Bartın

Yerleşim Merkezi / Destinasyon Deniz Destinasyonu

Karadeniz Bölgesi’nin Batı Karadeniz bölümünde 41o53’ kuzey enlemi ile 32o45’ doğu boylamı arasında yer alıyor. Kuzeyini 59 kilometrelik sahil şeridiyle Karadeniz çevrelerken, doğuda Kastamonu, güneydoğuda Karabük, batıda ise Zonguldak ile komşudur. Yüzölçümü 2.220 kilometrekaredir. İl merkezinin rakımı 25 metredir. Bartın ili, Zonguldak ve Karabük’e 89, Kastamonu iline ise 183 kilometre uzaklıktadır.

Bartın’a karayolu ile ulaşım batıda Çaycuma-Devrek (Zonguldak), Mengen-Yeniçağa (Bolu), güneyde de Safranbolu (Karabük)-Gerede üzerinden E-80 otoyolu ile ve E-5 Devlet Yolu üzerinden sağlanıyor. Bartın iline en yakın havalimanı, 38 kilometre uzaklıktaki Saltukova (Zonguldak) Havalimanı’dır. Yaz aylarında yurtdışı seferleri için kullanılan havalimanında günümüzde haftada üç gün İstanbul’a uçuş yapılıyor. Demiryolunun bulunmadığı ilde, daha çok yük taşımacılığında hizmet veren Bartın Limanı ise son yıllarda kurvaziyer gemileri ağırlıyor.

Bartın yeşil ve mavinin farklı tonlarına sahip bir turizm kentidir. Su kaynakları ve bitki örtüsü turizm amaçlı kullanılıyor. Bartın, Uluyayla, Ardıç, Zoni ve Gezen gibi yaylalara sahiptir. Bu yaylalar mesire yeri olarak düzenlendi ve turizme kazandırıldı. Gergece, Gölderesi, Ulukaya, Aksu Çayı, Değirmen Ağzı ve Dip şelaleleri bulunuyor. Bunlardan Ulukaya’ya rahat erişim sağlanıyor, diğerlerine yürüyerek ulaşılıyor.

Bartın Nehri akarsular açısından zengindir. Bartın’ın en önemli akarsuyu, antik çağlarda Parthenios adı ile anılan ve kente adını veren Bartın Irmağı’dır. Şehir merkezinde Gazhane Burnu’nda birleşen Kocaçay ve Kocanazçayı’nın oluşturduğu ırmak, 15 kilometre akarak Boğaz mevkisinde Karadeniz’e ulaşıyor. Bartın’da İnkumu, Amasra, Çakraz, Güzelcehisar, Mugada, Hatipler, Kızılkum, Akkonak, Göçkün, Kurucaşile, Tekkeönü ve Çambu plajları denize girmeye elverişli yerlerdir. Bartın, 59 kilometrelik deniz kıyısı ile deniz turizmi açısından tercih ediliyor.

Bartın ili sınırlarında Ahatlar, Gürcüoluk ve Balamba tabiat parkları ve Küre Dağları Milli Parkı’nın yüzde 40’lık kısmı bulunuyor. Milli park sınırları içerisinde yer alan Ulukaya Kanyonu, yaklaşık bir kilometre uzunluğundadır. Kanyon Bölgesi’nde canlı bir doğal hayat gözleniyor. Tarih ve doğanın iç içe olduğu Güzelcehisar, Bartın’a 17 kilometre uzaklıktadır. Seksen milyon yıllık “Lav Sütunları” Güzelcehisar’ı daha da anlamlı hâle getiriyor. Güzelcehisar lav sütunlarının çapları 50-100 santimetre olup, boyları 30 metrenin üzerindedir.

Bartın, tarihi ve arkeolojik değerler açısından zengin bir ildir. Başta Amasra olmak üzere üç bin yıllık yerleşime sahne olan bir şehirdir. Taşhan ve Dervişoğlu hanları, Amasra Arkeoloji Müzesi, Bartın Kent Müzesi ve Kemal Samancıoğlu Etnoğrafya Müzesi kentin tarihi, sosyal ve ekonomik geçmişine ışık tutuyor. Bartın’ın merkezinde 258 adet, Amasra’da 13 adet ve Kurucaşile’de 12 adet “Ahşap Bartın Evleri” ayakta kaldı. Şehrin geneline dağılan bu evlerin bazıları konaklama tesisi ve restoran olarak hizmet veriyor. Bartın evleri; genellikle iki katlı ve Daraba denilen ağaç çitlerle çevrili bahçe içindedir. Katlar ahşap-karkas olup, zemin katları taştır. Gulluk denilen giriş bölümü ile bahçelerdeki yürüme alanları kayrak taşlarla kaplıdır. Her bahçede taştan yapılmış bir kuyu bulunuyor. Geleneksel evler mümkün olduğunca çok pencerelidir.

Sekiz sütunlu şadırvan, su terazisi ve Dikilitaş, Bartın merkezinin sembolü haline geldi. Amasra-Bartın karayolu üzerinde, Amasra’ya dört kilometre uzaklıktaki anıt, Gaius Julius Aguilla tarafından Roma imparatoru Tiberius Germanicus Claudius adına MS 41–54 yılları arasında Kuşkayası Yol Anıtı yaptırıldı. Bartın il sınırları içerisinde dini ve mimari açıdan önemi bulunan Amasra Fatih Camii, İbrahimpaşa Camii, Halilbey Camii, Hasandede Camii, Şadırvan Camii, Arap Camii, Şimşirli Baba Camii ve Ebu-Derda türbeleri bulunuyor. Ayrıca Amasra’da bir adet şapel ayakta kaldı.

