İzmir Enternasyonel Fuarı

Etkinlik Fuar

(İzmir, 1927 - )

Fuarlar Türkiye’de 1923 yılına kadar planlı olarak düzenlenmeyen panayırlar şeklinde düzenlenmiştir. Söz konusu panayırların yeterince işlevsel olduğunu söylemek mümkün değildir. Fuarlar konusundaki bu düzensiz uygulamalar, İzmir İktisat Kongresi’ne kadar sürmüştür. 1923’de Mustafa Kemal Atatürk’ün açılışını yaptığı 1. İktisat Kongresi’yle İzmir’de fuarcılığın temelleri atılırken, İzmir’de bir sergi açılması yönünde de bir karar alınmıştır. “Numune Sergisi” olarak anılan bu serginin amacı Türkiye’nin ziraat, sanayi, tüccar ve esnafını birbirleriyle tanıştırmak olmuştur. 1927’de isim değiştirerek, 9 Eylül Sergisi adıyla yerli ve yabancı ziyaretçileri ağırlamaya başlamıştır. 9 Eylül Sergisi’nin başarısının ardından bir sonraki yıl serginin tekrar düzenlenmesi kararı alınmış; 4 Eylül 1928 tarihinde ikinci kez 9 Eylül Sergisi kapılarını ziyaretçilerine açmıştır. Söz konusu organizasyon hakkında Mustafa Kemal Atatürk; “İktisat sergisi çok güzel olmuş her sene tekrarlayın bunu. Bölgemizde böyle sergiler, iktisadın gelişmesine yol açar,” şeklinde görüş belirterek konuya verdiği önemi vurgulamıştır. Sergiye yerli yabancı kuruluşlar katılmıştır. Bu sergi daha sonraki 1930’lı yılların ekonomik durgunluğu nedeniyle bir daha aynı adla açılmamıştır. Ancak 1933 yılının 9 Eylül tarihinde Dokuz Eylül Panayırı olarak kapılarını yeniden ziyaretçilere açmıştır. 1934 yılının 9 Eylül’ünde ise Beynelmilel Dokuz Eylül Panayırı olarak açılmıştır. 1935 yılında Arsılulusal Panayır adı ile açılan İzmir Fuarı, 1 Eylül 1936'da Kültürpark'ta ve açılmaya başlamıştır. Lozan Kapısı önünde yapılan törene Mısır, Yunanistan ve Sovyetler Birliği'nden kırk sekiz yabancı kuruluş, otuz iki vilayet pavyonu ve kırk beş yerli kuruluş katılmıştır. 1937 yılında İzmir Enternasyonal Fuarı olarak adlandırılan fuar, diğer yıllara göre çok daha kapsamlı olarak düzenlenmeye başlanmıştır. Bu fuarın açılış Celâl Bayar tarafından yapılmış olup en büyük özelliği “Paraşüt Kulesinin” açılışı olmuştur. Bu fuara 400 yabancı ve 424 yerli kuruluş Katılmıştır. Bu rakamlar sonraki yıllarda fuar alnına 60.000 metrekare fuar alanının daha eklenmesiyle artmaya başlamıştır. 1938 yılında tekrar düzenlenen Enternasyonal İzmir Fuarı’nın önceki fuarlardan en büyük farkı, bu fuarda ilk defa ürün satışı yapılması yönünde karar verilmiş olmasıydı. 

1940 yılında yaşanan İkinci Dünya Savaşı fuarın zararla kapatılmasına neden olmuştur, ancak 30 Ağustos tarihinde Millî Piyango ilk kez bu fuarda çekilmiştir. 1941 ve 1942'de sürmekte olan savaş gerekçesiyle fuar sadece kültür ve eğlence etkinlikleri bağlamında devam etmiştir. 1943 yılında yerli ve yabancı katılımcılar tarafından rağbet görmeye başlamış ve ziyaretçi sayısı ilk kez bir milyon kişiyi aşmıştır. Bu durum 1944, 1945 ve 1946 yıllarında da devam etmiştir. 1947' de fuar, Uluslararası Fuarcılık Endüstrisi Birliğine üye olmuştur. 1950'lerden itibaren fuar gazinoları ile önemli bir eğlence merkezi haline gelmiştir. 

Fuar Göl Gazinosu, Mogambo Gazinosu, Manolya Bahçesi bu gazinoların en önemlilerindendir. Safiye Ayla, Zeki Müren, Bülent Ersoy, Gönül Yazar, Sezen Aksu, Tanju Okan ve daha pek çok isimler İzmir Fuarı ile özdeşleşmiş sanatçılardır. 1964’de fuar alanı içine “minyatür tren” seferleri koyuldu. Günümüzde ise müzik faaliyetleri daha çok açık hava konserleri ağırlıklı olarak sürdürülmektedir. Önceleri 20 Ağustos-20 Eylül tarihleri arasında ve bir ay süren fuarın süresi, il kez 1979'da ve daha sonra1986'da yirmi güne, 2004'de ise on güne indirilmiştir. 1989’da ise ilk sayısal loto bu fuarda çekilmiştir. Fuar 2005 yılından itibaren fuar farklı temalar yanında konuk il ve patner ülke gibi konseplere de yer vermeye başlamıştır. İlk onur konuk il Mardin ilk “patner” ülke Avusturya’dır. Fuarı'nın ilk ana teması ise "inovasyon" dur. İlerleyen yıllarda farklı temalar ve onur konuğu il ve “patner” ülke uygulamaları devam etmiştir. En son 2023 yılında düzenlenen fuarda ana tema "Gençlik: Bugünün Öncüsü", onur konuğu ili ise Şanlıurfa olmuştur.

Fuar günümüzde, 1990 yılında kurulan İzmir Fuarcılık Hizmetleri Kültür ve Sanat İşleri (İZFAŞ) tarafından organize edilmektedir. Bölge ve ülke ekonomisine büyük katkısı olan İzmir Enternasyonal Fuarı, Türkiye'nin "dünyaya açılan penceresi" sloganıyla ülke tanıtımında ve ikili ticari ilişkilerin gelişmesinde önemli bir işlev üstlenmektedir. Günümüzdeki dijitalleşemeye rağmen halen gerçek ortamda düzenlenmekte olup, bir ihtisas fuarıdır. Fuarda otomotiv, elektrik, elektronik, gıda, iş makineleri ve ambalaj gibi sektörler öne çıkmaktadır. Fuar kapsamında, ticari faaliyetler yanında, sinema, tiyatro, konser söyleşi, sergi, sinema, sokak gösterileri ve müzikal gibi kültürel aktiviteler de yer almaktadır. Fuar Uluslararası Fuarlar Birliğine üye tek genel ticari fuarıdır ve her yıl 6-15 Eylül tarihlerinde arasında farklı tema ile düzenlenmeye devam etmektedir. 

Referanslar

Aksu, A., Yılmaz, G. ve Gümüş, F. (2013). Örneklerle Kongre ve Fuar Yönetimi, Detay Yayıncılık, Ankara; Aksoy, Y.(2002). Smyrna İzmir Efsaneden Gerçeğe, İzmir Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayını; Döngel, B. ve Akoğlan Kozak, M. (2019). İzmir Enternasyonal Fuarının İzmir Turizmine Katkıları Yönüyle İncelenmesi, Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konaklama İşletmeciliği Tezsiz Yüksek Lisans Programı, Dönem Projesi. https://ief.izfas.com.tr/fuar-hakkinda-tarihce; Erişim tarihi: 2.2.2023, https://tr.wikipedia.org/wiki/%C4%B0zmir_Enternasyonal_Fuar%C4%B1, (Erişim tarihi: 16.02 2024); https://ataturkansiklopedisi.gov.tr/bilgi/izmir-enternasyonal-fuari, Erişim tarihi: 16.02 2024).