Ankara Ticaret ve Turizm Yüksek Öğretmen Okulu

Eğitim-Öğretim Lisans Düzeyinde Bölüm/Program Turizm İşletme ve İdareciliği

(Ankara, 1965 - 1982)

Maddeye katkıda bulunan yazarlar:
Yazar: Duygu YETGİN (2019) (Madde metni için tıklayınız)
Yazar: Ahmet UŞAKLI (2019) (Madde metni için tıklayınız)
1 / 2

Ankara’da orta öğretim okullarında ticaret dersleri eğitimi verecek öğretmenlerin yetiştirilmesi için 16.01.1956 tarihinde Sekreterlik Öğretmeni Yetiştirme Merkezi olarak açıldı. Öğretim süresi üç yıl olan bu okulun adı aynı yıl Ticaret Öğretmen Okulu olarak değiştirildi. 1959 yılında tekrar ismi değiştirilerek Ticaret Yüksek Öğretmen Okulu oldu ve Maltepe’de bulunan binaya taşındı. 1963 yılında, öğretim faaliyetine Talat Paşa Bulvarı’ndaki kendi binasına taşınarak devam etti. Turizm sektörünün Türkiye için öneminin anlaşılmasıyla 14.10.1965 tarih ve 12126 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan bir yönetmelik ile Ankara Ticaret Yüksek Öğretmen Okulu’na Turizm Bölümü ilave edildi. Bu değişiklikten sonra okulun ismi Ankara Ticaret ve Turizm Yüksek Öğretmen Okulu oldu ve dört yıllık bir eğitim kurumu haline geldi. Bu okul, 1965-1982 yıllarında İşletme ve Muhasebe, Büro İdaresi-Sekreterlik, ve Turizm İşletme ve İdarecisi olmak üzere üç bölüm olarak hizmet verdi.

İlk iki sene tüm bölümlerde dersler ortak işlendi üçüncü sınıfın başında eylül veya ekim aylarında öğrencilere hangi konuda uzmanlaşmak istedikleri sorulurdu ve dilekçe ile uzmanlaşmak istedikleri bölümü okulun yönetimine bildirmeleri istenirdi. Yönetime bildirilen isimler daha sonra sınıf listesi haline getirilerek açıklanırdı ve öğrencilerin o bölümlerde ders görüp okul bitiminde de o bölümün diplomasını alması sağlanırdı. Talat Paşa Bulvarı’ndaki binada öğretim görülen bu okulun üst katında 1971 yılına kadar kız öğrenciler için yatakhane yer alırdı. Öğrencilerin yatılı burslu okuyanları burada kalırdı, en alt katta bulunan aşçılar tarafından hizmet edilen yemekhanelerinde ise üç öğün yemek servisi verilirdi. Öğrenci sayısının artmasıyla 1971 yılından sonra yatakhanenin yerini derslikler aldı. Turizm İşletme ve İdarecisi Bölümüne ait uygulama dersleri için turizm laboratuvarı kuruldu ve bu laboratuvarda zamanın teknolojisine göre görsel ve işitsel tüm ders araçları ile dokümanları yer verildi.

Toplam 20 adet orta büyüklükte derslik ve dört adet de uygulama yapılacak laboratuarı olan bu okulda sırasıyla şu isimler müdürlük görevinde bulundu: İrfan Tarı (1961-1968) okul dört yıllık olduğunda da bir önceki görevini sürdürdü. Daha sonra M. Zeki Sofuoğlu (1968-1970), Namık Kemal Müftüoğlu (1970-1973), M. Zeki Sofuoğlu (1973-1974), Enis Tarakçıoğlu, (1974-1975) Ayşe Demirkıran (1975) ve Ahmet Akyol (1975) aynı yıl bu görevi kısa süreliğine üstlendi. Nail Akman (1976), Numan Dirlik (1976-1977) Mehmet Uğur (1977-1978) müdürlük görevini üstlendi. 1982 yılında kapanan ve farklı bir fakülte adı altında açılan Ticaret ve Turizm Yüksek Öğretmen Okulu’nun en son müdürü Seher Turanlı Özdoğan oldu (1978-1982). Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı Ankara Ticaret ve Turizm Yüksek Öğretmen Okulu, 20.07.1982 tarihinde 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’ndan sonra yeniden düzenlenen yükseköğretim sonucunda, 2809 sayı ile kanunlaşan 41 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile Kız Teknik Yüksek Öğretmen Okulu ile birleştirildi ve Gazi Üniversitesi Mesleki Eğitim Fakültesi adıyla yeniden yapılandırıldı. 1992 de çıkan bir kanunla, Mesleki Eğitim Fakültesi bünyesinde bulunan Ticaret ve Turizm Bölümü, Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi oldu. Bu kurum günümüzde Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Turizm Fakültesi olarak faaliyet göstermektedir.

Referanslar

Çil, B. (1995). Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi’nde Akademik Başarıyı Etkileyen Kimi Etkenler. Ankara: Milli Eğitim Basımevi; Lanza, A.R. (1961) Ticaret Eğitiminin Tarihi ve Prensipleri. Ankara: İstiklal Matbaası; Ünlüönen, K. (2018). Kurban Ünlüönen (Görüşen: Duygu Yetgin). İçinde; N. Kozak (Editör), Türkiye Turizmi Sözlü Tarih Araştırması Görüşme Metinleri 5. Cilt (ss. 446-462) İstanbul: Yıkılmazlar Matbaası; Sezgin, O. M. (2018). Orhan Mesut Sezgin (Görüşen: Duygu Yetgin). İçinde; N. Kozak (Editör). Türkiye Turizmi Sözlü Tarih Araştırması Görüşme Metinleri 5. Cilt (ss. 437-445) İstanbul: Yıkılmaz Matbaası.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Yetgin, D. (2014). Ticaret Öğretmen Okulu’ndan Gazi Üniversitesi Turizm Fakültesi’ne Geçiş Sürecinin Kurum Tarihi Açısından İncelenmesi. İçinde; N. Kozak ve O. E. Çolakoğlu (Editörler), III. Disiplinlerarası Turizm Araştırmaları Kongresi Bildiriler Kitabı (ss. 273-287). Aydın: Adnan Menderes Üniversitesi; Yetgin, D. (2018). Gazi Üniversitesi Turizm Fakültesi’nin Kurum Tarihi. İçinde; Kozak, N. (Editör) Dünden Bugüne Türkiye’de Turizm (ss. 603-624). İstanbul: Yıkılmazlar Matbaası.

2 / 2

Ankara Ticaret ve Turizm Yüksek Öğretmen Okulu, 14.10.1965 tarih ve 12126 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan yönetmelik ile Milli Eğitim Bakanlığı tarafından kuruldu. Okulun kuruluş amacı, orta dereceli genel ve mesleki okulların ticaret ve turizm ile ilgili meslek dersleri öğretmeni ihtiyacını karşılamak ve turizm işletmeciliği konusunda işletme idarecisi yetiştirmektir. Ankara Ticaret ve Turizm Yüksek Öğretmen Okulu, dört yıl (sekiz sömestr) eğitim veren yüksek dereceli bir meslek okuludur. Kuruluş tarihi (1965) ve eğitim süresi (dört yıl) dikkate alındığında, Türkiye’de yükseköğretim düzeyinde turizm öğretimini yürüten ilk kurum olma özelliğini taşımaktadır.

Her ne kadar 1965 yılında yayımlanan bir yönetmelik ile kurulmuş olsa da, geçmişi esasen 1956 yılına dayanmaktadır. 1955 yılında New York Üniversitesi ve Ankara Üniversitesi arasında gerçekleştirilen bir eğitim-öğretim anlaşması ile Türkiye’de piyasa ekonomisini kolaylaştırmak, iş verimliliğini arttırmak ve aynı zamanda Ticaret Meslek Liselerine öğretmen yetiştirmek için bir yüksekokula ihtiyaç olduğu belirlendi. Bu okulun kurulması için New York Üniversitesi’nden bir heyet Türkiye’ye geldi ve yapılan çalışmalar neticesinde, Ankara’da 16.01.1956 tarihinde Sekreterlik Öğretmeni Yetiştirme Merkezi kuruldu ve aynı yıl bu merkezin adı Ankara Ticaret Öğretmen Okulu olarak değiştirildi. Okulun kurucu eğitim müşaviri, New York Üniversitesi öğretim üyesi Dr. Anthony R. Lanza ve kurucu müdürü ise İtimat Tezgören’dir. 1959 yılında okulun ismi Ankara Ticaret Yüksek Öğretmen Okulu olarak tekrar değiştirildi. 1960’lı yıllarda turizmin ülke ekonomisi için önemi daha iyi anlaşılınca Turizm Bölümünün eklenmesine karar verildi. Böylece 14.10.1965 tarih ve 12126 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan yönetmelik ile Ankara Ticaret ve Turizm Yüksek Öğretmen Okulu kurulmuş oldu. Okulun binası, Ankara’da Talatpaşa Bulvarı üzerinde, Numune Hastanesi’nin karşısındadır.

