Sık Dişini Helası, “Anadolu’nun ilk umumi tuvaleti” olduğu iddia edilen bir yapıdır. Kare planlı bu yapı dikkatle incelendiğinde, XV. yüzyıl Osmanlı hamam mimarisine ait olduğu düşünülmektedir. Kitabesi ya da vakfiyesi tespit edilememiştir. Muhtemelen bu yapı, bir Osmanlı hamamının mimari birimlerinden biridir. Hamamın pandantif geçişli kubbeyle örtülü karevari mekânlarından birisinin, ahşap paravanlar konularak ve gerekli düzenlemeler yapılarak hela hâline dönüştürüldüğü düşünülmektedir. Yapının beden duvarları moloz taşla, kubbe ve pandantifleri ise tuğla ile örülmüştür. Güney cephesinde giriş kapısı üst kısım duvarında taş-tuğla almaşık tekniği izlenebilmektedir. Yapı, bugün Tokat’ın cazibe merkezi hâline gelen tarihî Sulusokak bölgesinde, Halit Sokak üzerinde yer almaktadır.

Yapı, Tokat halkına XIX. yüzyıla kadar umumi hela olarak hizmet vermiştir. Süheyl Ünver, Tokat’la ilgili notlarında, bu yapının banisi olarak Şeyh Tusî’yi görür ve yapıyı  “Şeyh Tusi Helası” olarak isimlendirir. Çarşılara, hamamlara ve hanlara yakın olmasından dolayı, halk tarafından oldukça yoğun kullanılan bir yapıdır. Yapının, yoğun kullanımından ötürü halk arasında “Sık Dişini Helası” olarak adlandırıldığı düşünülür. 

XIX. yüzyıla kadar hela olarak kullanılan yapı zamanla asıl işlevini yitirmiştir. Uzunca bir süre depo olarak kullanılan yapı, günümüze kadar atıl durumda kalmıştır. 

Tokat’ın Sulusokak bölgesindeki köhneleşmiş tarihî eserlerin ihya edilerek soylulaştırılma çalışmaları 2005 yılında başlamıştır. Çeşitli kurum, kuruluş ve sivil toplum örgütlerince yapılan bu ihya ve soylulaştırma faaliyetleri ile bölgede atıl durumda bulunan ve amacı dışında kullanılan birçok yapı aslına dönüştürülmüştür. Bölgede bulunan camiler, bedestenler, mescitler, hanlar, hamamlar, geleneksel konutlar, bir türbe ve medrese bu bağlamda ihya edilmiştir. Bu durum, bölgenin turizm potansiyelinin artmasına ve turistler için yeni bir destinasyon oluşturulmasına olanak sağlamıştır.

Sulusokak bölgesinde bir “Tokat Şehir Müzesi” kurarak bölgenin turizm faaliyetlerine katkı sağlamayı amaçlayan Tokat Belediyesi, aynı zamanda bölgedeki atıl durumda olan tarihî eserleri ihya eden kurumlardan birisidir. Mülkiyeti belediyeye ait olan ve zaman içinde ağır tahribata uğrayarak neredeyse yarıya kadar gömülen Sık Dişini Helası’na yeniden işlev kazandırmaya karar verilerek 2016 yılında restorasyonuna başlanmıştır. Restorasyon çalışmalarında ilk olarak tarihî yapının etrafındaki molozlar ve toprak temizlenmiştir. Yapılan kazı çalışmaları sonucu yapıya ait özgün kanalizasyon hattı ve tesisat sistemi açığa çıkarılmıştır. İlginç bir durum olarak, kazı çalışmaları esnasında içerisinde 400 altın sikkenin bulunduğu bir kese bulunmuştur. Bu da yapıya olan ilgiyi daha da arttırmıştır. Yapının sağlamlaştırılma çalışmaları ve restorasyonu 2022 yılında tamamlanmıştır. Ana yapıya ek olarak yapının etrafına bir duvar inşa edilmiş, bahçe kısmında ise peyzaj çalışması yapılmıştır. Yapının müze olarak işlev kazanabilmesi, özgün kanalizasyon sisteminin herkesçe görülebilmesi için zemin olduğu gibi korunarak metal konstrüksiyon destekli temperli cam kaplama döşenmiş, çeşitli ışıklandırma ve düzenlemelerle de yapı müze hâline getirilmiştir. 

Müze, 17 Kasım 2025 tarihinde “Dünya Tuvalet Günü”nde, “Sık Dişini Helası Temizlik ve Su Kültürü Müzesi” adıyla resmî olarak açılmıştır. Müzede, yapının tuvalet olarak kullanıldığı dönemdeki görüntüsünü sergileyen üç ahşap tuvalet kabini, çeşitli banyo kazanları, maşrapalar, temizlik ekipmanları, hamam ekipmanları, antik kanalizasyon boruları ve hela taşları sergilenmektedir. Temizlik kültürüyle alakalı yöre halkının kullandığı höllük uygulaması ile eski bir tıraş takımının da sergilendiği enstalasyonlar bulunmaktadır. Müzede ayrıca temizliğin önemiyle ilgili çeşitli bilgilendirme levhaları da vardır. Müzenin bahçesinin içerisinde de çok sayıda hela taşı ve temizlik kültürüne ait öge sergilenmektedir.

Sık Dişini Helası Temizlik ve Su Kültürü Müzesi”, Tokat’ın şehir kimliğini, temizlik kültürünü ve tarihi birikimini yansıtır. Girişlerin ücretsiz olduğu müze, pazartesi günleri haricinde ziyaret edilebilmektedir.