Kırsal Kalkınma

KAVRAM Ekonomi

Dünya genelinde incelendiğinde kırsal alanların nüfusunun azalması, ekonomi bağlamında elde edilen gelirlerde düşüşün olması, toplumsal olarak değişime ayak uyduramama gibi belli başlı problemlerin oldu gözlemlenmektedir. Kırsal kesimde bir asırdan daha fazla süredir yaşamını idame ettiren kişilerin sanayileşme ve kentleşmeden dolayı ekonomik ve sosyal statüleri değişime uğramaktadır. Bu ve buna benzer olumsuzluklar özellikle son kırk yıldır yoğunlaşmış ve artarak çoğalmıştır. Teknolojik gelişmeler, özellikle kırsalda gelirin düşüşe geçmesi ile birlikte tarımsal istihdam bakımından sorun arz etmiş, bunun yanında kırsal alanlara hizmet getiren iştirakler azalma eğiliminde olan nüfusla birlikte hizmet anlayışını yitirme eğilimine girmiştir. Bu ve buna benzer problemleri bertaraf etme bağlamında ülkeler kırsal kalkınma kavramı nezdinde daha fazla durmaya başlamışlardır.

Kırsal kalkınma; “kırsal alanda yaşamını idame ettiren ve geçimini genel anlamda tarımsal faaliyetlerden veya benzer kırsal uğraşlardan sağlayan kişi ve toplulukların insani yaşam koşullarına kavuşturulması amacıyla onlarda ilk başta bu doğrultuda bir gereksinme duygusu yaratma, sonrasında ise bu duygu doğrultusunda çaba harcamaları için onlara maddi ve manevi yönden bütün yardımların yapılması ile demokratik yoldan bu toplulukların kültürel, toplumsal, ekonomik kalkınmalarını sağlama uğraşıdır” diye tanımlanabilir.

Kırsal kalkınma kavramı yaklaşık olarak XIX. yüzyılın başlarında literatürde geçmeye başlamıştır. Bu kavram günümüze gelinceye değin beynelmilel alandaki gelişmelere paralel olarak birçok değişikliğe uğramıştır. Özellikle XIX. Yüzyılın son çeyreğinden bu yana kırsal kalkınma yaklaşımlarında kayda değer değişimler yaşanmıştır. Bu bağlamda tüm insanlığın refah ve mutluluk içinde yaşamını idame ettirdikleri yeni dünya düzeni ve stratejileriyle kırsal yörelerde yaşamını sürdüren insanlara yönelik kalkınma arayışları hız kazanmıştır. 

Yaklaşık olarak son bir asırdır dünya genelinde, ekonomik, siyasi, hukuki, kültürel, teknolojik ve çevresel değişimler ortaya çıkmıştır. Bu tür değişimlerden dolayı neredeyse tüm ülkeler gelişmişlik düzeyine bakılmaksızın yapmış oldukları kırsal kalkınma politikalarını revize etme gereksinimi hissetmişlerdir. Bu kapsamda özellikle son yıllarda kırsal kalkınma kavramı üzerine en fazla düşünülen olgulardan biri haline gelmiştir. Avrupa Birliği, Birleşmiş Milletler, Avrupa Konseyi, Dünya Bankası, OECD, birçok hükümet ve çeşitli sivil toplum kuruluşları kırsal kalkınma olayına programlarında daha fazla kaynak, zaman ve bilgi ayırmıştır.

Kırsal kalkınmanın bileşenleri incelendiğinde bunlar: kırsal sanayi, kırsal turizm, tarımsal kalkınma olarak üçe ayrılır. Kırsal sanayi, kırsal alanlarda üretilen ham madde bağlamındaki ürünleri (tarımsal ürünler, su ürünleri, tıbbı aromatik bitkiler vb.) yerinde ederinde değerlendirme ve bunları işledikten sonra mamule çevirip uygun pazarlarda değerlendirebilme faaliyetlerinin bütününe denir. Kırsal turizm ise asıl gelir kaynağı tarımsal faaliyet olan kırsal yörelerde, tarımsal faaliyetlerin yanında turizm arz kaynaklarına bağlı olarak gelişen bir turizm çeşididir. Tarımsal kalkınma bağlamında da tarımsal üretim etkinlikleri yer almaktadır. Kaliteli ve sağlıklı mamul üretme, üretim rekoltesinde artış sağlayarak gelir artışı sağlama vb. gibi faaliyetleri kapsamaktadır. Tüm bu bilgiler ışığında kırsal kalkınmanın sağlanabilmesi için tarım, sanayi ve turizm bütünleşik bir biçimde ele alınıp ona göre uygulamalar yapılmalıdır.

Referanslar

Çeken, H., Karadağ, L. ve Dalgın, T. (2007). Kırsal Kalkınmada Yeni Bir Yaklaşım Kırsal Turizm ve Türkiye’ye Yönelik Teorik Bir Çalışma, Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 7 (1): 1-14; Çuhadar, Y. (2022). Kırsal Turizmin Yerel Halkın Sosyal Refahına Etkisi: Isparta Kuyucak Örneği. (Yayımlanmış doktora tezi). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü; OECD, Tourism Strategies and Rural Development, Paris, 1994, s. 6; Ongun, U. (2015). Kırsal Turizmin Kırsal Kalkınmaya Etkisi: Şirince Örneği. (Yayınlanmış Doktora Tezi). Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü; Uçar, M., Çeken, H. ve Ökten, Ş. (2010). Kırsal Turizm ve Kırsal Kalkınma (Fethiye Örneği). Ankara: Detay Yayıncılık.