Kastabala Antik Kenti

ARKEOLOJİK KAZI VE YÜZEY ARAŞTIRMASI DOĞAL VE KÜLTÜREL MİRAS Yerleşim Kazısı Antik Kent

Kastabala Antik Kenti, Antik Kilikya bölgesinin önemli yerleşim alanlarından biridir ve günümüzde Osmaniye il sınırlarında yer alan Kazmaca Köyleri ve Kesmeburun, Bahçe civarında bulunmaktadır. Kent, Ceyhan (Pyramos) Nehri'nin yakınında ve küçük bir ovaya hâkim bir alanda yer almaktadır. Kastabala isminin ilk kez, Seleukos krallarından IV. Antiochos Epiphanes (MÖ 175-164) dönemine ait sikkelere basıldığında "Hierapolis" adıyla anılmaya başlandığı görülmektedir. Yapılan arkeolojik araştırmaların sonucunda, Antik kentin sınırlarının, batısında Kırmıtlı, kuzeyde Karatepe ve güneyinde ise Ceyhan Nehri arasındaki verimli ova ile genişlediği tespit edilmiştir. MS IV. yüzyılda inşa edilen surlarla çevrili olan kentin merkezi, kale tepesinin gözetimi altındaki dar bir vadiye yerleşmiş olup, yapılar bu vadiye hâkim olan kuzey ve doğu yamaçlarına yayılmaktadır.

Kastabala Antik Kenti, aynı zamanda Hierapolis Artemis-Perasia'nın kült merkezi olarak da önemli bir yer tutar; antik yazılı kaynaklarda bu kutsal alanın varlığından bahsedilmektedir. Son yıllarda gerçekleştirilen kazılarda, bu kült merkezinin varlığına dair değerli bilimsel verilere ulaşılmıştır. Kent, ilk kez IV. Antiochos döneminde, Tanrıça Artemis Perasia'nın tapınımına ithafen "Hierapolis" adıyla anılmaya başlanmıştır. 2009-2019 yılları arasında Karadeniz Teknik Üniversitesi öğretim görevlisi Prof. Dr. Turgut Hacı Zeyrek başkanlığında Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın izinleriyle yürütülen kazılar ve 2020 yılında Osmaniye Müzesi Başkanlığı'nda, Korkut Ata Üniversitesi öğretim görevlisi Dr. Faris Demir'in danışmanlığında yapılan araştırmalar, kentin Geç Neolitik ve Erken Kalkolitik döneme (MÖ V-I. yüzyıllar), Roma dönemine (MS I-VI. yüzyıllar) ve Orta Çağ'a (XIII-XV. yüzyıllar) kadar kesintisiz bir yerleşim sürecine tanıklık ettiğini ortaya koymuştur. 2021 yılında, Kastabala Antik Kentinde yürütülen kazı çalışmaları Cumhurbaşkanlığı kararıyla resmî bir kazıya dönüştürülmüştür. Günümüzde mevcut olan kalıntıların tümü, Roma İmparatorluğu dönemine tarihlenmekte olup, kentin su temini, Düziçi İlçesi'nin Karagedik beldesinden gelen açık su kanallarıyla sağlanmaktadır.

Kastabala Antik Kenti, mevcut tüm kalıntılarıyla birlikte günümüzde bir arkeolojik ve doğal park olarak değerlendirilebilecek özelliklere sahiptir. Eğer bu harabelerdeki önemli arkeolojik ve tarihi yapılar, her türlü tahribattan korunarak, açıklayıcı ve yol gösterici levhalarla donatılırsa, bu bölge ziyaretçiler için kolayca gezilebilecek bir alana dönüşebilir. Böylece, yeni kurulan Osmaniye il sınırları içinde yer alan bu antik kent, Dilekkaya-Anazarbos, Kadirli-Flaviopolis ve Karatepe-Aslantaş gibi diğer önemli ören yerleriyle birlikte, Çukurova'nın doğusunda mutlaka görülmesi gereken ören yerlerinden biri haline gelebilir.

Referanslar

Turkisch Museums, (2025), https://turkishmuseums.com/Uploads/M%C3%BCze/Dosya/296d4983-0ba2-4107-8064-c86aae60cbbe.pdf, (Erişim tarihi: 16.03.2025); http://www.osmaniye.gov.tr/kastabala-antik-kenti, (Erişim tarihi: 16.03.2025).