Eğret Han
Kervansaray ve Han Han Doğal ve Kültürel Miras Kervansaray Han
-
2020
Afyonkarahisar-Kütahya yolu üzerinde, Anıtkaya Köyü’nde yer almaktadır. Hanın inşası ile ilgili bir kitabe veya yazılı belgeye rastlanmamaktadır. Yapının, mimari açıdan Selçuklu ve Osmanlı dönemlerine benzememesi sebebiyle Germiyanoğulları dönemine ait olduğu düşünülmektedir. Kesin bir dönem veya tarih verilmemekle birlikte, eserin inşa üslubundan dolayı araştırmacılar 1370-80 yılları arasında inşa edilmiş olabileceği konusunda ortak bir paydada buluşmaktadır. Avlusuz olarak inşa edildi. Han’ın inşasında genellikle kaba yontu ve kesme taş kullanılır. Yapıda portal (taç kapı) haricinde süsleme görülmemektedir.
Yapı, doğu-batı doğrultusunda uzanan, dikdörtgen bir alan üzerine oturmaktadır. Batı cephede yer alan portal kütlesi ile, kuzey cephedeki iki pencere ve kuzey ve güney cephelerde bulunan dörder çörten dışında, cepheler sade ve masif görünüştedir. Doğu cephe ortasında yer alan bir bölüm diğer kısımlardan daha yüksek tutulmaktadır. Han’a giriş batı cepheden çıkıntı şeklinde ve beden duvarlarından daha yüksek inşa edilen portal ile sağlanmaktadır. Portal kemerinin ayaklarından birer başlık taşıyan üçer adet devşirme antik sütun vardır. Bunlar hem taşıyıcı, hem de süsleme elemanları olarak dikkat çekmektedir. İki basamaklı bir merdiven ile girilen Han’ın iç mekanı karşılıklı dörder ayağa oturtulmuş beşer sivri kemerden oluşan iki destek sırası ile, beşik tonozlu üç sahına ayrılmaktadır. Orta sahın geleneğe uygun olarak yan sahınlardan daha geniş ve yüksek tutulmaktadır. Dikdörtgen planlı ayaklar tonozlara dik istikamette takviye kemerleri ile birbirlerine ve yan duvarlara bağlanmaktadır. Orta sahın tonozunun takviye kemerleri, ayakların yüzeylerine yerleştirililen blok taşlar üzerine istinat ettirilen konsollara oturtulmaktadır. Kuzey duvarında iki adet mazgal pencere mevcuttur.
Han, 1970’li yıllarda Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından restore edilerek cephelerin büyük bir bölümü yenilendi. Yine aynı şekilde iç mekanda da tonozlar tamamen yenilenmiş, ayakların etrafı kesme taşla örülüdür.
Referanslar
Baş, A. (1989). Beylikler Dönemi Hanları (Yayımlanmamış doktora tezi). Konya: Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü; Küpeli, Ö. (2001). Afyonkarahisar’da Kervansaraylar, Bedestenler ve Hanlar. Afyonkarahisar: Afyon Kocatepe Üniversitesi Yayınları.