Ankara Ticaret ve Turizm Yüksek Öğretmen Okulu, İşletme ve Muhasebe, Büro İdaresi ve Sekreterlik, ve Turizm olmak üzere üç bölümden (ihtisas şubesinden) oluşmaktadır. İlk iki yıl derslerin ortak işlendiği bu okulda, üçüncü sınıftan itibaren öğrenciler uzmanlaşmak istedikleri bölüme geçmektedir. Okula öğrenci kabulünde, iki aşamalı bir sistem uygulanmaktadır. Birinci aşamada, adaylar “Kompozisyon, Matematik, Tarih ve Coğrafya” derslerinden yazılı sınava girmektedir. İkinci aşamada ise yazılı sınavdan geçenler, mülakata (sözlü sınava) tabi tutulmaktadır. Her iki aşamadan başarılı olan adaylar, okula kayıt hakkı kazanmaktadır. Okula öğrenci kabulünde uygulanan iki aşamalı bu sistem, 1974 yılına kadar devam etti. 19.11.1974 tarihinde Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi’nin kurulması ile birlikte, merkezi giriş sınavı ile öğrenci kabul edilmeye başlandı.

Okul, 1982 yılına kadar bu isim altında öğretime devam etti. Sonraki yıllarda ise okulun adı ve bağlantısı birkaç defa değiştirildi. Buna göre, 20.07.1982 tarih ve 17760 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 41 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile Ankara Ticaret ve Turizm Yüksek Öğretmen Okulu ve Ankara Kız Teknik Yüksek Öğretmen Okulu birleştirilerek, Gazi Üniversitesi’ne bağlı Mesleki Eğitim Fakültesi kuruldu. On yıl boyunca, bu fakülte bünyesinde İşletme, Muhasebe ve Ticaret Eğitimi ve Turizm Eğitimi adıyla iki bölüm halinde öğretim faaliyetlerini sürdürdü. Daha sonra, 11.07.1992 tarih ve 21281 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 3837 sayılı kanun ile Gazi Üniversitesi’ne bağlı Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi adıyla öğretim faaliyetlerine devam etti. 1992-2009 yılları arasında faaliyet gösteren Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi ise, 13.11.2009 tarih ve 27405 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Bakanlar Kurulu Kararı ile kapatılarak, yerini Gazi Üniversitesi’ne bağlı Turizm Fakültesi’ne devretti. Son olarak, 18.05.2018 tarih ve 30425 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 7141 sayılı Kanun ile Fakülte’nin bağlantısı Gazi Üniversitesi’nden alınarak yeni kurulan Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi’ne aktarıldı. Böylece 1965 yılında Ankara Ticaret ve Turizm Yüksek Öğretmen Okulu adı ile turizm öğretimi yürütmeye başlayan kurum, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Turizm Fakültesi adı altında faaliyetine devam etmektedir.

Referanslar

http://turizm.ahbv.edu.tr/posts/view/title/tarihce-88824, (Erişim tarihi: 01.03.2019); Milli Eğitim Bakanlığı. (1965). Ankara Ticaret ve Turizm Yüksek Öğretmen Okulu Yönetmeliği. 14 Ekim 1965 tarih ve 12126 sayılı T.C. Resmi Gazete; Ticaret ve Turizm Yüksek Öğretmen Okulu, Görüşme Metinleri. (2018). N. Kozak, Editör; Türkiye Turizmi Sözlü Tarih Araştırması Görüşme Metinleri, Cilt-5 (ss. 429-494). İstanbul: Yıkılmazlar Basın Yayıncılık.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Yetgin, D. (2018). Gazi Üniversitesi Turizm Fakültesi’nin Kurum Tarihi. İçinde; N. Kozak (Editör), Dünden Bugüne Türkiye’de Turizm: Kurumlar, Kuruluşlar, Turizm Bölgeleri ve Meslekler (ss. 603-624). İstanbul: Yıkılmazlar Basın Yayıncılık.