Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi, Türkiye'nin kuzeydoğusunda yer alan Erzurum, Erzincan ve Bayburt illerini kapsamaktadır. Bölge, tarım ve hayvancılığın yoğun olarak yapıldığı kırsal alanları ile dikkat çekmektedir. Bu bölgede kırsal kalkınmayı desteklemek amacıyla çeşitli araştırmalar ve projeler yürütülmektedir. 2021-2023 yıllarını kapsayan Ulusal Kırsal Kalkınma Stratejisi'ne göre kırsal kalkınma, kırsal alanda yaşayan fertlerin ekonomik ve sosyal refahını artırmayı hedefleyen çok sektörlü ve mekânsal bir politika alanıdır.

Bölgedeki kırsal yerleşim yerlerinin genel ekonomik durumu incelendiğinde, temel geçim kaynaklarının tarım, hayvancılık ve emekli maaşları olduğu görülmektedir. Bölge halkının yaklaşık yüzde 50'si tarım ve hayvancılık ile geçimini sağlamaktadır. Bu durum, bölgedeki kırsal ekonominin tarım ve hayvancılığa dayalı olduğunu göstermektedir. Ayrıca, emekli maaşları ve sosyal yardımlar da önemli bir geçim kaynağı olarak öne çıkmaktadır.

Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi'nde kırsal yerleşim yerlerinin yol altyapısı, şebekeli su ve kanalizasyon altyapısı gibi temel yaşam altyapıları incelendiğinde, bölgedeki kırsal yerleşim yerlerinin büyük bir kısmının asfalt yola ve şebekeli suya sahip olduğu görülmektedir. Ancak, kanalizasyon altyapısı konusunda bölgesel farklılıklar bulunmaktadır. Erzurum ili, geniş ve engebeli coğrafyası nedeniyle yol altyapısının iyileştirilmesi gereken bir il olarak öne çıkmaktadır.

Bölgedeki kırsal yerleşim yerlerinde sosyal ve ekonomik faaliyetlere yönelik tesisler incelendiğinde, bakkallar/marketler en yaygın tesisler olarak öne çıkmaktadır. Ancak, internet altyapısı, kütüphane, spor kulüpleri gibi sosyo-kültürel tesisler bakımından bölgenin altyapısının zayıf olduğu görülmektedir. Bölgedeki kırsal yerleşim yerlerinin tamamında elektrik ve telefon altyapısı mevcutken, doğal gaz altyapısına sahip yerleşim yeri oranı oldukça düşüktür.

Nüfus ve demografik yapı incelendiğinde, bölgedeki kırsal yerleşim yerlerinde yaz nüfusunun kış nüfusuna oranla yüzde 35 daha fazla olduğu görülmektedir. Bu durum, özellikle yaz aylarında yurt dışından gelen ziyaretçiler ve tarımsal faaliyetlerin artmasıyla açıklanabilir. Ayrıca, bölgedeki kırsal nüfusun yaş dağılımı incelendiğinde, 15-65 yaş arası nüfusun yüzde 65 ile en büyük paya sahip olduğu, bu durumun da bölgedeki kırsal nüfusun dinamik bir yapıda olduğunu gösterdiği ifade edilebilir.

Sağlık altyapısı konusunda, bölgedeki kırsal yerleşim yerlerinin büyük bir kısmında aile sağlığı merkezi, sağlık ocağı veya hastane gibi sağlık tesislerinin bulunmadığı görülmektedir. Bölgedeki sağlık altyapısının nüfusa oranla en zayıf olduğu il Erzincan'dır. Eğitim altyapısı ise benzer şekilde zayıf olup, bölgede ilköğrenim ve ortaöğrenim düzeyinde öğrenim kurumunun bulunmadığı çok sayıda yerleşim yeri bulunmaktadır. Bu durum, taşımalı eğitim-öğretimin yaygın olarak sürdürüldüğünü göstermektedir.

Genel ekonomik görünüm açısından, bölgedeki kırsal yerleşim yerlerinde tarımsal üretim ve hayvancılık faaliyetleri yoğunlaşmaktadır. Büyükbaş hayvancılık, süt ve süt ürünleri üretimi, kümes hayvancılığı ve sebze-meyve üretimi öne çıkan faaliyetlerdir. Bölgedeki kırsal yerleşim yerlerinde istihdam oranı düşüktür ve mevsimlik işçilik önemli bir rol oynamaktadır. Mevsimlik giden işçilerin sayısının, mevsimlik gelen işçilerin sayısının on katından fazla olduğu ifade edilmektedir.

Bölgesel dirençlilik, Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi'nde kırsal kalkınma için hayati bir öneme sahiptir. Bölgenin coğrafi ve iklimsel zorlukları, doğal afetlere karşı dayanıklılık gerektirmektedir. Bölgesel dirençlilik stratejileri, tarımsal üretim ve hayvancılık gibi temel geçim kaynaklarının sürdürülebilirliğini sağlamayı amaçlamaktadır. Bu stratejiler, doğal kaynakların korunması, altyapının güçlendirilmesi ve yerel toplulukların kapasitesinin artırılması gibi unsurları içermektedir. Ayrıca, bölgesel dirençlilik, kırsal yerleşim yerlerindeki yaşam kalitesini artırarak, göçü önlemeye ve tersine çevirmeye yönelik önemli bir araçtır.

Turizm sektörü, Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi'nin sürdürülebilir kalkınmasında önemli bir rol oynamaktadır. Bölgenin doğal güzellikleri, tarihi ve kültürel zenginlikleri, ekoturizm açısından büyük bir potansiyele sahiptir. Sürdürülebilir turizm, bölgedeki doğal ve kültürel kaynakların korunmasını ve gelecek nesillere aktarılmasını hedeflemektedir. Bu kapsamda, yerel halkın katılımı ve fayda sağlaması önemlidir. Ekoturizm faaliyetleri, yerel ekonomiyi canlandırırken, çevresel sürdürülebilirliği de desteklemektedir. Bölgedeki turizm potansiyelinin değerlendirilmesi ve sürdürülebilir turizm politikalarının uygulanması, Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi'nin genel kalkınmasına ve refah seviyesinin artırılmasına katkı sağlayacaktır.

Kuzeydoğu Anadolu Bölgesi'nde kırsal kalkınmayı desteklemek amacıyla yapılan çalışmalar, bölgenin ekonomik, sosyal ve kültürel yapısını güçlendirmeyi hedeflemektedir. Bu kapsamda, bölgedeki kırsal yerleşim yerlerinin yaşam kalitesini artırmak, altyapı eksikliklerini gidermek ve tarım-hayvancılık faaliyetlerini desteklemek için çeşitli projeler ve yatırımlar planlanmaktadır. Bu projeler, kırsal alanların sürdürülebilir kalkınmasına ve bölgenin genel refah seviyesinin yükselmesine katkı sağlamayı amaçlamaktadır.