Amasra ve Bartın’da Galla Pazarı olarak bilinen, kadınların satış yaptığı pazar yerleri vardır. Bu pazarlarda Salı ve cuma günleri köylerden gelen taze sebze, meyve, yoğurt, süt ve tereyağı gibi sadece organik gıda ürünleri satılıyor. Bartın ili yöresel mutfak açısından oldukça zengin ve farklı tatlara ev sahipliği yapıyor. Bunlardan en önemlileri arasında Amasra salatası ve balık çeşitleri, şap şap köfte, pirinçli mantı, ballı manda yoğurdu, çöven ekmeği, incir dondurması, tavuklu börek ve beyaz baklava bulunuyor.

Bartın’da, yılın farklı mevsimlerinde geniş bir zamana yayılan çok sayıda festival ve şenlik düzenleniyor. Bunlardan Kurucaşile Ahşap Tekne ve Yat Festivali, Bartın Kültür-Turizm ve Çilek Festivali, İnkumu Yaz Şenliği, Drahna Yöresel Keşkek Festivali ve Hıdrellez Şenlikleri önemli olanlarıdır. Ağaç oymacılığı (çekicilik), tel kırma, dokumacılık, taş sac yapımı, hasır örgücülük (hasırcılık), ahşap tekne ve yat yapımcılığı öne çıkan el sanatlarıdır. Tarihi XVII. yüzyıla dayanan ağaç oymacılığı, bugün Amasra ve köylerinde sürdürülüyor. Amasra Çekiciler Sokağı’nda yer alan Çekiciler Çarşısı’nda ıhlamur, şimşir, dişbudak, ceviz, kiraz ve kızılağaç gibi ağaçlar kullanılarak yapılan ayetler ve güzel sözler yazılı levhalar, resim ve resimlikler, çerez takımları, isimlik, anahtarlık, kuş ve hayvan figürleri gibi eşyalar satılıyor.

Bartın’a 2018 yılı itibarıyla 256.347 turist geldi, bunların 6.159’u yabancı turist, geri kalanı yerli turistti. Gelen turistler 1,65 geceleme ortalama ile 442.541 adet geceleme yaptı. Tesislerin doluluk oranı belediye belgeli tesislerde yüzde 23,5, işletme belgelilerde ise yüzde 35,5’ti. Gelen turistler Ankara, Karabük, Kastamonu, Bolu ve İstanbul illerinden geldi. Bartın ilinde 10 adet işletme belgeli ve bir adet de yatırım belgeli tesis bulunuyor. Şehir oteli, pansiyon, apart ve bungalow olarak 310 adet belediye belgeli tesis bulunuyor. Bu tesisler 2.827 oda ve 6.840 yatak kapasitesine sahiptir. İlde altı adet seyahat acentası, 70’e yakın restoran, 10 civarı eğlence mekanı ve 20 adet kafeterya bulunuyor.

Bartın ilinde doğa yürüyüşü yapılacak eko-rotalar belirlendi. Gezginler ve doğa tutkunları Küre Dağları Milli Parkı’nın da bulunduğu bu rotalarda vakit geçirebiliyor. Karaca rotası, Ulus Küre rotası, Bartın Küre rotası, Kromna rotası, Amastris rotası, Parthenios rotası olarak belirlenen rotalarda fotoğrafçılık, manzara seyri, kuş ve yaban hayatı gözlemi, gastronomi, yüzme, tırmanış, amatör olta balıkçılığı, kamp, orienteering, piknik, tekne turları, doğal ürün toplama, bisiklet, yürüyüş gibi ekoturizm faaliyeti yapılıyor.

Referanslar

Bartın Belediyesi (2018). Neresi Gezilir, http://www.bartinbelediyesi.com/ bld/index.php?option=com_content&task=view&id=72&Itemid=80&limit=1&limitstart=2, (Erişim tarihi: 20.12.2019); Bartın Valiliği (2008). Bartın 2023 Stratejik Amaçlar ve İl Gelişme Planı. Bartın: Sargın Matbaası; Batı Karadeniz Kalkınma Ajansı (2011). 2010-2013 Batı Karadeniz Bölgesi (Zonguldak-Karabük-Bartın) Bölge Planı 2010 – 2013 (I. Sürüm). Zonguldak: BAKKA; Görmüş, S., Atmış, E., Özkazanç, N. K, Günşen, H. B. ve Artar, M. (2016). Ekorota Bartın: Doğal ve Kültürel Koridorların Haritalanması. Bartın: Bartın Üniversitesi Yayınları; Koday, S. ve Çelikoğlu, Ş. (2011). Geleneksel Alışveriş Mekanlarına Bir Örnek: Bartın Kadınlar Pazarı (GallaBazarı), Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(2): 243-262; Verim, E. (2015). Amasra’da Bizans Dönemi Üç Eser Tavşan Adası Manastırı, Amasra Kilisesi ve Küçük Kilise (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya: Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Ayrıntılı bilgi için bakınız

Bartın İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü (2012). Bartın İli Turizm Eylem Planı. Bartın: Bartın Valiliği İlk Kültür ve Turizm Müdürlüğü; Karakaş, A., Kıngır, S., Zengin, B. ve Türkay, O. (2015). Bartın İlinin Turizm Potansiyelinin SWOT Analizi ile Belirlenmesi. İçinde; S. Kıngır, M. Tanyaş, M. S. Ceyhan ve R. Arslan (Editörler), I. Bartın Sektörel Kalkınma Sempozyumu (ss. 255-266). Bartın: Bartın Üniversitesi Yayınları.