Yivli Minare Camii
Doğal ve Kültürel Miras Cami UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi
Alaeddin Camii ya da Ulucami olarak da isimlendirilen Yivli Minare Camii, Antalya’nın önemli sembollerinden biridir. Kaleiçi’nde yer alan Yivli Minare Camii; Yivli Minare Medresesi, Yivli Minare, Atabey Armağan Medresesi, Nigar Hatun Türbesi, Mevlevihane ve Zincirkıran Mehmet Bey Medresesi’nden oluşan yapı bileşkesinden oluşan Yivli Minare Külliyesi’nin önemli bir parçasıdır. Yivli Minare Camii’nin ilk yapımının I. Alaeddin Keykubat zamanında (1220-1237) gerçekleştiği yani XIII. yüzyıla ait bir eser olduğu belirtilmektedir. Yivli Minare Camii çok kubbeli yapı özelliği göstermekte olup, Anadolu’daki çok kubbeli ibadet mekanlarının ilkidir. Cami çatısı altı adet kubbe ile örtülüdür. Bu kubbeler 1372 tarihinde Balaban Tavşi tarafından inşa edilmiştir.
Cami, dikdörtgen şeklinde olup tek katlıdır. Yapının duvarları 1,08 metre kalınlığındadır. Caminin üst kısmı doğu ve batı yönlü tasarlanmış 12 sütun ile altı bölümden ibarettir. Kubbeler birbirinden farklı ölçülerde ve farklı geçiş unsurları kullanılarak yapılmıştır. Caminin kuzey güney istikametinde üç farklı kemerle geçiş sağlanmıştır. Kuzeye doğru farklı yapı malzemesi ve duvar tekniği kullanıldığından bu kısmın cami yapısına sonradan eklendiği düşünülmektedir. Caminin kendisi 16,5 metre eninde ve 26,5 metre boyundadır. Caminin biri doğuda diğeri kuzeyde olmak üzere iki kapısı bulunmaktadır. Yapı ilk kez 1373 tarihinde Yunus oğlu Mahmud oğlu Mübarizeddin Mehmed tarafından tamir edilmiştir. Cumhuriyet döneminde ise 1935, 1942-1943, 1953, 1964 yıllarında birçok kez restorasyona uğradı. 1972 yılında Külliye bölgesinde çıkan yangın nedeniyle caminin kuzey ve güneyi tahrip oldu, çini süslemeler ise zarar görmüştür. Bu nedenle Vakıflar Genel Müdürlüğü’nce camide önce 1973’te, daha sonra 1977’de geniş restorasyon çalışmaları yapılmıştır. Son olarak 2007 yılında cami duvarlarında yüzey temizliği gerçekleştirilmiş, işlevsizleşen tuğla ve taş kaplamalar düzenlendi. Bu restorasyonlar sırasında cami içinde kazı çalışmaları gerçekleştirilmiş, kazı çalışmaları sonrasında sekiz adet mezar ve çok sayıda su kanalı bulunmuştur. Kazı sırasında, Selçuklu mimarisine uygun çiniler elde edilmiş olmakla birlikte, Roma ve Bizans dönemlerine ait mimari levhalar ve parçaların bulunması caminin daha önceden ticari amaçlı ya da depo müze olarak kullanılmış olabileceğine dair görüşleri gündeme getirilmiştir. Ayrıca Yivli Minare’nin camiden bağımsız olarak yapılması da bu düşünceyi destekler niteliktedir. Antalya’nın merkezi, Kaleiçi’nde bulunan Yivli Minare ve Yivli Minare Camii, simgesel ve tarihi değeri önemli bir turistik çekim alanıdır. Yivli Minare Külliyesi çevresinde bulunan yapıların çevre düzenlemesi ve merkezi konumu bu alana gerçekleştirilen ziyaretçi sayısını artırmaktadır.
Referanslar
Avcı, Ü. (2015). Antalya Kaleiçi’nde Bir Simge Yapı: Yivli Minare, SDÜ Güzel Sanatlar Fakültesi Dergisi, 15: 52-78; Eravşar, O. (2007). 2007 Yılı Yivli Minare Cami Kazısı, Akdeniz Sanat Dergisi, 13: 649-662; Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü, Yivli Minare Camii, https://kvmgm.ktb.gov.tr/TR-163963/yivli-minare-camii-antalya-2016.html, (Erişim tarihi: 28.12.2019); Yılmaz, M. ve Tek, S. (2018). Antalya Yivli Minare ve Camisinin Restorasyon, Güçlendirme ve Zemin Etüt Çalışmaları, Mimarlar Arkeologlar Sanat Tarihçileri Restoratörler Ortak Platformu E-Dergisi, 12 (1): 49-72.
Ayrıntılı bilgi için bakınız
Eravşar, O. (2007). 2007 Yılı Yivli Minare Cami Kazısı, Akdeniz Sanat Dergisi, 13: 649-662; Yılmaz, M. ve Tek, S. (2018). Antalya Yivli Minare ve Camisinin Restorasyon, Güçlendirme ve Zemin Etüt Çalışmaları, Mimarlar Arkeologlar Sanat Tarihçileri Restoratörler Ortak Platformu E-Dergisi, 12 (1): 49-72.