Loryma (Bozukkale) Antik Kenti

Doğal ve Kültürel Miras Antik Kent

MÖ VII. yüzyıl ile tarihlendiriliyor ve Marmaris ilçesi yakınındaki Bozburun Yarımadası’nın güneyinde Bozuk Körfezi kıyısında yer almaktadır. Loryma sözcüğü Luwi ve Karyia dilinden gelen bir sözcük olup Hellen dilinde anlamı bulunmamaktadır. Thoukydides ve bazı ilk çağ yazarlarında Rodos’un karşısında karşı yaka ülkesi olarak ismi geçmektedir. Strabon da buradan Karia’da Physkos’dan sonra gelen engebeli bir kıyı şeridi olarak söz etmektedir. Byzantionlu Stephanos da Rodos’da aynı ismi taşıyan bir liman olduğunu söylemektedir.

Loryma Koyu’nun doğusuna dik kayalardan dolayı sadece denizyolu ile ulaşılmaktadır. En güneyinde koya girişin yanında büyük ve kaba işlenen kireçtaşı bloklardan oluşan, bölgenin yerlisi tarafından yel değirmeni olarak yorumlanan büyük yuvarlak bir kule bulunmaktadır. Üzerinde bulunduğu burun Değirmen Burnu olarak adlandırılmaktadır. Ayrıca Gözetleme Kulesi olarak da kullanıldığı bilinmektedir. Bu kule, MÖ III. yüzyılda Rodoslular tarafından körfez girişini korumak amaçlı inşa edilmiştir.

Kulenin kuzeyinde Kürekkelik olarak bilinen bölgede kum taşından yapılan bir taş ocağı bulunmaktadır. Bu taş ocağının çevresinde de birçok mimari yapı yer almaktadır. Ayrıca taş ocağının birkaç yerinde duvarlarında yontulan nişler bulunan küçük mağara konutları bulunmaktadır. Bu bahsedilen konutlarda mimarilerde manastırın rahiplerinin yaşadıkları düşünülmektedir.

Taş ocağı’nın kuzeyinde bir dere yatağı kenarında çiftlik yer almaktadır. Bu çiftliğin kuzeydoğu tarafında teraslarla düz bir alan oluşturulmuş ve şarap cenderesi kurulmuştur. Cendere uzunluğu yaklaşık olarak altı metre, genişliği ise üç metredir. Dikdörtgen, büyük ve kalın kireçtaşı levhalarından oluşan bir yapıya sahiptir. Üzüm dikmek için çiftliğin karşısında, dik ve taşlı yamaçlarda büyük uğraşlar sonucu teraslar kurulmuştur. Terasların iç yüzeyi dikey, dış yüzeyi ise eğimli, düz ve birbirlerine paralel olarak kurulmuştur. Bu yapı şekli Loryma bölgesinde hep aynı kalmıştır. Buradaki cendereleri özel kılan şey taş levhaların büyük ve ağır olmasıdır bu da çok fazla şarap üretiminin bir göstergesidir. Karya Chersonesos, Rodos Devleti’nin bir parçası olunca, üzüm üretimi sanayileşme olarak burada başlamıştır. Aynı zamanda daha fazla çiftlik ve teraslar inşa edildi ve şarap nakliyesine başlanmıştır. Rodos ekonomisinde şarap üretimi çok önemli bir durum haline gelmiştir.

Loryma antik kentinden günümüze kadar ulaşan en önemli mimari, uzunluğu 120 metreye ve genişliği ise 10 metreye sahip olan kaledir. Körfezin girişinin kontrol edilmesi için yapılan kale tırmanmanın oldukça zor olduğu bir tepe üzerine kuruludur. MÖ VII. yüzyılda ortaya çıktığı düşünülen şehrin içinde Akropolis, Sarnıç, Nekropol ve Apollon tapınakları da yer almaktadır. Loryma bölgesinde evler de yine tepede inşa edilmiştir. Bölge de yer alan yazıtlar ışığında tapınakların Zeus Atabyrios’a adandığı görülmektedir.

Yararlanılan Kaynaklar

Antik Dönem. (2019). Loryma Antik Kenti-Muğla Bozukkale, https://antikdonem.tumblr.com/post/88357308376/loryma-antik-kenti-muğla-bozuk-kale, (Erişim tarihi: 29.10.2019); Held, W. (2000). Forschungen in Loryma. İçinde; K. Olşen, F. Bayram, H. Dönmez, K. Ataş, N. Güder ve N. Toy (Hazırlayanlar), 19. Araştırma Sonuçları Toplantısı 1. Cilt (ss. 189-202). İzmir: Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Yayınları; Muğla İl Kültür ve Turizm Müdürülüğü. (2019). Bozukkale (Loryma), https://mugla.ktb.gov.tr/TR-158186/bozukkale-loryma.html, (Erişim tarihi: 29.10.2019); Türkiye Kültür Portalı. (2019). Bozukkale (Loryma) Muğla, https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/mugla/gezilecekyer/bozukkale-loryma, (Erişim tarihi: 29.10.2019).