Erzurum Askeri Hamam

Doğal ve Kültürel Miras Hamam

Erzurum Askeri Hamam, Aliravi Caddesi üzerinde bulunmaktadır. Üzerinde kitabesi olmayan hamam, XIX. yüzyılın sonlarına doğru Yoncalık Kışlası'nın hamamı olarak yaptırılmış, bundan dolayı Askeri Hamam ismiyle anılmıştır. 1965 yılında kışlanın yıkılması üzerine hamam terk edilmiş ve uzun süre kullanılmamıştır. 1978 yılında Erzurum Belediyesi'ne devredilen yapı 2006 ve 2012 yıllarında onarılmıştır. 2012 yılı onarımından sonra Erzurumlu Emrah Edebiyat Müze Kütüphanesi olarak kullanılmaya başlamıştır.

Yapı soyunmalık, ılıklık, sıcaklık ve külhan bölümlerinden oluşan tek fonksiyonlu bir Osmanlı hamamıdır. Doğuda yuvarlak kemerli bir kapıdan geçilen soyunmalık kısmı tromplar üzerine oturan bir kubbe ile kapatılmıştır. Kubbede dört yöne açılan pencerelere yer verilmiştir. Ilıklık kısmına, giriş kapısının ekseninden güneye kaymış bir kapıdan ulaşılmaktadır. Üzeri tonozla örtülü ılıklığın kuzeyinde helalar bulunmaktadır. Ilıklığın batısından açılan kapıyla geçilen sıcaklık kısmı tromplarla geçilen bir kubbeyle örtülüdür. Ortasında göbek taşının bulunduğu sıcaklığın dört köşesine yıkanma sekileri ve kurnalar yerleştirilmiştir. Sıcaklığın kuzeyinde bulunan iki halvet hücresi kare planlı ve kubbeli mekanlardır.  

Sonraki onarımlarla değiştirildiği anlaşılan hamamın güneydoğu köşesinde üzeri eğimli çatı ile örtülü iki katlı, girişi ılıklıktan sağlanan bir mekân bulunmaktadır. Bu mekânın güneye bakan cephesinde düz atkı taşlı iki katlı pencereler vardır. Hamamın inşasında beden duvarlarında taş, üst örtüsünde ise tuğla kullanılmıştır.

Yararlanılan Kaynaklar

Yurttaş, H., Özkan, H., Köşklü, Z., Tali, Ş., Okuyucu, D., Geyik, G. ve Kındığılı, M. (2008). Yolların Suların ve Sanatın Buluştuğu Şehir Erzurum. Erzurum; Köşklü, Z.- Çınar, S. (2010). Erzurum’da Osmanlı Dönemi Hamamları, Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat Dergisi, 18: 119 – 133; Küçükuğurlu, M., Kayserili, Ş. (2020). Geçmişten Günümüze Erzurum Hamamları. Erzurum.