Her bölgede farklı özellikler gösteren Anadolu’nun zengin kültürel yapısı içerisinde, Silifke ve çevresinde, bölgenin tarihi ve kültürel mirasının önemli bir rolü vardır. Bu bölgeye, iç göçlerle, köy kültürü ve farklı illere ait kültürler taşınmıştır. Silifke ve çevresinin mutfak kültüründe, şehir mutfak kültürüyle, köy mutfak kültürünün iç içe yaşaması farklılık kazandırmıştır.

Yörük kültürünün hakimiyetinde olan ve günümüzde de hayvancılığın sürdürüldüğü Silifke ve çevresinde mutfağa hakim olan ürünler; hamur işleri, süt, yoğurt, et ve benzeri hayvansal ürünler ile sebze yemekleridir. Hayvansal ürünlerden yoğurt, Silifke ismiyle birlikte anılan bir sembol haline gelmiş; şiirlere, türkülere hatta halk oyunlarına konu ve isim olmuştur. 

Bununla birlikte Silifke yoğurdu ile ilgili tamamlanmış bilimsel çalışmaların yeterli sayı ve içerikte olmaması, bu yöresel ürünün özelliklerini ortaya koymayı zorlaştırmaktadır.

Yayınlanmamış bir çalışmada, Silifke yoğurdunun özellikleri aşağıdaki şekilde sıralanmaktadır:

  • Silifke yoğurdu büyük oranda keçi (davar) sütünden yapılır. Özelliğini Torosların tertemiz doğasında yetişen farklı çiçek, filiz ve otla beslenen davar sütünden almaktadır, 
  • Yapılan yoğurt dağ köylerinde tuluk, ova köylerinde ise çingil ya da çömlek yoğurdu olarak adlandırılır, 
  • Kıvam olarak baharda daha sulu, yazın daha koyu yoğurt elde edilir. Bunun nedeni yoğurdun kıvamının süt elde edilen davarların beslenmesindeki mevsimsel değişikliklere göre farklılık göstermesidir, 
  • Yoğurt elde edilecek olan sütün “süt çilisi” ile pişirilmiş olması (çabuk ve harlı bir ısı kaynağı oluşturan çalı çırpı yakılması), 
  • Pişirme sırasında kabaran süt köpüklerinin sürekli savrulması, 
  • Süte hiçbir kültürün (katkı maddesi) katılmaması, 
  • Serçe parmağını yakmayacak bir ısıda mayalanması (38-39 C).

Silifke yoğurdu, içerdiği besin öğeleri ve probiyotikler sayesinde; sindirim sistemini düzenlemek, bağışıklık sistemini güçlendirmek, kemik ve kalp sağlığını korumak ve cilt sağlığını iyileştirmek gibi etkiler gösteren lezzetli bir besindir. Aynı zamanda yörenin kültürel mirasının bir parçası olmasının yanı sıra, bölgenin ekonomisine de katkı sağlamaktadır. 

Silifke yoğurdu, Türk Patent ve Marka Kurumu’na 15.06.2021 tarihinden itibaren korunmak üzere 07.02.2022 tarihinde Silifke Ticaret ve Sanayi Odası tarafından tescil ettirilmiştir (No: 1022–Mahreç İşareti). Ayrıca 25.01.2025 tarihinden itibaren de Avrupa Birliği’nden coğrafi işaret tescili almıştır.

Sonuç olarak yüzyıllardır süregelen geleneksel yöntemlerle üretilen bu yoğurt; lezzeti, doğallığı, beslenme-sağlık üzerine olan yararlarıyla öne çıkan yöresel bir besin ve aynı zamanda bölgenin kültürel mirasının önemli bir parçasıdır.

Referanslar

Akman, M., ve Ark., 2001. Silifke Yöresi Geleneksel Yemeklerinin Tespiti ve Türk Mutfağına Kazandırılması. Türk Mutfak Kültürü Üzerine Araştırmalar. Ankara: Türk Mutfak Kültürünü Araştırma ve Tanıtma Vakfı Yayınları Yayın No:29; Onuk, T. ve ark., (2004). Silifke Folkloru. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi; Akman, M., (2006). Küreselleşen Türk besini Yoğurt, Uluslararası Silifke Kültür Haftası Etkinlikleri Konferans Metni (Yayınlanmamış); Akman, M., Önay, D. ve Bayrak, E. (2007). Silifke Yöresi Mutfağındaki Geleneksel Ürünlerin Özellikleri ve Beslenmedeki Fonksiyonel Önemi. 38. Icanas. Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Yayınları.; Türk Patent ve Marka Kurumu. Silifke Yoğurdu, https://ci.turkpatent.gov.tr/Files/GeographicalSigns/76e44a34-c340-488d- 82c4-32aef3a5ab00.pdf, (Erişim tarihi: 01.04.2025).