Turizm Yatırım ve İşletmeleri Nitelikleri Yönetmeliği’nde “Asıl fonksiyonları geceleme ihtiyacını karşılamak olan, bunun yanında yeme-içme, eğlenme ihtiyaçları içinde yardımcı ve tamamlayıcı birimlerinde bulundurulan tesislerdir.” şeklinde tanımlanmaktadır. İnsanların devamlı ikamet ettikleri yerler dışına gerçekleştirdikleri seyahatlerde gereksinim duydukları geçici konaklama ihtiyacı, konaklama tesislerinin ortaya çıkmasına neden olmuştur. Turizm tesisleri arasında ilk sırayı alan ve turistik mal ve hizmetlerin üretimini sağlayan, mevcudiyetleri turizm olayına bağlı olarak ortaya çıkan ve çeşitlenen işletmelere konaklama tesisi denilmektedir. Konaklama tesisleri, turistin geceleme gereksinimini karşılayan ve yüksek oranda turizm hareketliliğinin etkisiyle özellikler kazanan tesislerdir. Konaklama tesisleri çeşitli kriterlere göre ele alınıp sınıflandırılabilmekle birlikte genel kabul görmüş sınıflandırmaya göre geleneksel (temel) konaklama tesisleri ve tamamlayıcı (yardımcı) konaklama tesisleri şeklinde iki grupta sınıflandırılmaktadır. Otel, motel, pansiyon ve tatil köyü temel konaklama tesisleridir. Yardımcı konaklama tesisleri ise kamping, apart otel, dağ evi, hostel, yüzer tesis, termal otel, yayla evi gibi konaklama tesisleridir. Konaklama tesisleri, turistik çekicilikleri meydana getiren tesisler grubu içerisinde yer almaktadır. Bahsi geçen tesisler, seyahat edenlerin geceleme gereksinimlerini karşılamanın yanı sıra, yeme-içme ve eğlence ihtiyaçlarını karşılamak üzere kurulmaktadırlar. Oteller, konaklama tesisleri arasında en önemli grubu oluşturmaktadır.

Konaklama ve dinlenme için evler ve bahçeler inşa ederek Eski Mısır ve Babil Krallığı’nın seyahat edenler için yolları güvenli bir hâle getirdiği bilinmektedir. İnsanların yaşadıkları yerlerin dışına gerçekleştirdiği seyahatlerin yayılma alanı genişledikçe geçici konaklama yeri bulma ihtiyacı doğmuştur. Bu ihtiyaç ilk hanların kurulmasına neden olmuştur. İnsanların seyahat etme gereksiniminden dolayı MÖ 500 ile MS 500 yılları arasında han ve tavernalar doğmuştur. Romalı rahiplerinin yönettiği Roma Hospiceler ise sonraki dönemlerde, gezginlere konaklama, yeme-içme imkânları sağlamak için gelişim göstermiştir. Ortaçağ döneminde İngiliz hancılığı gelişme göstermiştir. 1700’lü yılların sonları konaklama tesislerinin başlangıcı olarak görülmektedir. 1788’de Nontes’de inşa edilen Hotel de Henry N, 60 yatak kapasiteli Avrupa’nın en iyi konaklama tesisidir. Türkiye’de konaklama tesislerinin geçmişi, eski han ve kervansaraylara dayanmaktadır. Moyanlık olarak geçen konaklama yerlerinden Orhun Kitabeleri’nde bahsedilmektedir. Selçuklu Devleti ve Osmanlı İmparatorluğu döneminde han ve kervansaraylar konaklama tesisi görevini üstlenirken modern anlamda ilk konaklama tesisi 1800’li yılların ilk yarısında yılında İstanbul’da hizmete açılmıştır.