Nysa Antik Kenti

Doğal ve Kültürel Miras Antik Kent

Aydın ve Denizli illerini birbirine bağlayan karayolu üzerinde, Aydın’ın Sultanhisar ilçesi’nde bulunmaktadır. İlçe merkezinin bir buçuk kilometre kuzeybatısında yer alan antik kent, MÖ III. yüzyılda kurulmuştur. Karya bölgesinin kuzey sınırında, bir nehrin iki yakasında kurulan iki yerleşimin birleştirilmesi ile oluşturulmuştur. Stadion, antik tiyatro, antik tapınak, sel suyu tahliye kanalları, bouleuterion, agora, gerontikon, çarşı bazilikası, kütüphane, üç adet köprü, gimnasium, peristilli Roma villası, Roma hamamı, heroon, nekropol gibi kentsel bileşenleri olduğu bilinmektedir. İnsulaları takribî 200x400 Roma ayağı boyutlarında (yaklaşık olarak 60x120 metre) olan Hippodamos plan sistemli kent içi ulaşım kurgusu olduğu sanılan antik yerleşimin, dönemin önemli eğitim ve kültür merkezlerinden biri olduğu ve hatta ünlü coğrafyacı Strabon’un Nysa antik kentinde eğitim gördüğü bilinmektedir. Antik kentin kütüphanesi günümüze ulaşabildi. Kentin kuzey ucunu, yüzü güneye dönük antik tiyatro tanımlamaktadır. Tiyatronun güneyinde kalan ve yine kuzey-güney hattı boyunca uzanan vadiye stadion yer almaktadıar. Stadionun kuzey ve güney uçlarına, kentin iki yakasını birleştiren doğu-batı hatlarında ulaşımı sağlayan köprüler inşa edilmiştir. Bir diğer köprü de antik tiyatronun güneydoğu ucunda bulunmaktadır. Kent merkezini tanımlayan ve diğer yollardan daha geniş olan dokuz buçuk metre genişliğindeki sütunlu anayol, stadionun kuzey ucundan geçen çift katlı köprü hattı boyunca uzanmaktadır. Sütunlu anayol ile antik tiyatro arasında çarşı bazilikası yapılmıştır. Mahkemelerin görüldüğü bir salonu bulunan çarşı bazilikasında dönemin alış-veriş yapılan ticaret merkezi de yer almaktadır. Stadionun doğu kenarına bitişik halde bir Roma hamamı yerleştirilmiştir. Stadionun batı kenarından geçen yolun diğer tarafında, stadionun batısında gimnasium bulunmaktadır. Gimnasiumun hemen güneyinde ise bir başka Roma hamamı yer almaktadır. Gimnasiumun kuzey hattında, kuzeydeki iki köprü yol hatları arasına kütüphane yerleştirilmiş. Anadolu’da en iyi korunmuş kütuphaneler arasında yer almaktadır. Kentin en batı ucunda ise kuzeydoğu-güneybatı hattınca uzanan nekropol alanları bulunmaktadır. Kentin doğusunda agora yer almaktadır. Agoranın kuzeybatı ucuna yakın bouleterion konumlandırılmıştır. Antik kent, Helenistik dönem, Roma dönemi ve Bizans dönemlerinde XIII.-XIV. yüzyıla kadar kullanılmış olup, XV. yüzyıldan itibaren terk edilmiştir.

Referanslar

Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih - Coğrafya Fakültesi (2020). Nysa Antik Kenti, http://www.dtcf.ankara.edu.tr/nysa-antik-kenti/, (Erişim tarihi: 11.07.2020); Öztaner, S. H. (2020). “Roma Mimar-Mühendisliğinin Harikası, Çift Yakalı Kent: NYSA”. Koç Üniversitesi, Suna & İnan Kıraç Akdeniz Medeniyetleri Araştırma Merkezi (AKMED) Konferanslar Serisi, 06. 02. 2020. https://kocuni.hosted.panopto.com/Panopto/Pages/Viewer.aspx?id=f66d36b0-ff00-4302-ace1-ab5900d024a9, (Erişim tarihi: 11.07.2020).