Panayır organizasyonu, geleneksel olarak yılın belirli dönemlerinde insanların çeşitli ihtiyaçlarını gidermeleri amacıyla birkaç gün için kurulmaktadır. Geçmiş dönemlerde toplumlarda alışveriş faaliyetlerinin düzenli hale gelmesiyle pazar ve pazar yeri kavramları ortaya çıkmıştır. Belirlenen zamanlarda bu alanlarda arz ve talebin karşı karşıya gelmesiyle pazar organizasyonları gelişmiş ve yaygın ticaret alanları haline gelmiştir. Zaman içerisinde ekonomik faaliyet unsurlarının yalnızca gerçekleştiği bölge tüketicisi ile sınırlı kalmasının neticesinde daha büyük ölçekli pazarlar, sergiler, fuarlar ve panayırlar oluşmuştur. Panayırlar çoğunlukla ilçe merkezlerinde belirli mevsimlerde ve belirli tarihler aralığında geçici olarak gerçekleştirilen organizasyonlardır. Bununla birlikte genellikle kuruldukları kentlerde panayır alanı olarak tahsis edilen arazilerde kurulmaktadır. Panayırların bölgeden bölgeye farklı isimlerle de anıldığı bilinmektedir. Bunlara örnek olarak Siirt ve çevresi için “şihir,” Bolu ve çevresi için ise “mayha” ifadeleri örnek gösterilebilir. 

Toplum ihtiyaçları doğrultusunda gelişen köklü organizasyonlardan biri olan panayırların farklı bölgelerdeki satıcıları bir araya getirme işlevine sahip olmasından ötürü kurulduğu şehir ekonomisine önemli katkıları bulunmaktadır. İnsanların mevsimlik ev ihtiyaçlarını karşılamanın yanı sıra sosyalleşme ve eğlence amacıyla da ziyaret ettikleri yerler arasındadır. Ticari faaliyetlere ek olarak gelenekler, geleneksel törenler ve yöresel ürünler gibi somut olmayan kültürel miras değerlerinin yaşatılmasına da aracılık etmektedir. Ayrıca panayır alanında yer alan çeşitli somut olmayan kültürel miras etkinlikleri (geleneksel oyunlar, geleneksel oyuncaklar vb.) küçük yaş gruplarındaki çocuklara ve genç yetişkinlere hitap ederek farkındalık kazandırmaktadır. Bu bakımdan panayır organizasyonları kuruldukları coğrafyanın kültürüne önemli katkı sağlamaktadır. Farklı yerlerden farklı niteliklere sahip birçok insanın bir arada bulunmasına aracı olarak kültürel alışverişi olanaklı kılmaktadır. Bu kültür alışverişi sayesinde de kültürel değerler karşılıklı olarak geleceğe taşınmaktadır. 

Günümüzde geleneksel panayır kültürünün azaldığını, alışveriş faaliyetlerinin alışveriş merkezlerine ve online platformlara yöneldiğini söylemek mümkün olsa da halen özünü koruyarak devam ettiren panayır organizasyonları mevcuttur. Nitekim değişen dönem şartları ve teknolojinin gelişmesiyle panayır organizasyonları bazı değişim ve dönüşümlere uğramıştır. Geleneksel panayır kavramının fuar ya da festival formuna dönüştüğü organizasyonlar buna örnek oluştururken hala düzenli olarak gerçekleştirilen ve geleneksel yapısını koruyan panayırlar da bulunmaktadır. Zira İspir Deri Panayırı, Geleneksel Gerede Hayvan ve Emtia (eşya) Panayırı, Ağlı Panayırı, Boyabat Panayırı gibi panayırlar özgünlüğünü koruyarak devam eden panayırlar arasındadır. 

Panayırlar işlevleri itibarıyla kültür turizmi, gastronomi, halk bilimi, kültür ekonomisi gibi birçok alana hitap etmektedir. Bu bağlamda geleneksel olarak sürdürülen panayır organizasyonlarına yönelik farkındalık faaliyetleri ile bu somut olmayan kültürel miras ögesinin kuşaktan kuşağa aktarımının sağlanacağı söylenebilir. Bununla birlikte panayırların hitap ettiği yaş düzeyinin yalnızca belirli bir yaş aralığıyla sınırlı kalmasının da önüne geçilebilir. Panayırların hitap ettiği kitlenin zenginleştirilmesinin ve ziyaretçi sayısının artmasının kurulduğu şehrin ekonomisine olumlu maddi kazançlarının olacağı göz ardı edilmemelidir.