Eskişehir Turizm Master Planı 2011-2015

ARAŞTIRMA (Uygulamalı, Kuramsal, Lisansüstü Tez Çalışması, Plan, Proje vb.) Plan Proje

Eskişehir, Türkiye'nin önemli kültürel ve turistik merkezlerinden biri olarak, geçmişten günümüze sürdürülen çalışmalarla turizm potansiyelini artırmayı hedeflemektedir. 2011 yılında başlatılan Eskişehir Turizm Master Planı, Anadolu Üniversitesi ve Eskişehir Osmangazi Üniversitesi'nin işbirliği ile gerçekleştirildi ve bu süreçte yerel paydaşların, turistlerin ve sivil toplum kuruluşlarının görüşleri dikkate alındı. Bu kapsamda, Eskişehir’in tarihi, doğal ve kültürel zenginlikleri ayrıntılı bir şekilde ele alınarak pazarlanabilir turistik ürünler olarak öne çıkarıldı. 2011-2015 yılları arasındaki beş yıllık süreyi kapsamakta olan Master Turizm planı  2011 yılında tamamlanmış olup, Anadolu Üniversitesi tarafından kitap olarak basılmıştır. 

Eskişehir, 13.902 kilometrekarelik bir yüzölçümüne sahip olup, 14 ilçesi, 29 belediyesi ve 371 köyü ile dikkat çekmektedir. Şehrin coğrafi konumu, doğal güzellikleri ve tarihi yapıları, onu iç turizm açısından cazibe merkezi haline getirmiştir. Özellikle Porsuk Nehri'nde gerçekleştirilen düzenlemeler, şehre olan ilgiyi artırmış ve ziyaretçi sayısını yükseltmiştir. Ayrıca, Eskişehir’in 2013 yılında Türk Dünyası Kültür Başkenti olarak seçilmesi, şehrin kültürel turizmdeki önemini pekiştirmiştir.

Master planında, Eskişehir’in turistik çekim alanları arasında Frig Vadisi, Pessinus (Ballıhisar) ve Han yeraltı kenti gibi yerler öne çıkmakta; eko turizm, inanç turizmi ve sağlık turizmi gibi çeşitli alanlarda gelişim önerileri sunulmaktadır. Doğal ve kültürel kaynakların korunması ve tanıtımı amacıyla yapılan çalışmalar, Eskişehir’in turizmde sürdürülebilir bir gelecek hedeflediğini göstermektedir. Eskişehir’in geçmişten gelen sanayi kimliğinin yanı sıra, son yıllarda iç turizm alanında elde ettiği gelişmeler, şehri zengin bir turizm potansiyeline sahip hale getirmiştir. Hazırlanan Master planı, bu potansiyelin etkin bir şekilde kullanılması ve şehir turizmi temasının markalanması açısından önemli bir strateji sunmaktadır.

Geleceğe yönelik arz ve talep projeksiyonlarının da yer aldığı planda, yatak sayısının ve doluluk oranının mevcut koşulların aynı kalması durumunda 2011-2015 yılları arasında yavaş bir artış göstereceği belirtilmektedir. 2015 yılında yatak sayısının 2.194'e ulaşacağı ve doluluk oranının bu süre zarfında düşük seviyelerde seyredeceği tahmin edilirken; 2015 yılında yerli turist sayısının  546 bin 721, yabancı turist sayısının ise 30 bin 684 olacağı öngörülmüştür.

Şehirdeki doğal ve kültürel kaynakların turistik ürünler olarak geliştirilmesi konusundaki halkın olumlu tutumu, şehrin bir turistik destinasyon olarak pazarlanması için gerekli sosyal koşulların oluştuğunu göstermektedir. Ziyaretçilerin şehirle ilgili değerlendirmeleri de genellikle olumlu bir izlenim yaratmaktadır. Eğitim seviyesi yüksek, evli ve orta gelir grubuna dahil olan memur ve öğrenciler, şehrin başlıca ziyaretçi profili olarak öne çıkmaktadır. Ziyaretçiler, genellikle arkadaş ve akrabalarının tavsiyesiyle gelmekte, öncelikle otobüs ve ardından yüksek hızlı treni tercih etmekte ve konaklamak için akraba veya arkadaş evlerini kullanmaktadırlar. Hem yabancı hem de yerli ziyaretçilerin, bölgeyi kendi imkanlarıyla gezmeleri, şehrin organize turlar açısından yetersiz olduğunu ve önemli tur güzergâhları üzerinde henüz yer almadığını göstermektedir.

Ziyaretçilerin temel motivasyonları arasında merak, tarihî zenginlikler ve şehir parklarını görmek yer alırken, iş amacıyla gelenler de bulunmaktadır. Ziyaretçiler genellikle fazla harcama yapmamaktadır (kişi başı ortalama 250 TL) ve harcamalarını ağırlıklı olarak yeme-içme ve ulaşım alanlarına yönlendirmektedirler. Eskişehir ile ilgili genel algı, şehrin sanat, Avrupa ve öğrenci kenti olduğu yönündedir. Bu doğrultuda, Eskişehir’in bir sanat ve kültür kenti olarak tanıtılması, turizm markası olma açısından büyük önem taşımaktadır.

Ziyaretçilerin geniş bir yaş aralığına yayılması, çeşitli turizm çeşitlerinin geliştirilebileceğine işaret eden önemli bir faktördür. Şehre gelen çok sayıda öğrenci ve bu kişilerin arkadaşlarıyla seyahat etmeyi tercih etmesi, gençlik turizmi ve alternatif turizm çeşitlerinin geliştirilmesi için fırsatlar sunmaktadır. Öte yandan, günübirlik ziyaretlerin fazla olması ve düşük harcama düzeyleri, geliştirilmesi gereken bir başka alanı gündeme getirmektedir. Ziyaretçilerin şehirden memnun ayrılması ve şehri temiz ve güvenli bir yer olarak değerlendirmesi de dikkat çekici sonuçlar arasındadır. Ayrıca, şehirdeki turizmle ilgili tüm paydaşların olumlu ve bilinçli bir tutum sergilemeleri rekabette avantaj sağlarken, turizmin hala yeterince bir geçim kaynağı olarak görülmemesi önemli bir sorun teşkil etmektedir. Master Planı hazırlanırken elde edilen bu çıktıların pratikte nasıl uygulanacağıyla ilgili bir eylem planı da geliştirilmiştir. Bu eylem planı çerçevesinde, özellikle sanatsal faaliyetlerin sürdürülebilirliği, Yüksek Hızlı Tren (YHT), havacılık, rekreasyon alanları ve üniversiteler rekabetçilik açısından önemli konular olarak vurgulanmıştır. 

Proje ekibi şu kişilerden oluşmaktaydı: Prof. Dr. Meryem Akoğlan Kozak (Anadolu Üniversitesi), Yürütücü , Yard. Doç. Dr. Arzu Kılıçlar (Eskişehir Osmangazi Üniversitesi), Doç. Dr. Yaşar Sarı (Eskişehir Osmangazi Üniversitesi), Yard Doç Dr. Mehmet Kaşlı (Eskişehir Osmangazi Üniversitesi), Yard. Doç. Dr. Cihan Seçilmiş (Eskişehir Osmangazi Üniversitesi), Öğr. Gör. Dönüş Çiçek (Anadolu Üniversitesi) ve Arş. Gör. Ebru Zencir (Anadolu Üniversitesi).

Referanslar

Kaynak: - (2011). Eskişehir turizm master planı-2011-2015. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.

Konuyla ilgili diğer maddeler için bkz.: