Küçük Ayvasıl St. Anne Kilisesi
Doğal ve Kültürel Miras Kilise
-
2020
Saint Anna Kilisesi olarak da bilinen ve Trabzon kent merkezinde, Çarşı Mahallesi’nde bulunan yapının ilk inşasının hangi tarihte yapıldığı bilinmemekle birlikte giriş kapısında bulunan hitabeden 884-885 yılları arasında Roma İmparatoru I. Basil tarafından yeniden inşa ettirildiği anlaşılıyor. Şehrin en eski kilisesi olarak bilinen yapı, Doğu-Batı doğrultusunda üç nefli (sütunlarla ayrılan bölümler) bazilika (haç şeklinde orta alanı ve koridorları olan yapı) planlı olarak inşa edildi. Taştan yapılan kilisenin ilk inşa zamanlarında narteksi (girişi) olduğu bilinmekle birlikte günümüzde buna dair bir kalıntı kalmadı. Kilisenin nefleri dairesel planlıdır. Naos olarak adlandırılan cemaatin toplanacağı alan T şeklindedir ve zeminde kriptası (Erken Hristiyanlık döneminde gizli ibadet yeri olarak adlandırılan sonradan bodrumda bulunan mezar alanı bu şekilde adlandırılıyor) bulunuyor. Bazilikanın içindeki sütun ve başlıkların Roma stilini yansıttığı kilisenin iç kısmında sıva ile kaplanan duvarlarda freskler (Boyama-Resim) bulunuyor. Bu freskler kilisenin daha eski bir tarihte inşa edildiğini işaret ediyor. Söz konusu fresklerden yalnızca Hz. İsa’nın çarmıhtan indirilişi seçiliyor. Güney kapısının üzerinde bulunan mermer kabartmanın ise eski bir tapınaktan alınarak Küçük Ayvasıl Kilisesi’ne getirildiği düşünülüyor. 1923 yılına kadar ibadet amaçlı kullanımda olan kilise, bugün ibadet amaçlı kullanılmasa da Kültür ve Turizm Bakanlığınca ziyaretçilere açıldı.
Referanslar
Kültür ve Turizm Bakanlığı. (2020a). Küçük Ayvasıl Kilisesi-Trabzon, https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/trabzon/kulturenvanteri/kucuk-ayvasil-kilisesi, (Erişim tarihi: 02.10.2020); Kültür ve Turizm Bakanlığı. (2020b). Küçük Ayvasıl St.Anna Kilisesi, https://muze.gov.tr/muze-detay?SectionId=TRK01&DistId=MRK, (Erişim tarihi: 02.15.2020); Trabzon İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. (2020). St.Anna (Küçük Ayvasıl) Kilisesi, https://trabzon.ktb.gov.tr/TR-57679/stanna-kucuk-ayvasil-kilisesi.html, (Erişim tarihi: 02.15.2020).
Ayrıntılı bilgi için bakınız
Özen, H., Tuluk, Ö. İ., Engin, H. E., Düzenli, H. İ., Sümerkan, M. R., Tutkun, M., Üstün, F. ve Keleş, S. (2010). Trabzon Kent İçi Kültür Varlıkları Envanteri. Trabzon: İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Yayınları.