Geyve Han
Kervansaray ve Han Han Doğal ve Kültürel Miras Kervansaray Han
-
2020
Bursa kent merkezinde yer alan Hanlar bölgesinin en özel yerlerinden biri olan Geyve Han; XV. yüzyılın başlarında Hacı İvaz Paşa tarafından Yeşil Camii’ye gelir getirmesi için yaptırılarak, Osmanlı Sultanı Çelebi Mehmet’e hediye edilmiştir. Bursa’nın fethinden sonra kent yaşamının ilk yerleşim alanı ve ticaret bölgesi olan Hanlar bölgesi, lonca teşkilatının da merkezidir. Bu nedenle yapı ilk yapıldığı tarihte Lonca Han olarak adlandırılmıştır. Sonraları halk arasında İvaz Paşa’nın Hânı ismiyle nitelendirilen yapı XVII. yüzyıldan sonra Geyve Han adı ile anılmaya başlamıştır. Geyve Han, alt katında 26 oda, üst katında 30 oda olmak üzere toplamda 56 odalıdır. Han’ın doğu kısmındaki zemin katta tek kubbesi bulunan bir mescit vardır. Han’ın kuzey, güney ve batı yönlerinden üç ayrı girişi mevcuttur. Tuğla ve moloz ile inşa edilen yapının orijinalinde bulunan ahırlar günümüzde yoktur.
1647, 1669, 1742, 1775 yıllarında yenileme ve onarım çalışmaları geçiren Han, 1855 yılındaki deprem sonrası da onarım görmüştür. Ancak geçen sürede bakımsızlıktan giderek yıpranmış ve 1958 yılında Hanlar bölgesinde çıkan yangından da epeyce etkilenmiştir. Nihayetinde 2006-2008 yılları arasında esaslı bir şekilde yenileme çalışmalarına alınmıştır. Yapının önünde sonradan inşa edilen derme çatma yapılar kaldırılmış, özellikle birkaç yıldır nostaljik tramvayın da çalıştığı ve halkın alışveriş amaçlı tercih ettiği Cumhuriyet Caddesi ile bağı yeniden kurulmuştur. 100 yıla yakındır bir süre kapalı olan kuzey kapısı da yeniden açılmıştır. Han içerisinde günümüzde ise çeşitli toptan tekstil ürünleri ve çeyiz malzemeleri satan esnaflar ve kuyumcular bulunmaktadır.
Referanslar
Bağbancı, B. ve Bağbancı, Ö.K. (2005). Bursa Hanlar Bölgesinde Yer Alan Hanlar, Bedesten ve Çarşıların Deprem Açısından İncelenmese, Deprem Sempozyumu, Kocaeli: 788-796; Cengiz, İ. (2008). Bir İmparatorluğun İzi: Osmangazi. İstanbul: Seçil Ofset: 258; Kaplanoğlu, R. ve Cengiz, İ. (2008). Bursa Kent Rehberi. İstanbul: Seçil Ofset: 53; Şimşek, S. ve Perker, Z.S. (2019). Bursa Hanlar Bölgesinde Bulunan Tarihi Han Örneklerinde Doğal Taş Malzeme Sorunları Üzerine Bir Araştırma, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(62): 655-665; http://alanbaskanligi.bursa.bel.tr/wp-content/uploads/hanlar-bolgesi.pdf, (Erişim tarihi: 26.02.2020).