Erzincan Mutfağı

Türk Mutfağı Anadolu Mutfağı Yemek/Yiyecek

Erzincan mutfağı, Türkiye'nin Doğu Anadolu Bölgesi'nde bulunan ticaret yolları üzerinde yer alan Erzincan iline özgü bir mutfak kültürünü yansıtır. Erzincan'ın coğrafi konumu ve iklimi, mutfağının karakterini belirler. Dağlık bir bölgede yer alan Erzincan, hayvansal ve tarımsal ürünlerin çeşitliliğine katkı sağlar. Kültürel ve turistik bir yer olan il zengin bir mutfağa sahiptir. Aynı zamanda soğuk kışlar ve sıcak yazlar, mutfağın kullanılan malzemelerini etkiler. Bu mutfak, genellikle hayvansal gıdalar ve buğday ağırlıklı, bol baharatlı yemekleriyle tanınır. Erzincan'da bulgur, erişte, tarhana, bölgede kültürel dil özellikleriyle söylenen gendime (aşurelik buğday dediğimiz öğütülmemiş tüm buğday) çokça tüketilir. Kesme çorba (un çorbası, erişte çorbası), Eşgili (sebze ve bulgurdan yapılan içinde kavurma bulunan çorba), su böreği, kasefe (kayısı tatlısı), kuru kabak dolması (şeritler halinde kesilip kurutulan kabakların sarılması), kete, yaprak sarması (diğer bölgelere göre çok küçük sarılır), pişi (hamur kızartması). et kavurma, kurutulmuş civil fasulye (fasulyenin ince ince doğranarak kurutulmuş hali), kelecoş, babikko, keşkek, kahküllü pilav,kuzu dolması, kete, yaprak döner, kuzu dolması, gaygana, Erzincan lokumu ise en çok tüketilen lezzetlerini oluşturur. Erzincan mutfağında yöresel malzemeler, yöresel pişirme teknikleriyle hazırlanır. Örneğin bölgede çok fazla tandır ketesi ve tandır ekmeği tüketimi yapılmaktadır. Özel tandırlarda hazırlanan bu ürünler çokça tüketilen önemli lezzetlerden olup Türk mutfağının önemli bir parçasını teşkil etmektedir. 

Erzincan mutfak kültüründe kışlık hazırlıklar önemli yere sahiptir. Yazın tarlalarda yetişen domatesler kışın tüketilmek üzere melemen veya domates sosu olarak kullanmak üzere konserve yapılır. Sebze meyve kuruları kış için önemli yemek yapma malzemeleri olarak kullanılır. Yazdan kabak kurusu, dolmalık biber kurusu, domates kurusu, yeşil fasulye kurusu hazırlanarak kışın kullanılır. Reçeller ve karışık turşular yazın yapılarak kışın tüketilir. Erzincan'ın Üzümlü ilçesinde yetişen "Cimin Üzümü" adı verilen mürdüm rengi, mayhoş tada sahip üzüm yarılarak kurutulur ve aralarına ceviz koyularak ipe dizilir. "Saruç" adı verilen bu ürün kış akşamları çay yanında tüketilir. Bahçelerden toplanan elmalar dilimlenerek kurutulur bölgede "gak" adı verilen bu elma kurusu çay yanında ceviz eşliğinde tüketilir. Hemen hemen her bahçede yetişen kayısılar yarılarak kurutulup kışın kasefe tatlısı olarak, çay yanında cevizle beraber veya hoşaf yapılarak tüketilir. Dut ağaçları fazla olan ilde dut pekmezi yapılır ayrıca dutlar kurutularak kışın tüketilir. Kayısının acı çekirdekleri birtakım uygulamalar yapılarak tatlandırılır buna "çiğit" denilir ve kışın çokça tüketilir. Meşhur Cimin Üzümü'nün yaprakları mayhoş olmasından dolayı dolmalara özel bir tat verir. Cimin Üzümü  yaprakları tuzlanıp salamura yapılarak kışın dolma sarmak için kullanılır.

Erzincan'da bayram sabahları özel ve geleneksel olan lezzetlerle bir bayram sofrası hazırlanır. Bu sofrada tandır ketesi, gaygana, kuzu içi (ciğerin kıyma haline getirilerek kavrulması sonucu elde edilir), tulum peyniri, tandır ekmeği, kaymak, kavurma, su böreği olmazsa olmaz ürünlerdir.

Yararlanılan Kaynaklar

Turan Sezgin Merve, (2018-2021). Erzincan Yemek Kültürü Bölümü, İçinde; Erzincan İli Somut Olmayan Kültürel Mirasın Haritalandırılması Projesi Erzincan İl Kültür Atlası. Erzincan.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

https://erzincankulturatlasi.com/erzincan-yemek-kulturu, (Erişim tarihi: 09. 03. 2024); Orhan, F. (2021). Erzincan'ın Yöresel Yemeklerinin Gastronomi Turizmine Kazandırılmasının
Bölge Kalkınması Açısından Önemi, Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Özel Sayı: 48-62; Yelegen, S. (2015). Erzincan Mutfak Kültürü ve Yemekleri. İstanbul: CB Matbaacılık, https://erzincan.ktb.gov.tr/TR-57400/erzincan-mutfagi.html, (Erişim tarihi: 09. 03. 2024).