Anadolu efsanelerinde yer alan en bilindik yılan anlatısı Şahmeran’ın hikayesidir. Efsanede Şahmeran ve Camısab/Tahmasp arasındaki aşk anlatılır. Şahmeran belden aşağısı yılan belden yukarısı insan olan ancak daha çok yılan özellikleri taşıyan, Yılanların Şahı olarak yerin yedi kat altında yılanlarıyla beraber yaşayan bir varlıktır. Genellikle dişi olarak tasvir edilmiştir ve öldükten sonra ruhunun kızına geçtiğine inanılır. Anadolu’da farklı varyasyonları olan Şahmeran ile ilgili efsanelerde en önemli nokta ise yılanın ölümü ve kendi bedeninden şifa sunmasıdır. Şahmeran’ın bu efsanelerde anlatılan en önemli özellikleri hastalara şifa vermesi, mutluluk bahşetmesi, insanların dileklerini yerine getirmesi, ölümsüzlük gibi bereket ve koruma kollama ile ilgili anlatılardır. 

Şahmeran’ın Anadolu’da farklı şehirlerde yaşadığına dair rivayetler bulunur. Bunlardan birine göre Mersin’in Tarsus ilçesinde, bir başka rivayete göre ise Adana’da Ceyhan ile Misis arasındaki Yılan Kale’de yaşamıştır. Gaziantep’in İslâhiye İlçesi’nde Şahmeran Mahallesi (köyü) vardır ve Şahmeran Dağı'nın eteğinde bulunur. Şahmeran, Mardin’in de kültürel değerleri arasında yer alır ve Mardin çarşısında bakırcılar ve cam ustaları Şahmeran’ı ürettikleri ürünlere nakşederler. Şahmeran boynuzlu, gövdesi, ayakları ve kuyruğu yılan olan bir kadın olarak resmedilir.

Şahmeran Anadolu’da önemli bir kültürel değerdir. Türk, İran, Irak ve Kürt efsanelerinde yer edinmiştir. Bununla beraber efsanevi bir figür olarak yılan, Türk Mitolojisi'nde önemli bir yere sahiptir. Türk mitolojik tasavvurlarda yılan genellikle şeytani varlıkları, öte dünyayı, yer altı dünyasını temsil eder. Türk Mitolojisi'nde ve kültüründe ise yılan aynı zamanda bereket ve kutsallık sembolü olmuştur. Türk mitolojisinde yeraltı tanrısı Erlik Han’ın tüm vücudunun yılanlarla kaplı olduğuna inanılır. Ölüler dünyasıyla ilgili inanışlarla ilgili olan yılan Türklerde atalar ruhlarını da temsil eder.

Kimi halk inanışlarına göre ev iyesi genellikle yılan ile tasvir edilir ve evde görülen yılanın (ev yılanı) bereket getireceğine inanılır. Bu yüzden eve kıtlık veya felaket gelmemesi için bu yılana dokunulmaz. 

Türklerin inanışlarına göre yılan eti yiyen kişilerin sihir gücüne ve doğanın dilini bilme yetisine kavuşur. Azerbaycan mitolojisine göre yılanlar padişahının ağzına tükürmesi ile Avcı Pirim adlı bir kahraman bütün kuşların, hayvanların ve otların, kısacası tüm canlıların dilini öğrenir ve hepsini anlar. Diğer yandan yılanlara zarar verenler mitolojik efsanelerde cezalandırılırlar. Türk Mitolojisi aynı zamanda ekolojik dengeyi korumaya yönelik hikayeleri barındırır.