Sia Antik Kenti
Doğal ve Kültürel Miras Antik Kent
-
2020
Burdur’a 100 kilometre uzaklıktaki Burdur-Antalya yolu üzerinde bulunan Dağbeli beldesinin 19 kilometre doğusundaki Karaot Köyü sınırları içindeki Köletaşı ve Kozağacı mahalleleri arasında kalan antik kent, yöre halkı tarafından Taş-tandam olarak adlanlandırılmaktadır. 1050 metre yüksekliktedir. Jeolojik yapısı itibari ile dağlık ve sarp bir coğrafik yapıya sahiptir. Antikçağ Anadolusu’nda liman, dağ ve ova gibi stratejik bakımdan önemli noktalarda konumlanmış, irili ufaklı pek çok kent yer almaktadır. Ancak, çok azı şiddetli tarihsel olaylara meydan okumuş, tabii olaylardan korunmuş ve topografik yapısıyla bütünleşerek bugüne kadar kimliğini korumuştur. Göller Yöresi olarak adlandırılan Antikçağ’daki Pisidia bölgesinin Kremna, Selge, Pednelissos, Hyia, Keraitai gibi küçük ölçekli kentlerinden antik Sia kenti, işte böyle bir konumdadır. Günümüzdeki yerleşim yerlerinden uzak bir lokalizasyonda yer alması ve düzenli olarak kente kadar ulaşan bir yolun yer almamasından dolayı antik Anadolu coğrafyasının en iyi korunmuş antik kentlerinden biridir.
Kentteki ilk çalışmalar ve araştırmalar, 1892 yılında Edward V. Berard, William M. Ramsay, 1957 yılında George Bean, 1974 yılında Mehmet Özsait, 1995 ve 1996 yıllarında Stephen Mıtchell ve 2017 yılında Hüseyin Metin şeklindeki arkeolojik ve epigrafik konuları dahilinde alanında uzman bilim insanları tarafından yüzey araştırmaları yapılarak kent tanıtılmıştır. Fakat ormanlık çevreki konumundan dolayı şimdiye kadar hiçbir resmi arkeolojik kazı çalışmaları yapılmamıştır. Kentin çevresi sur duvarları ve kule yapıları ile güçlendirilerek topografik yapısı ile uygun bir stratejik konumdadır. Tarihsel olarak kent hellenistik dönemde kurulmuştur ve Roma döneminde MS III. ve IV. yüzyıla kadar sosyo-iktisadi yerleşimlere ev sahipliği yaparak erken Bizans dönemine kadar kentsel kimliğini devam ettirmiştir. Kentteki yapılar, hamam, bouleuterion (meclis binası), agora (pazar yeri), dorik stoa (halka açık ve üstü kapalı yer), palaestra (spor okulu, gymnasium gibi), sarnıç, nekropolis (mezar), tapınak, kilise, sur duvarı ve kule şeklindeki savunma, kamusal ve dini yapılardan oluşmaktadır.
Antik Sia kenti, tarihsel, kentsel ve çevresel özellikler bakımından alternatif turizm için de önemli bir kaynaktır. Buna göre 1050 metre yükseklikteki konumu ve engebeli topografya yapısı ile dağ sporları aktivitelerini gerçekleştirmek isteyen doğa tutkunlarına etkin bir yer sunmaktadır. Kırsaldaki patika ve keçi yolları ile pedal grupları için adrenalini yüksek patika pistleri oluşturur. İlişkili olarak çevresindeki yoğun çam, karaçam, Avrupa kayını, diş budak, göknar, sedir, dut, ıhlamur, keçi boynuzu, mantar meşesi, selvi, yabani incir ve zeytin ağaçlarının çok zengin ve çeşitli bitey, yani fauna oluşturması gruplar halinde tempolu yürüyüşler düzenleyen trekking ve doğaseverler için önemli bir aktivite oluşturacaktır. Sis bulutları ve doğal etkilerle kırılmış güneş ışınlarının tarihsel bir mekan ile bütünleşmesi de doğa fotoğrafçıları tarafından mutlaka görülmesi gereken bir olaydır. Fotoğraf çalışmaları için kadraj alanı geniştir ve biotik çevresiyle egzotik kareler içermektedir.
Referanslar
Metin, H. (2014). Toroslarda Saklı Bir Antik Kent: Sia, Makü Bülten, Asım’ın Sesi, 4: 14-16; Metin, H. (2015). Kremna ve Çevresi Yüzey Araştırmaları 2015 Raporu. Burdur: Kremna Projesi; Metin, H. (2017). Kremna ve Çevresi Yüzey Araştırmaları 2017 Raporu. Burdur: Kremna Projesi; Metin, H. (2018). Kremna ve Çevresi Yüzey Araştırmaları 2018 Raporu. Burdur: Kremna Projesi; Soslu, S. (2017). Pisidia Bölgesi Alternatif Turizminde Sessiz Bir Çığlık: Sia, Uluslararası Turizm ve Kültürel Miras Kongresi Bildiri Özetleri Kitabı (ss. 156), 4-8 Ekim, Muğla.