Turizm araştırmaları ve eğitimi, tarihsel bağlamda 1900'ların başlarına kadar uzanırken geçirdiği evreler; 1900'ların başı, 1960'lar, 1960’lar, 1990'lar ve 2000'li yıllardan günümüze kadar üç ana dönem altında incelenebilir;

Bu dönemlerden birincisinde turizm, uygulamalı bir alan olarak kabul edilmiş ve diğer büyük disiplinlerin içinde yer almıştır. Birinci Dünya Savaşı sonrasındaki dönemde bu alan akademik bir araştırma ve eğitim odağı olarak ortaya çıkmıştır. Bu dönemde ve İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra kentleri ve altyapıyı yeniden inşa etme ihtiyacı doğmuştur dolayısıyla turizm politik ve ekonomik amaçlarla bu dönemden itibaren kullanılmaya başlanmıştır. Bunun sonucunda özellikle ekonomist akademisyenler, turizmi yeni bir araştırma alanı olarak görmeye başlamıştır. Bu dönemde Almanya, İsviçre ve Avusturya kökenli bilim insanları turizm araştırmalarında öncü rol oynamıştır. 1950'lerden itibaren sosyologlar ve coğrafyacılar da turizmle ilgilenmeye başlamıştır. 

XX. yüzyılın ikinci yarısından itibaren ise uluslararasılaşmaya doğru ilk adımlar atılmış ve turizm araştırmaları ve eğitimi İngilizce konuşan ülkelere ve diğer gelişmekte olan bölgelere yayılmıştır. Bunu takiben turizm okulları ve bölümlerinin uluslararasılaşması hızlanmıştır. İkinci Dünya Savaşı’nın neden olduğu ekonomik hasarın güvenli ve istikrarlı bir şekilde turizm aracılığıyla bertaraf edileceğine dair farkındalık bu evrede oluşmaya başlamıştır. Bu dönemden önce bazı üniversitelerde turizmin incelendiği örneklere rastlanmakla birlikte, 1925 yılında Roma Üniversitesi, 1936'da Viyana Üniversitesi ve 1941'de St. Gallen ve Bern'deki gibi üniversitelerde turizmin yükseköğretimde ilk defa incelendiği görülmüştür. Fakat turizmin yükseköğretimde ders programlarında daha yaygın olarak yer almaya başlaması, turizmin bilinirliğinin ve öneminin artmasıyla paralel olarak, 1960'lı yılların ortalarını bulmuştur. Üniversite eğitimi düzeyinde turizm eğitimi farkındalığı 1960’larda, turizmin doğuşunu takiben gerçekleşmiştir. Süreç ise önce turizmin doğuşu, bunu takiben artan ekonomik gücü takiben kalifiye iş gücü ihtiyacının yükseköğretim düzeyinde fark edilmesi ve üçüncü evre olarak yeni üniversitelerin kurulması şeklinde olmuştur. 

Benzer bir şekilde 1950'lerin başından itibaren havayolu ağının hızla gelişmesi ve uluslararası seyahatlerin daha kolay ve rahat hale gelmesi de turizm hareketliliğinin ivme kazanmasında etkin rol oynamıştır. Bu gelişmeleri takiben gelişmekte olan ülkeler 1960’larda turizmle ilgili akademik standartlar getirmeye başlamıştır. Bu dönemdeki gelişmelerin turizm endüstrisinde oluşan farkındalık süreciyle paralel hareket ettiği söylenebilir. Gelişmelerle paralel bir şekilde 1962'de Mısır'da ilk lisansüstü program kurulmuş ve turizmin akademik bir alan olarak ortaya çıkması sağlanmıştır. 1970'lerde İngiltere, Birleşik Krallık'ta turizm çalışmaları diplomaları sunan ilk okul olarak kayda geçmiş ve benzer gelişmeler sonucunda turizm araştırmaları ve eğitimi uluslararası bir boyut kazanmıştır. 

Üçüncü dönem ise turizm araştırmalarının ve eğitiminin uluslararası düzeyde kabul gördüğü dönemi yansıtmaktadır. 1990’lardan itibaren dünyanın farklı bölgelerinde turizm eğitimi ve araştırması çeşitlenmiş ve bunun bir sonucu olarak turizm alanındaki program sayısı kayda değer bir şekilde artmış ve yeni konu alanları eklenmiştir. Bu durum turizm dergileri ve kitap sayılarındaki artışla da desteklenmiştir. Böylece turizm çalışmaları uluslararası boyut kazanmış ve çeşitlilik göstermeye başlamıştır.

Turizm eğitimi, Türkiye'de de küresel farkındalıkla paralel bir şekilde gelişmiştir. Lisans düzeyinde turizm eğitiminin temeli 1965 yılında kurulan Ankara Ticaret ve Turizm Yüksek Öğretmen Okulu ile atılmıştır. Bu okul, turizm şubesinin açılmasıyla dört yıllık programlar sunan ilk kurum olmuştur. Kısa süre sonra, 1969'da Ege Üniversitesi bünyesinde Turizm Kürsüsü kurulmuştur. Kürsü zamanla Turizm ve Otel İşletmeciliği Bölümü'ne dönüşmüştür. Takip eden dönemde Aydın ve Balıkesir'de açılan yüksekokullarda da turizm eğitimi verilmeye başlanmıştır. 1970'li yıllardan itibaren üniversite ve yüksekokullardaki turizm programlarının sayısı artmıştır. 1990'larla birlikte bu programlar fakülte ve meslek yüksekokullarına yaygınlaşmıştır. 2000'li yılların başında ise turizm fakülteleri kurulmaya başlanmış ve günümüzde 80'i aşkın yükseköğretim programında turizm eğitimi verilmektedir. Böylece Türkiye'de turizm eğitimi gelişimini almıştır. 2010’dan itibaren ise bu okullar "Turizm Fakülteleri" olarak yapılandırılmaya başlanmıştır. 

Lisans düzeyinde turizm ve otelcilik eğitimi, en az sekiz yarıyıllık bir programa veya dört tam yıllık bir programa dayanan yükseköğrenim türüdür. Yükseköğretim Kanunu'na göre, bu eğitimi veren fakülteler, yeterli düzeyde eğitim ve öğretim sağlayan, bilimsel çalışma ve akademik araştırma yapan yükseköğretim kurumlarıdır. Turizm akademisyenlerine göre lisans seviyesinde turizm ve otelcilik eğitiminin genel amaçlarından biri, turizm işletmelerinin yönetici veya yönetici adayları ihtiyacını gidermeye yönelik çalışan yetiştirmektir. 

Üniversitelerin söz konusu alandaki mezunlarının iş hayatına uyum sağlaması ve kariyer hedeflerine ulaşması amacıyla gösterdiği çabaların temelinde; eğitim süreci boyunca verilen dersler, yapılan etkinlikler ve uygulamalar yoluyla öğrencilerin yeterliliklerini artırmak ve deneyim kazanmalarını sağlamak vardır. Öğrencilerin mezuniyetlerine kadar aldıkları dersler, gerçekleştirdikleri projeler, staj imkanları, seminer ve paneller ile turizm ve otelcilik alanındaki bilgi ve becerileri geliştirilmekte; böylece iş hayatına geçişlerinde karşılaşabilecekleri zorlukların önüne geçilmeye çalışılmaktadır. Üniversitelerin bu yöndeki çabaları, öğrencilerin eğitim süreci boyunca edindikleri teorik ve pratik deneyimlerle desteklenmektedir. 

Bütün bu çabaların sonucunda üniversiteler öğrenciler açısından şunları amaçlar:

• Mezunların turizm& otelcilik jargonuna hakim ve görgüsüne sahip olması.
• Mezunların lisans süresince aldıkları teorik eğitimi sektörde başarılı bir şekilde pratiğe dökebilecek yetkinlikte olmaları.
• Mezunların kariyer hedeflerine en kısa sürede ulaşabilecek teorik ve pratik yeterliliklere sahip olması ve gelecekte karşılaşabilecekleri mesleki gelişim ihtiyaçlarını belirleyebilmeleri yetisi.
• Mezunların çağdaş turizm ve otelcilik prensiplerini takip etmeleri ve vizyon sahibi olmaları.
• Mezunların kendi kendine öğrenme, problem çözme ve takım çalışması gibi yetkinliklere sahip olması.
• Turizm ve otelcilik sektörü açısından ise şunları amaçlar:
• Nitelikli işgücü ihtiyacını karşılayacak, sektörde istihdam edilebilecek mezunlar yetiştirmek.
• Yüksek nitelikli yöneticilik potansiyeline sahip adayları mesleki bilgi ve deneyimle donatarak yetiştirmek.
• Sürekli gelişime açık, sektörün taleplerine cevap verebilen nitelikli personel ihtiyacını karşılamak.
• Turizm ve otelcilik eğitiminin standartlarının yükselmesine öncülük etmek.
• Son olarak turizm ve otelcilik akademisyenleri açısından ise şunları amaçlar: 
• Öğrencilerin turizm ve otelcilik alanında araştırma yapma ve yayın üretme fırsatlarını arttırmak.
• Sektör paydaşlarıyla iş birliklerini güçlendirip proje ve uygulama imkanlarını çoğaltmak.
• Alanlarındaki bilgi birikimlerini öğrencilere etkin şekilde aktarabilmek.
• Üniversite-sektör iş birliğini destekleyen modeller geliştirmek.

