UNESCO Dünya Miras Komitesi

ULUSLARARASI (YURTDIŞI) KURUM-KURULUŞ

(Fransa, Paris, 1977 - )

1972 yılında kabul edilen Dünya Kültürel ve Doğal Mirasın Korunması Sözleşmesi, üstün evrensel değere sahip kültürel ve doğal alanların tüm insanlık adına korunması gerektiği ilkesini benimseyerek bu varlıkların ortak miras statüsünde değerlendirilmesini öngörmektedir. Dünya Mirası Sözleşmesi, doğa koruma ile kültürel mirasın korunması kavramlarını tek bir metinde bütünleştirerek, insanların doğayla kurduğu etkileşim biçimini ve bu iki unsur arasındaki dengenin korunmasının temel bir gereklilik olduğunu kabul etmektedir.

Dünya Mirası Komitesi, her yıl toplanmakta ve Genel Kurul tarafından en fazla altı yıllık bir süre için seçilen, Dünya Miras Sözleşmesine taraf 21 ülkenin temsilcilerinden oluşmaktadır. Dünya Miras Komitesi ilk oturumunda kabul ettiği usul kuralları çerçevesinde, Dünya Miras Fonu’nun kullanımını belirleyerek devletlerin talepleri doğrultusunda mali destek tahsis etmektedir.

Dünya Miras Komitesi, bir alanın Dünya Miras Listesi’ne dahil edilip edilmeyeceğine karar verme yetkisine sahip olup listeye alınan alanların korunma durumunu izlemekte ve gerektiğinde taraf devletlerden müdahalede bulunmalarını talep etmektedir. Dünya Miras Komitesi, yalnızca bir alanın insanlık açısından istisnai bir evrensel değere sahip olması durumunda ve ilgili devletin bu yönde resmi bir talepte bulunması halinde koruma ve destek sağlamayı taahhüt etmektedir.

Dünya Mirası Komitesi tarafından 2002 ve 2007 yıllarında beş stratejik hedef (5C) kabul edilmiştir:

Güvenilirlik (Credibility): Dünya Mirası Listesi’nin evrensel değeri temelinde temsiliyetini sağlayarak bu alanların coğrafi dağılımında dengeli bir yaklaşımın benimsenmesini sağlamak,

Koruma (Conservation): Dünya miras varlıklarının etkili bir şekilde korunmasını sağlamak,

Kapasite Geliştirme (Capacity Building): Aday gösterme süreçleri ve sözleşme uygulamalarının anlaşılması ve hayata geçirilmesi için gerekli eğitim ve kaynakları desteklemek,

İletişim (Communication): Toplumun farkındalığını, katılımını ve desteğini artırmak,

Topluluklar (Communities): Sözleşme’nin uygulanmasında yerel ve paydaş toplulukların rolünü güçlendirmek.

Dünya Miras Komitesi, karar alma süreçlerinde; kültürel alanlar konusunda Uluslararası Anıtlar ve Sitler Konseyi (ICOMOS), doğal mirasla ilgili olarak Uluslararası Doğa Koruma Birliği (IUCN) ve koruma-restorasyon uygulamalarında Uluslararası Kültürel Mirasın Korunması ve Restorasyonu Merkezi (ICCROM) gibi uzman danışma organlarının değerlendirme ve önerilerinden yararlanmaktadır.

Referanslar

Mager, U. (2009). The UNESCO Regime for the Protection of World Heritage. In The Exercise of Public Authority by International Institutions: Advancing International Institutional Law (ss. 337-339). Berlin, Heidelberg: Springer Berlin Heidelberg.; Steiner, L. ve Frey, B. S. (2011). Imbalance of world heritage list: Did the UNESCO strategy work? (No. 14). Working paper.; UNESCO (2025a). World Heritage. https://www.unesco.org/en/world-heritage, (Erişim tarihi:14.05.2025).; UNESCO (2025b). The World Heritage Convention. https://whc.unesco.org/en/convention/, (Erişim tarihi:14.05.2025).; UNESCO (2025c). World Heritage Committee. https://whc.unesco.org/en/glossary/405, (Erişim tarihi:14.05.2025).; UNESCO (2025d). The World Heritage Committee. https://whc.unesco.org/en/committee/, (Erişim tarihi:14.05.2025).

Konuyla ilgili diğer maddeler için bkz.: