Ataol Behramoğlu Kitaplığı ve Edebiyat Müzesi

Doğal ve Kültürel Miras Müze Edebiyat Müzesi Müze Ev

Eskişehir’in Odunpazarı ilçesindeki Yağcızade Konağı 1754 yılında varlıklı bir yağ tüccarı tarafından iki katlı olarak inşa edilmiştir. Konağın üst katında çevreyi görebilen camlı bir çatı katı (seyir terası) bulunmasından dolayı “Cihannümalı Ev” olarak da bilinmektedir. “Cihannüma” kelimesi Farsça kökenli bir terim olup, "cihanı gösteren" anlamına gelmektedir. Cihannüma Osmanlı mimarisinde çatı katlarında, çevreyi seyretmek amacıyla inşa edilen ve etrafı pencerelerle çevrili odalara verilen addır. Geleneksel Osmanlı konut mimarisinin en belirgin özelliklerinden biri olan cihannümalı yapılar, konakların ve yerleşim yerlerinin adeta bir süsü olmakla birlikte, manzara izlemek ve dinlenmek amacıyla kullanılmaktadır. Yağcızade Konağı, Atlıhan Çarşısı ile Kayıkçılar gibi tarihi yapılar arasında cihannümalı yapısıyla dikkat çekmektedir.

2010 yılında müze fonksiyonuna göre planlanarak restore edilen konak, yiyecek-içecek işletmesi olarak hizmet vermiştir. Daha sonra uzun bir süre boş kalan ve kullanılmayan bina, 2019 yılında Odunpazarı Belediyesi tarafından Ataol Behramoğlu Kitaplığı ve Edebiyat Müzesi'ne dönüştürülmüştür. Tarihi Yağcızade Konağı’na ismi verilen Ataol Behramoğlu, İstanbul Çatalca doğumlu olup aslen Azerbaycan Türk’üdür. Şair, yazar, çevirmen, gazeteci ve akademisyen olan Behramoğlu, Türk edebiyatının önemli isimlerindendir. Ataol Behramoğlu Odunpazarı Belediyesi’ne aralarında yazarlığını yaptığı kitapların yanı sıra Rus ve Türk edebiyatının önemli eserlerinin bulunduğu yaklaşık on bin eser bağışlamıştır. Ataol Behramoğlu Kitaplığı ve Edebiyat Müzesi farklı şehirlerden bilim insanları ve öğrencilerin araştırma çalışmalarını yaptığı kitaplık haline gelmiştir. 

Yararlanılan Kaynaklar

Boğaziçi Yakut, A. (2016). Geleneksel Konutta İşlev Değişimi ve Etkileri: Eskişehir Odunpazarı Örneği. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü; Çetin, Y. (2008). Osmanlı Konut Mimarisinde Cihannümalar (Seyir Köşkleri), Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları Sanat Tarihi Dergisi, (17): 43-58; Odunpazarı Belediyesi. (2024). Ataol Behramoğlu Kitaplığı ve Edebiyat Müzes, https://odunpazari.bel.tr/projeler/kultur-sanat-ve-turizm-projeleri/ataol-behramoglu-kitapligi-ve-edebiyat-muzesi-1, (Erişim tarihi: 20.02.2024); Yılmaz Çebin, B. (2019). Ataol Behramoğlu, içinde, Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü, https://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/behramoglu-ataol, (Erişim tarihi: 20.02.2024).