Lisans seviyesinde turizm ve otelcilik eğitimi veren kurumların ders programları incelendiğinde, bu eğitimin turizm sektöründe çalışmak isteyen öğrencilere temel bilgileri ve becerileri sağlamayı amaçladığı görülmektedir. Bu eğitim programı genellikle dört yıl sürer ve turizm endüstrisinin otelcilik kolu ağırlıklı olmak üzere çeşitli turizm alanlarına odaklanır. Bu eğitimi veren fakültelerin amacı, Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı ve turizm ve otelcilik sektörünün ihtiyaç duyduğu işgücünü yetiştirmektir. 

Aşağıda, genel olarak Turizm ve Otel İşletmeciliği lisans programının içeriği hakkında bilgi verilmiştir:

Temel turizm dersleri: Turizm sektörünün temel kavramları, tarihçesi, turizm pazarlaması, turizm ekonomisi ve turizm politikaları gibi konuları kapsayan dersler verilir.

Otel işletmeciliği ve konaklama dersleri: Bu dersler, otel işletmeciliğinin temel prensiplerini, konaklama operasyonlarını, rezervasyon yönetimini ve konuk ilişkilerini kapsar.

Turizm hukuku ve etik: Turizm sektöründe yasal düzenlemeler, turizm etiği, tüketici hakları ve turizmle ilgili yasal konuları kapsayan derslerdir.

Turizm pazarlaması ve reklamcılığı: Turizm ürünleri ve hizmetlerinin pazarlanması, turizm reklam stratejileri, hedef kitle belirleme ve pazar segmentasyonu gibi konuları içeren derslerdir.

Turizm istatistikleri ve araştırma yöntemleri: Turizmle ilgili veri analizi, istatistiksel yöntemler, pazar araştırmaları ve anket teknikleri üzerine odaklanan derslerdir.

Turizm işletmelerinde işletme yönetimi: Turizm işletmelerinde liderlik, yönetim becerileri, finansal yönetim, insan kaynakları yönetimi ve operasyonel planlama gibi konuları kapsayan derslerdir.

Bu derslerin yanı sıra, lisans programı genellikle staj veya saha çalışması gibi pratik deneyimler de içerir. Bu sayede mezunlar; oteller, seyahat acenteleri, tur operatörleri, turizm danışmanlığı ve kruvaziyer turizmi gibi çeşitli alanlarda kariyer fırsatlarına sahip olurlar. Ayrıca, yüksek lisans veya doktora düzeyinde turizm alanında daha ileri eğitim imkanlarına erişebilirler. 

Öğrenciler aldıkları bu eğitim sayesinde sahip oldukları aşağıdaki yetkinlikleriyle sektörün nitelikli insan kaynağı ihtiyacını karşılarlar:

• Analitik düşünme becerileri sayesinde gelir yönetimi, kongre& etkinlikler gibi departmanlarda,
• Çağdaş yönetim ve organizasyon becerileri sayesinde birimlerin orta ve üst düzey yönetici ihtiyacını karşılama noktasında,
• İnsan kaynakları ve yönetimi sayesinde insan kaynakları departmanında,
• Misafir ilişkileri ve pazarlama eğitimleri sayesinde odalar, misafir ilişkileri, pazarlama gibi departmanlarda,
• Operasyon yönetimi bilgileri sayesinde operasyonel departmanlarda,
• Finansal yönetim ve muhasebe yetileri sayesinde finans& muhasebe gibi departmanlarda,
• Bilgi teknolojileri kullanımı sayesinde BT departmanında,
• Yabancı dil becerileri sayesinde misafir ilişkileri, yönetici temsilciliği gibi konularda,
• Raporlama ve analiz yeteneği sayesinde finans, gelir yönetimi ve satış gibi departmanlarda,
• Proje ve süreç yönetimi sayesinde iş geliştirme, satış, gelir yönetimi gibi departmanlarda,
• Önlem alma, karar verme ve problem çözme yetenekleri sayesinde üst ve orta düzey yönetici pozisyonlarında,
• Takım çalışması ve liderlik becerileri sayesinde departmanlarda orta ve üst düzey yöneticilik noktasında,
• İletişim ve sunum becerileri sayesinde departman yönetimi ve temsilcilikleri noktasında,
• Sektöre ilişkin mevzuat bilgisi sayesinde insan kaynakları ve muhasebe gibi Konaklama ve nitelikli hizmet sunumu sayesinde odalar departmanında,
• Yiyecek-içecek hizmetleri yönetimi sayesinde banket yönetimi ve yiyecek& içecek hizmetleri gibi departmanlarda.

Günümüzde son dönemde turizm fakülteleri bünyesinde "Turizm İşletmeciliği" adı altında eğitim-öğretim çalışmalarını sürdürürken, lisanms düzeyindeki bazı kurumlarda "Turizm ve Otel İşletmeciliği" adı altında programlar da bulunmaktadır. İsimlerde bazı küçük farklılıklar olsa da, içerik olarak bütün bu programların amacı ve dersleri birbirlerine benzemektedir.