Eğirdir Hanı
Kervansaray ve Han Han Doğal ve Kültürel Miras Kervansaray Han
-
2019
Bazı kaynaklarda Eğirdir Hanı bazılarında ise Pınar Pazarı Hanı olarak adlandırılan Eğirdir Hanı, Hicri 635 (1237) yılında Selçuklu sultanlarından II. Gıyâseddin Keyhüsrev tarafından yaptırılmıştır. Konya-Antalya kervan yolu üzerinde bulunan, Selçuklu özelliği taşıyan ve Anadolu Selçuklu kervansaraylarının en büyüğü olan Han, Isparta ilinin Eğirdir ilçesinde göl kıyısı yakınında yer almaktadır.
Doğu-batı doğrultusunda açık (avlu) ve kuzey-güney doğrultusunda kapalı (ahır) bölümden oluşan Han, karma tipte 40x85 metre ölçülerinde olup dikdörtgen planlıdır. Anıtsal boyutlarda sultan hanlarından biri olan dış cephe duvarları payanda ve köşe kulelerle desteklenmektedir. Kuzey duvarları büyük ölçüde yıkık olan Han’ın güney kısmında dikdörtgen planlı yedi adet mekân bulunmaktadır. Yedi sahından oluşan kapalı bölüm kuzey-güney yönünde kemerlerle enlemesine ayrılmaktadır.
Yapımında moloz ve kesme taş kullanılan Han’ın cepheleri büyük oranda işlevini yitirerek üst bölümleri yıkılmıştır. Tonoz ve kubbe örtü siteminde kullanılmaktadır. Örtü sitemi ve ahır bölümü büyük ölçüde yıkılmıştır. Kesme taşlar çevredeki konutların yapımında kullanılması için taşınmıştır. Portal nişleri, geometrik süslü taş bezemeli dört bordür ve beş silmeden oluşmaktadır. Mazgal pencerelerin yıkılması sonucu kademeli duvar bölümlerinde düzensiz açıklıklar bulunmaktadır. Avlunun batı duvarında yer alan düzensiz açıklıktan içeriye kapalı bölüme girilmektedir.
Altmış dört yıl faaliyet gösteren Han, yangın çıkması sonucunda harabe olmuştur. Doğu cephede Dündar Hanı Medresesi portali bulunmaktadır. Kazı çalışmaları sonucunda kervansarayda ortaya çıkarılan geometrik taş parçası Dündar Bey Medresesi’nde bulunan taç kapının kırık bölümüne oturmuş ve mihrabiyenin çerçeve bordürü tamamlanmıştır. Taç kapı geometrik, bitkisel, figürlü ve yazılı bezemeler içermektedir. 1301 yılında Medresenin inşası sırasında bu taç kapının taşındığı kanıtlanmıştır.
Referanslar
Bozer, R. (2007). Eğirdir Han, Anadolu Selçuklu Dönemi Kervansarayları. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları: 237-253; Duymaz, A. Ş. (2001). Eğirdir, II. Gıyasüddin Keyhüsrev (Pınarpazarı) Hanı’nın Tarihlendirilme ve Tespiti Üzerine Bir Araştırma. İçinde; Tarihi, Kültürel, Ekonomik Yönleri İle Eğirdir, I. Eğirdir Sempozyumu (ss. 281-287); Doğan, N. Ş. (2008). Isparta’da Selçuklu ve Beylikler Dönemi Mimarisi. Isparta: Isparta Valiliği.