Gaziantep’in merkez ilçesi Şahinbey’de yer alıyor. 1638 yılında inşa edilen Antep Mevlevîhânesi’nin tarihçesi ile ilgili kaynaklar içinde en önemlileri iki vakfiye ve iki kitabedir. Bu kitabelerden ilki inşa kitabesi olarak semahanenin kapısı üzerinde yer alıyor ve üzerinde Mustafa Ağa tarafından Mevlevî dervişlerin ibadeti için 1638 yılında yaptırıldığına dair altı satırlık Farsça bir yazı bulunuyor. Kitabelerden ikincisi ise çeşme nişinin içinde yer alıyor. İnşa edildiği dönemde Mevlevîhâne’nin vakfiyesinde şeyhi için bir oda, semahane, mescit, dervişler için dokuz oda, bir havuz, meyveli ve meyvesiz bir bahçe inşa edildiği belirtilmektedir. 1925 yılında Gaziantep Mevlevîhânesi kapatıldı ve yapı Vakıflar Genel Müdürlüğü'nün yönetimine geçti. Bu dönemlerde Mevlevîhâne, Tekke Camii ve İstiklâl İlkokulu olarak kullanıldı. Otuz yıl boyunca okul olarak hizmet veren yapı daha sonra cami lojmanı, sağlık ocağı ve müftülük gibi çeşitli işlevlerde kullanıldı. 2006 yılında restore edildikten sonra ise müze olarak 07. 05. 2007 tarihinde ziyarete açıldı.

Günümüzde müzeyi oluşturan biri üç diğeri iki katlı olan yapı topluluğu aynı zamanda Mevlevîhânenin en anıtsal yapılarıdır. Tasarım, geleneksel Gaziantep konut mimarisinde görülen bir avlu ve etrafındaki yapılar şeklindedir. Üç katlı ana bina, geleneksel olandan farklı olarak içeriden merdivenli olup cephesinde basık kemerli sıra pencereler ile kuş pencereleri bulunmaktadır. Müzenin bir diğer binası olan iki katlı revaklı yapının alt katında mutfak, depo ve müzeye gelen ziyaretçileri karşılayan sinevizyon salonu vardır. Müze ziyareti bu salondaki bilgilendirici tanıtım filmi ile başlıyor. Aynı binanın ikinci katında ise halı ve kilim salonları yer alıyor. Burada Anadolu halı ve kilimlerinin zengin geometrik ve stilize motifleri çeşitli renkler ve desenlerle sergilenmektedir. Temel sembollerin bilgi panoları aracılığı ile sunulduğu bu bölümde erkekliği, gücü ve kudreti simgeleyen koçboynuzu motifi, doğurganlığı ve bereketi simgeleyen eli belinde kadın motifi ve saadet ile özgürlüğü simgeleyen yıldız motifinin en güzel örneklerini görülebiliyor.

Üç katlı olan ana binanın giriş katında sûfî müziği eşliğinde Mevlevî dervişlerin yer aldığı, sazendelerin ney ve bendir ile eşlik ettiği bir sema ayini canlandırılıyor. Buradan merdivenle üst kata yani selamlık dairesine geçiliyor. Ana müze binasında maden eserler, hat ve el yazması eserler, saatler ve etnografik eserler sergilenmektedir. Maden eserler ve Mevlevîlik kültürü salonunda kalem işleri ile bezenmiş eliptik kubbe biçiminde bir tavan ve hemen altında müzik yapan iki mutrip figürü bulunuyor. Salonun ortasında müziğin ritmi ile dönen semazen figürü de buna eşlik ediyor. Aynı salonun diğer ucunda rahlelerden Kur’an-ı Kerim ya da Mesnevi okuyan Mevlevî figürleri ve Mevlevîhâne’nin gündelik hayatını yansıtan ortam canlandırılmaktadır. Ek olarak duvarlarda hat levhaları, vitrinlerde kandiller, mumluklar ve mihrap şamdanları sergileniyor. Özellikle mihrap şamdanları ışık ile ilgili olması sebebiyle sembolik bir anlama sahip ve buradaki madeni eserlerin çoğunu oluşturuyor.

Mevlevîhâne kurulduğunda şeyhin özel kullanımı için yapılmış olan iki odadan ilki günümüzde yazma eserler salonu olarak kullanılmaktadır. Bu salonda Beylikler döneminden Osmanlı dönemine kadar uzanan sürece ait Kur’an-ı Kerim kopyalarının yanı sıra ayet, hadis ve şiirlerin de yazılı olduğu hat levhalar bulunmaktadır. Saat ve etnografik eserler salonunda Mevlevîhâne’nin son şeyhleri ve ailelerinin kullandığı nesneler ile fotoğraflar, Osmanlı dönemine ait ahşap kakma süslemeli rahle ve Gaziantep camilerinden getirilen sandıklı saatler sergilenmektedir. Müzede zaman zaman güncel sergiler düzenlenmektedir.