Sandıklı Oyuncak Müzesi
MÜZE Oyuncak Müzesi
(Sandıklı, Afyonkarahisar, 2019 - )
Maddeye katkıda bulunan yazarlar:
-
2021
Afyonkarahisar’ın Sandıklı ilçesinde, Hisar Mahallesi’nin sınırlarındaki Hacı Osman Sokak’ta yer alan bir oyuncak müzesidir. Sandıklı Oyuncak Müzesi’nin binası, 1309 yılından kalma Ulu Camii yakınlarında yer alan ve ilçede 1970’li yıllara gelinceye kadar kadınların belirli günlerde toplanıp çamaşırlarını yıkadıkları, çamaşır yıkama işlemi bittikten sonra kapıları kapatıp çocuklarını yıkadıkları, bu esnada birbirleriyle sohbet edip türkü söyledikleri, fıkralar ve masallar anlattıkları, kazan ateşinde pişirdikleri kumpirler ve yemekler ile kendilerine sosyal bir ortam yarattıkları ve Sandıklı’daki yedi çamaşırhaneden biri olan tarihi Hacı Osman Çamaşırlığı’nın binasıdır. Sandıklı’nın tarihinde büyük bir yer tutan, ancak günümüzde atıl durumda kalmış bu çamaşırhane binası, 2019 yılında Sandıklı Kültür Varlıklarını Koruma ve Yaşatma Derneği’nin öncülüğü ve Sandıklı Belediyesi’nin destekleri ile hazırlanan bir proje kapsamında, iki aya yakın süren restorasyon çalışmalarının ardından ahşap ve eski zaman oyuncaklarının sergilendiği bir Oyuncak Müzesi olarak ziyarete açıldı.
Sandıklı Oyuncak Müzesi’nde, Cumhuriyet döneminden kalma oyuncaklar ile Sandıklı Kültür Varlıklarını Koruma ve Yaşatma Derneği’nin üyeleri tarafından el emeği olarak yapılan 150 oyuncak sergilenmektedir. Müzede sergilenen bu oyuncaklar arasında, çok eskilerde yeni yürümeye başlayan çocukların kullandığı ve ahşaptan yapılma yürüteçler, kız ve erkek çocuklarının oynadıkları oyuncaklar, dokuz taş ve üç taş adı verilen oyunlar ile çeşitli malzemeler yer almaktadır. Ayrıca Müzede, restorasyon kapsamında düzenlenen, eskiden kadınların çamaşır yıkarken kullandıkları dört ocak ve dört kazan ile çamaşır yıkanan 100 yıllık el oyması andezit çamaşır taşlıkları ve su kuyusu da sergilenmektedir.
Referanslar
Akoğlan Kozak, M. ve Güncan, Ö. (2021). Oyuncak Müzeleri ve Ziyaretçi Deneyimleri, Social Science Development Journal, 6 (24): 74-97; CNN Türk (2019). Eski Çamaşırlık Oyuncak Müzesi Oldu, https://www.cnnturk.com/yerel-haberler/afyonkarahisar/sandikli/eski-camasirlik-oyuncak-muzesi-oldu-1017108, (Erişim tarihi: 21.04.2021); Hürriyet (2019). Eski Çamaşırlık Oyuncak Müzesi Oldu, https://www.hurriyeom.tr/yerel-haberler/afyonkarahisar/sandikli/eski-camasirlik-oyuncak-muzesi-oldu-41258935, (Erişim tarihi: 21.04.2021); Sandıklı Belediyesi (2019). Oyuncak Müzesi Törenle Açıldı, https://sandikli.bel.tr/oyuncak-muzesi-torenle-acildi/, (Erişim tarihi: 21.04.2021); Visit Afyon (2021). Oyuncak Müzesi, https://www.visitafyon.org/sayfa-501-oyuncak-muzesi.html, (Erişim tarihi: 21.04.2021).
Ayrıntılı bilgi için bakınız
Sandıklı Belediyesi (2019). Oyuncak Müzesi Törenle Açıldı, https://sandikli.bel.tr/oyuncak-muzesi-torenle-acildi/, (Erişim tarihi: 21.04.2021).
-
2021
Afyon Oyuncak Müzesi’nin, 1970’lerin ilk yıllarına kadar, ev hanımlarının haftanın belirli günlerinde bir araya gelerek çamaşırlarını yıkadıkları, çamaşır yıkama işleminin ardından kapıları kapatarak çocuklarını da yıkadıkları, bu esnada gerçekleştirilen muhabbetler, söylenen türkü ve maniler, anlatılan masal ve fıkralar ile, kazan ateşinin közünde pişirilen kumpir ya da alacaş (soğan, biber domates, maydanoz ile pişirilen yöresel mercimek yemeği) ile karın doyurmalarla tam bir sosyalleşme ortamı yaratan, Sandıklı’da yer alan 7 adet çamaşırhaneden biri olan Hacı Osman Çamaşırlığı’nın “Sandıklı Kültür Varlıklarını Koruma ve Yaşatma Derneği” öncülüğünde, Sandıklı Belediyesi’nin de katkıları ile oluşturulan proje dahilinde restore edilmesi ile 2019 yılında Afyon’un Sandıklı ilçesinde ziyarete açıldığı belirtilmektedir. Müzeye giriş ücretsiz olup, haftanın yedi günü ziyarete açıktır.
Müzede, Cumhuriyet döneminden günümüze, çoğunlukla ahşaptan yapılmış, aralarında 50 yıldan eski ahşap oyuncakların yer aldığı 150 adet oyuncakla restorasyon çalışmaları dahilinde düzenlemesi yapılan, eski dönemlerde ev hanımlarının çamaşır yıkamada kullandıkları dört adet ocak ve dört adet kazan aracılığıyla çamaşır yıkadıkları 100 yıllık el oyması andezit çamaşır taşlıkları ve bir adet de su kuyusunun sergilendiği görülmektedir. Afyon Oyuncak Müzesi’nde bulunan oyuncaklar genel olarak ahşap malzemeden yapılmış olup, dönemine göre değişen oyuncak ürünlerinin farklı malzemelerden de yapılmış olduğu görülmektedir. Dokuz taş ve üç taş denilen oyunlar da müzede yer almaktadır. Müzede yer alan oyuncaklardan, yokluk zamanında kendi kendilerine oyun icat eden çocukların bu etkinliklerle gelişimlerini tamamladıkları ve de çok eğlendikleri anlaşılmaktadır.
Yine, yeni yürümeye başlayan çocukların kullandığı yürüteçler de müzede yer almaktadır. Bu yürüteçler de ahşaptan yapılmış ve günümüzde de kullanılan yürüteçlerden oluşmaktadır. Yürüteçlerden satın almak isteyen kişiler, müzede gösterilen yürüteçlerden satın alabilirler. Müzede farklı modellerde yürüteçler bulunmakta olup hepsi ahşap malzeme kullanılarak yapılmıştır.
Referanslar
T.C. Afyonkarahisar Valiliği (2021). Oyuncak Müzesi, https://www.visitafyon.org/sayfa-501-oyuncak-muzesi.html, (Erişim tarihi: 22.04.2021).
Ayrıntılı bilgi için bakınız
Kozak, M. A. ve Güncan, A. G. Ö. (2021). Oyuncak Müzeleri ve Ziyaretçi Deneyimleri. Social Science Development Journal, 6(24): 74-97.