Dible (Fasulye Diblesi)

Gastronomi Türk Mutfağı Anadolu Mutfağı Yemek/Yiyecek

Dible, sebzelerin soğanla beraber kavrulduktan sonra pirinç eklenerek pişirilesiyle elde edilen geleneksel bir yemek türüdür. Karadeniz bölgesinin en önemli yemeklerinden bir tanesidir ve sebzenin haşlandıktan sonra kavrulması başka bölgelerde genellikle görülmemektedir. Özellikle Giresun yöresinde sıklıkla yapılan ve tüketilen yemek türlerinden biri olan dible; karalahana, fasulye tuzlusu, fasulye, mantar, bezelye, kiraz tuzlusu diblesi, sebzeli dibleler, yeşil domates turşusu diblesi, mendek diblesi, galdirik diblesi, hamsi diblesi şeklinde yapılıp tüketilmektedir.

Yılın dört mevsimi yağış alan Giresun doğası zengin bitki örtüsüyle kaplanmıştır. Dolayısıyla bu durum mutfak kültürünü doğrudan etkilemiş, özellikle kıyı kesimlerde sıklıkla otsu bitkiler, diken uçları, ot yaprakları ve sebzelerin yörede tüketilmesine neden olmuştur. Başta karalahana olmak üzere kuzukulağı, çalıçiçeği, mendek, merulcan, ısırgan, kabalak, galdirik, sakarca, pezik, merevcen tüketilen otsu bitkilerden bazılarıdır. Bu otsu bitkilerin tüketilmesinin nedenlerinden biri de seferberlik ve kıtlık zamanlarında yiyeceklerin bulunamaması ve yöre halkının eldeki yiyeceklerle yemekler üretmelerinden kaynaklanmaktadır. Yöre halkı ot ve sebzelerden yaptıkları kavurma yemeklerini dible ve çorba yaparak tüketmiştir.  

Bölgede en çok tüketilen sebzelerden biri olan fasulyeden, fasulye yemeği, piyaz, fasulye turşu kavurması, fasulye kavurma ve fasulye diblesi yapılmaktadır. Fasulye yemekleri, turşusu ve diblesi Batı, Orta ve Doğu Karadeniz halkının sofralarında yer alan lezzetler içerisinde yer almaktadır. Fasulye diblesinin yapımı için öncelikle fasulyeler ayıklanarak kare şeklinde doğranmaktadır. Fasulyeye ek olarak soğan, havuç gibi malzemeler de yine kare şeklinde doğranarak yıkanmaktadır. Soğan yağda kavrulduktan sonra sırasıyla üzerine doğranmış fasulyenin yarısı, fasulyenin üzerine de pirinç yayılmaktadır. En üste kalan fasulye eklenerek üzerine yağ, tuz, su konulup kısık ateşte pişirilmektedir. Fasulye diblesi protein ve enerji değeri bakımından yüksek olduğundan, sade olarak, yemek ve ikindi saatlerinde, ana yemeğin yanında, hatta yöre halkı tarafından kahvaltılarda da tüketilmektedir.

Referanslar

Ceyhun Sezgin, A. ve Ayyıldız. S. (2019). Gastronomi alanında vejetaryen/vegan yaklaşımı; Giresun yöre mutfağı’nın vejetaryen mutfak kapsamında incelenmesi, Siyasi Sosyal ve Kültürel Yönleriyle Türkiye ve Rusya. 1 (1): 505-533; Dağdeviren, A. (2022). ordu mutfak kültürünün yerel halk tarafından tanınma durumu, Journal of Gastronomy, Hospitality and Travel, 5(4): 1733-1746.; Demirel, H. ve Ayyıldız, S. (2017). Mutfak kültürü ve değişimi; Giresun ili örneği, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 5(4): 280-298.; Şengül, S. ve Türkay, O. (2017). Türkiye’nin yöresel mutfakları (Birinci Baskı). Ankara: Detay Yayıncılık.