Kuyucuk Gölü Ramsar Alanı

Doğal ve Kültürel Miras Göl

Arpaçay ilçesine bağlı Kuyucuk Köyü’nün doğusunda bulunan Kuyucuk Gölü’nün alanı 1.75 kilometrekaredir. Kars’ta kuş gözlemciliği turizmi açısından önemli bir konumda olan Kuyucuk Gölü, gerek ulusal gerekse uluslararası açıdan az bilinen bir destinasyondur.

Dünya çapında Ramsar (Özellikle Su Kuşları Yaşama Ortamı Olarak Uluslararası Öneme Sahip Sulak Alanlar Hakkında Sözleşme) alanları olarak bilinen sulak alanlar sözleşmesine kayıtlı olan Kuyucuk Gölü, aynı zamanda Türkiye tarafından da imzalanan sözleşme gereği koruma altına alındı. Resmi Gazete’de yayımlanan bir kararla Yaban Hayatı Geliştirme Sahası olarak da koruma altına alınarak avlanmaya yasak hâle getirildi. Çevre ve Orman Bakanlığı’nca yönetim planı oluşturulan Kuyucuk Gölü’nde 211 kuş türü tespit edildi. Bazı kuş türleri sürekli olarak gözlemlenirken, bazıları ise düzensiz olarak, genellikle yaz aylarında, gözlemlenebilmektedir.

Kuş türleri arasında Bozkaz, Kılkuruk, Kızılbacak, Van Gölü Martısı, Kara Sumru, Tepeli Pelikan, Saksağan, Boğmaklı Toygar, Kındıra Kamışçını, Sutavuğu, Turna, Kılıçgaga, Döğüşkenkuş, Kızıl Şahin, Kerkenez, Sibirya Kazı, Suna, Pasbaş Patka, Tepeli Patka, Telli Turna, Ak Kumkuşu, İnce Gagalı Martı, Gülen Sumru, Çeltikçi, Ev Kırlangıcı, Küçük Akbaba, Macar Ördeği, Kızıl Kumkuşu, Yeşil Düdükçün, Bataklık Kırlangıcı, Çayır İncirkuşu gibi Doğu Anadolu’nun iklimine alışık birçok kuş türü bulunmaktadır. Kuş türlerinin yanında iki yaşamlı türlerden gece kurbağası ve su kurbağası; sürüngenlerden çevik kertenkele; memeli hayvanlardan ise kör fare, tarla faresi ve kızıl tilki türleri bulunmaktadır.

Kuyucuk Gölü Ramsar alanında yapılan incelemelerde, bölgenin turizme kazandırıldığı, ancak gözetleme kulesinin bakımsız halde bırakıldığı göze çarpmaktadır. Gözetleme kulesi yarı yıkılmış haldedir ve çıkılması tehlikelidir. Ayrıca Kuyucuk Gölü’nün etrafında herhangi bir çit gibi koruyucu set bulunmamaktadır. Ziyaretçiler için yaklaşma menzili sınırı konulması gereken gölde herhangi bir koruma ve bilgilendirici obje bulunmamaktadır. Ramsar alanına giden yolların da bozuk ve stabilize şeklinde olması diğer bir düzeltilmesi gereken unsurdur.

Kuş gözlemciliği (ornitoloji) turizmi kapsamında değerlendirilebilecek önemli merkezlerden biri olan Kuyucuk Gölü Ramsar Alanı’nın, özel ve kamu kuruluşları vasıtasıyla küreselleşmenin iletişim kolaylıklarından faydalanılıp tanıtım faaliyetlerine dâhil edilmesi gerekmektedir.

Yararlanılan Kaynaklar

Albayrak, A. (2013). Alternatif Turizm. Ankara: Detay Yayıncılık; IBA Kuyucuk Gölü, (2. 10. 2018), https://ebird.org/turkey/hotspot/L1259760?yr=all&m=&rank=mrec, (Erişim tarihi: 07. 09. 2020); 2007-2008 Av Dönemi Merkez Av Komisyonu Kararı, (2. 10. 2018), http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2007/07/20070706-4.htm, (Erişim tarihi: 07. 09. 2020); Kars Valiliği (2010). Kuyucuk Gölü Sulak Alan Yönetim Planı. Kars: Kars Valiliği İl Çevre ve Orman Müdürlüğü; Lake Kuyucuk, (2. 10. 2018), https://rsis.ramsar.org/ris/1890, (Erişim tarihi: 07. 09. 2020); Özellikle Su Kuşları Yaşama Ortamı Olarak Uluslararası Öneme Sahip Sulak Alanlar Hakkında Sözleşme, (2. 10. 2018), http://teftis.kulturturizm.gov.tr/TR-14276/ozellikle-su-kuslari-yasama-ortami-olarak-uluslararasi-.html, (Erişim tarihi: 07. 09. 2020).