İnsanların çeşitli amaçlarla bir araya gelerek bilgi alışverişinde bulunmak için çeşitli adlar altında toplantılar düzenlemeleri ve bu toplantıları genellikle ikamet edilen yerler dışında farklı destinasyonlarda yapmak istemeleri, turizmde yeni bir unsurun ortaya çıkmasına neden olmuştur. Özellikle son yıllarda sürekli olarak artan kongrelerde, toplantıların yanında boş zamanlarında planlanarak alışveriş, eğlence, turlar gibi bazı faaliyetlerin de yer aldığı görülmektedir. Dolayısıyla, kongre programları içerisinde her geçen gün önem kazanan bu tür faaliyetler kongre turizmi olarak tanımlanmaktadır.

Diğer bir tanıma göre ise kongre turizmi, insanların, ortak konular üzerine toplu görüşmelerde bulunmak amacıyla oturdukları yerlerin dışına organize biçimde seyahat etmeleri, geçici konaklamalar yapacak bir yerde toplanmaları, bununla birlikte etrafı görmek, öğrenmek, dinlenmek, eğlenmek gibi eğilimlerini tatmin etmeleri olayı olarak da adlandırılabilir.

Kongre turizmi sadece kongre amaçlı seyahatlerden meydana gelmemektedir. Seminer, sempozyum, panel, konferans gibi toplantı çeşitleri de kongre turizmi kapsamı içerisinde değerlendirilebilir. Bu sebep ile kongre turizmi kavramı yerine toplantı turizmi de kullanılabilir. Buna karşılık gerek ulusal gerekse uluslararası literatürde kongre (convention- congress) turizmi kavramına daha çok rastlanılır. Bununla birlikte, ABD Parlamentosu’nun bir bölümünün kongre olarak isimlendirilmesi nedeniyle uluslararası literatürde kongreler ‘convention’ olarak da adlandırılır.

Kongre turizminde asıl amaç kongrenin ve toplantının, bir türevi olarak turizm olayının ortaya çıkmasıdır. Kongre turizmi çok yönlü bir turizm çeşididir. Bir kongre programında sadece toplantılar düzenlenmemekte, bunun haricinde kahve arası, yiyecek- içecek hizmetleri, kongre sonrasında veya esnasında serbest zamanda yapılabilecek gezi ve eğlence gibi faaliyetleri de organize edilmektedir. Dolayısıyla kongre turizminde belirli bir program (sosyal, kültürel ve bilimsel) dâhilinde bulunduğu yerlerde günübirlik katılan veya konaklama yapan katılımcılarda yer alabilir.

Kongre turizmi, deniz turizmine göre bazı unsurlar açısından farklılaşır. Bunlardan birincisi, kongre turizminin yoğunlaştığı yerler, genellikle gelişmiş şehirlerde veya yakın yerlerdedir. Ekonomik açıdan bakıldığında ise kongre katılımcılarının tatil turizmi için gelen turistlere göre harcamaları daha fazla olur.

Kongre turizmi açısından coğrafi konum, doğal ve tarihi çekicilikler, iklim, ulaşım, konaklama imkânları, seyahat işletmeleri, yiyecek-içecek ve eğlence imkânları ve hizmetleri gibi turistik alt ve üstyapı imkânlarının varlığı önemlidir. Buna karşılık yalnızca bu imkânların varlığı, o ülke veya şehirde kongre turizminin varlığı veya gelişmesi için yeterli değildir. Bu yerlerde, kongre merkezleri, kongre otelleri, kongre büroları, teknolojik ekipmanlar sunan işletmeler, simultane çevirmenler veya bu hizmetler için gerekli olan ekipmanları satan veya kiralayan işletmeler gibi bazı alt ve üstyapı imkânlarının asgari ölçüde de olsa bulunması gerekir. Bu nedenle uluslararası turizm için uygun olan destinasyonlar, kongre turizmi için uygun olmayabilir. Bu sebeple turizm arz kaynaklarından doğal faktörler (coğrafi konum, iklim, doğal ve tarihi çekicilikler), sektörel faktörler (ulaşım, konaklama imkanları, seyahat acentaları, rekreasyon imkanları) ve özel sektörel faktörlerin (kongre merkezleri, kongre büroları) varlığı kongre turizminin gelişmesi açısından büyük bir önem taşır.