürel kimliğin ve geleneğin sürdürülebilmesi açısından gelecek kuşaklara aktarılması gereken kültürel bir mirastır. Bu nedenle Tokat yazmasına hediyelik eşya ve gündelik kullanıma ilişkin talebin arttırılarak kalıp ve yazma ustalarının yetişmelerinin teşvik edilmesi ve bu sayede bölgenin, kalkınma ve turizm açısından geçmişte olduğu gibi yazma üretimi yapılan hanları ve atölyeleriyle bir yazmacılık merkezi haline getirilmesi önem taşımaktadır.