Veni Vidi Vici Zile Kent Müzesi
MÜZE Kent Müzesi Etnografya Müzesi
(Tokat, Zile, 2022 - )
-
2025
Zile, Karadeniz Bölgesi’nin Orta Karadeniz Bölümü’nde yer alan Tokat iline bağlı bir ilçedir. Tokat il merkezinin 67 köilometre batısında bulunan Zile’nin kuzeydoğusunda Turhal, doğusunda Pazar, güneydoğusunda Yeşilyurt, Sulusaray ve Artova ilçeleri yer alırken, kuzeyinde Amasya, güneybatısında ise Yozgat ili bulunur.
Geç Kalkolitik Çağ’dan Osmanlı dönemi’ne kadar kesintisiz bir tarihi sürecin yaşandığını kanıtlanan Zile Kalesi Höyüğünde Asur Ticaret Kolonileri, Hitit dönemlerindeki adı “Anziliya” olarak geçmektedir. Bu yüksek kutsal alan Pers egemenliği döneminde Pers tanrıları Omanos, Anadatos ve özellikle Pers tanrıçası Anāhitā/Anaïtis’in tapınım merkeziydi. Müzenin adı, bu coğrafyada yaşanmış Zela Savaşı’nın sonucunda galibiyetini adeta tarihe geçirmek isteyen Sezar’ın bir altar üzerine yazdırdığı ifadelere dayanmaktadır. MÖ 47’de Roma İmparatoru Sezar ve Pontus Kralı Pharnakes arasında Zile’de beş saat süren bir savaş gerçekleşmiştir. Savaşın galibi Sezar olunca zaferini taçlandırmak adına Romalı dostuna bu zaferi anlatan bir mektup yazmıştır. Sezar’ın bu ifadeleri silindirik gövdeli sütuna yazılmıştır. Bu sütunda: Veni Vidi Vici (Geldim, Gördüm, Yendim) ibaresi bulunmaktadır.
Veni Vidi Vici Zile kent müzesi, Zile kentinin geçmişinden günümüze kadarki yolculuğunu hem yerli kentlilere hem de dışarıdan gelen ziyaretçilere anlatan bir hafıza mekanı görevini üstlenmiştir. Zile Belediyesi tarafından yürütülüp, Orta Karadeniz Kalkınma Ajansının turizm altyapısının geliştirilmesi mali destek kapsamında desteklenen Veni Vidi Vici Zile Kent Müzesi projesi 2019 yılında tamamlanıp 2022 yılının Mayıs Ayında hizmete açılmıştır.
Müzenin kapalı mekanı olarak Tarihi Zile Kalesinde, bulunan restore edilmiş eski kışla binası kullanılmıştır. Bahçesindeki açık alanda arkeolojik taş eserler teşhir edilirken; Müzenin içerisinde Zile Kentinin tarihi ve kültürel özelliklerini yansıtan etnografik ve arkeolojik eserler sergilenmektedir. Antik dönemdeki Zile Kalesi'ni ve ünlü Zela Savaşı’nı canlandıran resimler ile Büyük bir Julius Caesar’ın ayakta betimlendiği bir heykeli görülmeye değerdir. Ayrıca Tarihi Zile panayırı ve güreş festivalinin, Zile evlerinin ve Zile’ye ait birçok tarihi varlığın ölçek modelini içeren maketler ayrıca ziyaretçilerin beğenisine sunulmaktadır. Müzede sergilenen 153 yıllık körüklü kilise piyanosu ve kilise çanı yerli ve yabancı ziyaretçilerin ayrıca ilgisini çeken eserlerdir.
Zile’nin geleneksel kent dokusunun çekiciliğini ve Zile Kalesi’ndeki Veni Vidi Vici Zile Kent Müzesi’nin sağladığı kültürel hazla beraber deneyimlemek isteyen turistler için rotasında önemli bir kavşaktır.
Referanslar
DHA. (2023). Demirören Haber Ajansı, 153 yıllık körüklü kilise piyanosu ilgi görüyor. https://www.dha.com.tr/yerel-haberler/tokat/zile/153-yillik-koruklu-kilise-piyanosu-ilgi-goruyor-2299017, (Erişim tarihi: 29.05.2025); OKA, Eski Kışladan Kent Müzesine, https://oka.gov.tr/haber/eski-kisladan-kent-muzesine, (Erişim tarihi: 29.05.2025); Seyfi, S. (2024). Tarihi Kentte Bir Bellek Mekanı: Zile Veni Vidi Vici Kent Müzesi. İçinde; Sanat Tarihinde Güncel Çalışmalar, Aygül, U. (Editör). Lyon: Livre de Lyon; Tekin M. (2025). Antik Çağ Anadolusu’nda Kadim Bir Kült Merkezi: Zela Tapınak Devleti Üzerine Güncel Bir Değerlendirme, Karadeniz İncelemeleri Dergisi, (38): 91-126; Zile Kent Müzesi. https://site.zile.bel.tr/index.php/2023/05/04/zile-kent-muzesi/, (Erişim tarihi: 29.02.2025).
Ayrıntılı bilgi için bakınız
Seyfi, S. (2024). Tarihi Kentte Bir Bellek Mekanı: Zile Veni Vidi Vici Kent Müzesi. İçinde; Aygül, U. (Editör), Sanat Tarihinde Güncel Çalışmalar. Lyon: Livre de Lyon
Sanal Gezinti / İnternet Adresi
https://site.zile.bel.tr/index.php/2023/05/04/zile-kent-muzesi/